Problemu tego ustawodawca nie dostrzega w ustawie o finansach publicznych, ale faktycznie on występuje. Wówczas możliwe są następujące sytuacje.
Wariant optymistyczny polega na tym, że opóźnienie w przedłożeniu projektu uchwały budżetowej jest niewielkie, natomiast RIO wydaje opinię o projekcie w miarę szybko, organ stanowiący j.s.t. intensyfikuje zaś swoje prace nad projektem uchwały budżetowej i podejmuje ją mimo wszystko przed dniem 1 stycznia lub niedługo potem.
Wariant co najmniej pożądany jest zaś taki, że przedłożenie projektu uchwały budżetowej następuje przed dniem 1 stycznia roku budżetowego, a podjęcie uchwały budżetowej ma miejsce przed dniem 31 stycznia roku budżetowego. Wtedy to, na podstawie art. 240 ust. 1 u.f.p., podstawą gospodarki finansowej j.s.t. jest projekt uchwały budżetowej. Jeśli zaś organ stanowiący nie podejmie uchwały budżetowej przed dniem 31 stycznia, obowiązuje budżet j.s.t. ustalony przez RIO (art. 240 ust. 3 u.f.p.).
Wariant tragiczny polega na tym, że zarząd j.s.t. nie zgłosił projektu uchwały budżetowej do końca roku poprzedzającego rok budżetowy i wobec tego j.s.t. pozostaje od dnia 1 stycznia roku budżetowego bez żadnego planu finansowego. Wtedy też ma zastosowanie przepis art. 240 ust. 3, czyli budżet j.s.t. ustalany jest przez RIO.
Powyżej przedstawiono konsekwencje prawne dotyczące sytuacji budżetowej j.s.t., odrębnie natomiast należy wskazać konsekwencje ustrojowe zaniedbania obowiązków budżetowych przez organy j.s.t. oraz RIO. Wiele organów władzy publicznej nie wykonuje swoich obowiązków w sposób pełny i terminowy oraz zgodny z prawem. Nie można więc wykluczyć również tego, że zarząd j.s.t. lub organ stanowiący j.s.t. mogą "zapomnieć" o potrzebie wykonania swoich obowiązków w zakresie spraw budżetowych j.s.t. Jeśli taka sytuacja wystąpi, trzeba te organy odwołać i w ich miejsce powołać organy składające się z osób o lepszej pamięci i wrażliwości na wykonywanie obowiązków. Dotychczas zdarzało się bowiem nie tylko przekraczanie terminów przedkładania projektu uchwały budżetowej i podejmowania uchwały budżetowej, co zmuszało RIO do ustalenia budżetu dla danej j.s.t. Nie zdarzało się natomiast, aby RIO nie wydała opinii o projekcie uchwały budżetowej, i to w czasie umożliwiającym zachowanie ustawowych terminów do podjęcia uchwały budżetowej.
"Finanse samorządowe. 580 pytań i odpowiedzi", autorzy: Cezary Kosikowski, Joanna M. Salachna to kompendium wiedzy o regulacjach prawnych dotyczących finansów samorządowych oraz o problemach pojawiających się w praktyce i sposobach ich rozwiązywania. Publikacja ma formę pytań i odpowiedzi odnoszących się do najważniejszych kwestii z zakresu finansów samorządowych. Więcej informacji >>>
Minął 15 listopada, a projektu uchwały budżetowej nie ma. Co teraz?
Projekt uchwały budżetowej należy przedłożyć organowi stanowiącemu j.s.t. oraz RIO do dnia 15 listopada roku poprzedzającego rok budżetowy (liczony od 1 stycznia). W wypadku przedłożenia projektu uchwały budżetowej jednemu organowi lub obydwu organom po dniu 15 listopada roku poprzedzającego rok budżetowy, wiele zależy od tego, jak opóźnienie może wpływać na podjęcie uchwały budżetowej.