Proponowane w projekcie zadania z zakresu ochrony ludności mają być realizowane w sposób ciągły i obejmują przygotowanie i realizację ochrony ludności na wypadek szerokiego spektrum sytuacji kryzysowych i zagrożeń zarówno naturalnych, jak i spowodowanych przez człowieka, np. ekstremalnych zjawisk pogodowych czy zdarzeń o charakterze terrorystycznym.

Zgodnie z proponowaną w projekcie definicją, przez ochronę ludności należy rozumieć zintegrowaną działalność organów administracji publicznej i podmiotów realizujących zadania ochrony ludności, mającą na celu zapewnienie bezpieczeństwa obywateli, porządku publicznego, ochronę życia i zdrowia osób przebywających na terytorium lub obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej oraz ochronę mienia, środowiska i dziedzictwa kulturowego na wypadek wystąpienia sytuacji zagrożenia. Ochrona ta następowałaby m.in.. poprzez: zapewnienie współpracy wszystkich systemów ratowniczych, zapewnienie zasobów, które mogą być wykorzystane w celu realizacji zadań ochrony ludności, a także merytoryczne, organizacyjne, rzeczowe i finansowe wsparcie organizacji pozarządowych w zakresie wykonywania zadań z zakresu ochrony ludności.

Podstawowym dokumentem planistycznym w sferze ochrony ludności ma być wieloletni program ochrony ludności, który będzie tworzony na podstawie wytycznych i zaleceń (podobnie jak w przypadku planów zarządzania kryzysowego) wydawanych przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych i wojewodów. Programy mają na celu usystematyzowanie potrzeb w zakresie ochrony ludności, priorytetów, zadań i skutecznych sposobów ich realizacji. Projekt nowelizacji przewiduje, że programy tworzy się na szczeblu samorządu gminy, powiatu oraz na szczeblu województwa, dopuszczając nie tylko możliwość współpracy w tym zakresie na różnych szczeblach, w celu wykorzystania potencjału wspólnych przedsięwzięć, ale również tworzenia wspólnych programów.

Proponuje się również wprowadzenie obowiązku przeprowadzania w gminach i powiatach ćwiczeń z zakresu ochrony ludności. Dopuszczalna będzie organizacja wspólnego ćwiczenia przez kilka gmin danego powiatu. W każdym przypadku, gdy z wniosków z ćwiczeń wyniknie, że istnieje konieczność zmiany obowiązujących procedur dotyczących ochrony ludności, po dokonaniu niezbędnych zmian powinno zostać przeprowadzone kolejne ćwiczenie mające na celu weryfikację nowych procedur.

Projekt ustawy doprecyzuje obowiązki w dziedzinie zapewnienia schronienia dla ludności i zabezpieczenia mienia w sytuacji zagrożenia, w szczególności wskazując na niezbędne przedsięwzięcia w ramach odpowiedniego wykorzystania i adaptowania budowli oraz pozyskania środków transportu potrzebnych do ewakuacji. Przyjęto przy tym zasadę, że to poszczególne samorządy, w oparciu o analizę zagrożeń, będą decydować o metodzie ochrony ludności przed skutkami możliwych zagrożeń, a zatem też o ilości i rodzaju budowli ochronnych.

Zakłada się, że organami administracji publicznej właściwymi w zakresie ochrony ludności będą:
1. wójt (burmistrz, prezydent miasta),
2. starosta,
3. marszałek województwa,
4. wojewoda,
5. ministrowie kierujący działami administracji rządowej oraz nadzorowane przez nich podmioty ochrony ludności.

Organy samorządu terytorialnego będą realizować w zakresie swoich kompetencji, zadania ochrony ludności i współdziałać z organami właściwymi w sprawach ochrony ludności.Wojewodowie będą ustalać zadania i kontrolować ich realizację oraz koordynować i kierować działalnością w zakresie przygotowania i realizacji przedsięwzięć ochrony ludności na administrowanym terenie.

Projektodawca przewiduje poszerzenie zadań wójta (burmistrza, prezydenta miasta) w zakresie ochrony ludności na obszarze gminy, do którego będzie należeć m.in. opracowywanie i realizacja gminnego programu ochrony ludności, przygotowywanie informacji o stanie przygotowań gminy do realizacji zadań ochrony ludności, planowanie, zarządzanie, organizowanie i prowadzenie szkoleń i ćwiczeń z zakresu reagowania na potencjalne zagrożenia i ochrony ludności, a także tworzenie i utrzymywanie zasobów ochrony ludności oraz pokrywanie kosztów ich działania w czasie ćwiczeń, sytuacji kryzysowych i stanów nadzwyczajnych.

Rada gminy będzie natomiast będzie przyjmować gminne programy oraz rozpatrywać sprawozdania z ćwiczeń i informacje wójta nt. zadań ochrony ludności.

Analogiczne rozwiązania przewiduje się na pozostałych szczeblach samorządu.

Projektowana regulacja zakłada, że wójt (burmistrz, prezydent miasta), starosta i zarząd województwa (we współpracy z wojewodą) będą zobowiązani do opracowania wieloletnich programów ochrony ludności (zakłada się, że ma to być zadanie zlecone). Programy, o których mowa powyżej, będą mogły być opracowywane wspólnie dla gmin i powiatów na okres objęty aktualnie obowiązującą strategią rozwoju kraju.

Projektodawca przewiduje, że finansowanie zadań ochrony ludności na poziomie gminy i powiatu będzie się planowało w ramach budżetów gmin i powiatów, zaś finansowanie zadań ochrony ludności na poziomie województwa i kraju - w ramach budżetu państwa w częściach, którymi dysponują wojewodowie, minister właściwy do spraw wewnętrznych i poszczególni ministrowie, a także w budżecie Agencji Rezerw Materiałowych.

Zdaniem MSWiA, uchwalenie ustawy spowoduje skutki finansowe dla budżetu państwa. W przypadku jednostek samorządu terytorialnego koszty realizacji zadań z zakresu ochrony ludności są już ponoszone, gdyż dotyczą one całej sfery zadań z zakresu bezpieczeństwa, które należą do zadań własnych samorządu (w tym zakresie jednostki samorządu terytorialnego będą realizowały zadania dotyczące ochrony ludności wykorzystując środki planowane corocznie w ramach własnych budżetów). Ustawa porządkuje jedynie zakres finansowania zadań ochrony ludności. Ustawa nie zmusza samorządów do zwiększania wydatków na cele i zadania określone w ustawie, lecz wskazuje i umożliwia budowanie systemowych rozwiązań w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa swoim mieszkańcom w ramach swoich możliwości, a także z wykorzystaniem pomocy innych samorządów i organów państwa.


Na podstawie: www.mswia.gov.pl, stan z dnia 15 czerwca 2011 r.