W trakcie spotkania Wojciech Przybylski z Klubu Jagiellońskiego przedstawił prezentację dot. sytuacji miast średnich w Polsce i proponowanych im form pomocy. W dyskusji pod hasłami „Średni nie musi być przeciętny.

Nieprzeciętne rozwiązania dla średnich miast” oraz „Jak miasto inwestorowi tak inwestor miastu. Warunki do wzrostu inwestycji” wzięli udział m.in. wiceminister rozwoju Adam Hamryszczak, przedsiębiorcy, przedstawiciel Związku Miast Polskich. Partnerem technologicznym wydarzenia był Orange Polska.

Ministerstwo Rozwoju przygotowało, zapowiedziany w rządowej Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju, pakiet działań dla miast średnich. Jego główne elementy to dedykowane wsparcie z funduszy europejskich, preferencje w lokowaniu inwestycji oraz ułatwienie dostępu do środków Funduszu Inwestycji Samorządowych zarządzanego przez Polski Fundusz Rozwoju.

-Dedykowana pomoc dla średnich miast nie oznacza, że rządowa Strategia na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju pomija ośrodki mniejsze. Wręcz przeciwnie – identyfikuje ona problemy miast małych i obszarów wiejskich i proponuje instrumenty wspierające ich rozwój oraz przeciwdziałające marginalizacji. SOR jest strategią zrównoważonego rozwoju, równomiernie obejmującego obszar całego kraju. Pakiet dla miast średnich jest jednym z jej elementów – podkreślił wiceszef resortu rozwoju Adam Hamryszczak.

Pakiet dla średnich miast jest realizacją jednego z punktów Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju (SOR) i dotyczy miast powyżej 20 tys.

mieszkańców oraz miast powyżej 15 tys. mieszkańców będących stolicami powiatów z wyłączeniem miast wojewódzkich – obecnie jest to 255 miejscowości w całej Polsce. Szczególnego wsparcia potrzebują 122 ośrodki miejskie, zidentyfikowane podczas analiz Polskiej Akademii Nauk sporządzanych na potrzeby SOR, które w największym stopniu tracą funkcje społeczno-gospodarcze. Pakiet obejmuje wiele różnorodnych i wzajemnie uzupełniających się inicjatyw. Jego istotnym elementem jest dedykowane miastom średnim wsparcie z krajowych programów operacyjnych, zarządzanych przez Ministerstwo Rozwoju. Wyniesie ono prawie 2,5 mld zł z funduszy UE na lata 2014-2020.

Celem wprowadzenia Pakietu jest zrównoważony rozwój kraju wykorzystujący indywidualne potencjały poszczególnych terytoriów oraz aktywizacja potencjałów miast średnich tracących funkcje społeczno-gospodarcze.

Krajowe Programy Operacyjne

- W krajowych programach przewidziano preferencje dla miast średnich, m.in. poprzez dedykowane nabory w wybranych obszarach. Zależy nam zarówno na działaniach realizowanych bezpośrednio przez wskazane samorządy, ale także inwestycjach sektora prywatnego w miastach – powiedział wiceminister rozwoju Adam Hamryszczak.
Suma funduszy w krajowych programach operacyjnych w konkursach dedykowanych dla miast średnich w ramach Pakietu, zaplanowanych na najbliższe lata, to prawie 2,5 mld zł, w tym:
- POWER ok. 970 mln zł,
- POIR ok. 900 mln zł,
- POIiŚ ok. 520 mln zł,
- POPW ok. 60 mln zł.

Pierwsze dedykowane nabory zostały już uruchomione w Programach Polska Wschodnia, Inteligentny Rozwój, Wiedza Edukacja Rozwój oraz Infrastruktura i Środowisko, których szczegóły są podane na stronie internetowej www.mr.gov.pl .

Fundusz Inwestycji Samorządowych

Innym sposobem wsparcia średnich miast jest wykorzystanie instrumentów innych niż dług lub dotacje, które znajdują się w ofercie Funduszu Inwestycji Samorządowych (FIS), zarządzanego przez Polski Fundusz Rozwoju. W ramach Funduszu możliwe jest uzyskanie wsparcia na inwestycje finansowane w całości ze środków krajowych lub zdobycie kapitału na wkład własny do projektów finansowanych ze środków unijnych. Potencjalne obszary wsparcia to: drogi, sektor wodno-kanalizacyjny, gospodarka odpadami, zaopatrzenie w energię oraz gaz, infrastruktura społeczna, rewitalizacja, transport zbiorowy czy ochrona zdrowia. Fundusz Inwestycji Samorządowych dysponuje kwotą 400 mln zł. Część tych środków zasili rozwój miast średnich.

W ramach Pakietu dla miast średnich do dyspozycji przedstawicieli miast średnich trafi oferta szerokiego wsparcia konsultacyjnego w zakresie realizacji potrzeb inwestycyjnych. W pierwszym etapie pilotażem wsparcia konsultacyjnego zostanie objętych kilkadziesiąt miast wybranych przez Fundusz spośród miast średnich tracących funkcje społeczno-gospodarcze. W drugim etapie pilotażu, wybranych zostanie kilkanaście projektów, w realizację których Fundusz będzie mógł włączyć się jako inwestor z wykorzystaniem indywidualnie dobranego modelu finansowo-instytucjonalnego.

Lokalizacja inwestycji

Z poziomu lokalnego, zwłaszcza w mniejszych miastach, nie ma narzędzi, które w zdecydowany sposób mogą odpowiedzieć na potrzebę skutecznego przyciągania inwestycji, dlatego w dwóch obszarach zarządzanych przez Ministerstwo Rozwoju wprowadzane są obecnie zmiany, mające stymulować lokalizację nowych inwestycji prywatnych na terenie miast średnich.

Pierwszym z nich jest Program wspierania inwestycji o istotnym znaczeniu dla gospodarki polskiej. W jego znowelizowanej wersji wprowadzone zostaną preferencyjne warunki w wysokości pomocy publicznej dla inwestorów, którzy jako miejsce lokalizacji wybiorą miasto średnie. Inwestycje ulokowane w miastach średnich narażonych na utratę funkcji społeczno-gospodarczych będą objęte szczególnymi preferencjami, przekładającymi się na ocenę inwestora oraz maksymalną wysokość wsparcia w tzw. kalkulatorze grantowym.

Drugim jest nowa polityka funkcjonowania Specjalnych Stref Ekonomicznych. Inwestorzy, którzy jako miejsce realizacji projektu wybiorą miasto średnie, będą mieli znacząco zwiększone szanse na uzyskanie korzyści związanych ze zwolnieniem nowej inwestycji z podatków CIT i PIT.

Prace nad odpowiednimi zmianami legislacyjnymi są na ukończeniu, tak, aby nowe przepisy mogły w ciągu najbliższych miesięcy wejść w życie, a zachęty dla inwestorów dały praktyczne efekty w postaci kolejnych przedsięwzięć lokowanych w miastach średnich i przekładały się na ich rozwój.