Szefowa resortu edukacji podziękowała za dotychczasowe zaangażowanie i pomoc i zaprosiła samorządy – jako najważniejszego Partnera współodpowiedzialnego za funkcjonowanie systemu edukacji – do współpracy przy precyzowaniu szczegółowych rozwiązań reformy. Przeprowadzenie istotnych zmian, które mają na celu rozwijanie potencjału polskiej edukacji, ponowne wprowadzenie cykliczności etapów szkolnych i stworzenie systemu na miarę XXI wieku – w obliczu pogłębiającego się niżu demograficznego staje się koniecznością, argumentowała.

Wprowadzone dotychczas zmiany przywracają m.in. obowiązek szkolny dla dzieci 7-letnich, co było szczególnie istotne ze względu na zminimalizowanie ryzyka porażek dzieci na starcie szkolnym. Drugim istotnym elementem planowanych zmian jest wygaszanie gimnazjów przez przekształcanie ich w klasy VII-VIII szkoły powszechnej i docelowo utworzenie ośmioklasowej szkoły powszechnej.

Minister Edukacji podkreśliła, że główną przyczyną projektowanych zmian w strukturze jest diagnoza obecnego stanu liceów. 26 z 37 rektorów szkół wyższych wyraziło negatywną ocenę przygotowania absolwentów szkół ponadgimnazjalnych do podjęcia studiów, wskazując na zbyt krótki czas nauki w liceum ogólnokształcącym. Szkoła ponadgimnazjalna została właściwie skrócona do dwóch lat, zaś koncentracja godzin w przedmiotach rozszerzonych uniemożliwia ich normalną realizację. Po wprowadzeniu nowej podstawy programowej szkoły ponadgimnazjalne przestały kształcić na poziomie ogólnym. W praktyce liceum stało się niejako „kursem przygotowawczym” do egzaminu maturalnego, podsumowała Zalewska.

Zdaniem MEN wprowadzenie gimnazjów i przedłużenie o rok nauki według tego samego programu nie zaowocowało wyrównaniem osiągnięć szkolnych młodzieży z różnych środowisk. Dodatkowo wyniki sprawdzianu wykazują bardzo duże zróżnicowanie ze względu na miejsce zamieszkania ucznia: miasto-wieś (rodzaj gminy) oraz regionu. Najwyższy wynik Edukacyjnej Wartości Dodanej (EWD) występuje wśród gimnazjów, których obwód pokrywa się z obwodem szkoły podstawowej.

Zgodnie z założeniami ustrój szkolny z obecnego systemu 6-letniej szkoły podstawowej, 3-letniego gimnazjum, 3-letniego liceum ogólnokształcącego, 4-letniego technikum i 3-letniej zasadniczej szkoły zawodowej ulegnie przekształceniu do systemu 8-letniej szkoły powszechnej, 4-letniego liceum ogólnokształcącego, 5-letniego technikum i dwustopniowej branżowej szkoły z 3-letnim pierwszym stopniem i 2-letnim drugim stopniem. Według założeń, 8-letnia szkoła powszechna będzie obejmowała dwa poziomy, każdy po 4 lata (klasy I-IV i klasy V-VIII).

W IV klasie zostanie wprowadzona propedeutyka nauczania przedmiotowego. W dalszym ciągu możliwe będzie prowadzenie klasy IV przez nauczyciela kształcenia zintegrowanego jako wychowawcy, a nie nauczyciela przedmiotu. Ze zmianą ustroju szkolnego związane są również zmiany dotyczące m.in. podstawy programowej, ramowych planów nauczania, ramowych statutów publicznych przedszkoli i szkół, a także podręczników.

Zmiany te będą miały charakter ewolucyjny i rozpoczną się od roku szkolnego 2017/2018.

Z punktu widzenia zadań gminnych zmiany rozpoczną się od roku szkolnego 2017/2018. Wówczas uczniowie kończący klasę VI szkoły podstawowej staną się uczniami VII klasy szkoły powszechnej. Rozpocznie się tym samym wygaszanie gimnazjów – rekrutacja do gimnazjum nie będzie prowadzona, a ostatni rocznik dzieci klas III ukończy gimnazjum w roku szkolnym 2018/2019. Z dniem 1 września 2019 r. w ustroju szkolnym nie będą funkcjonować gimnazja.

Z punktu widzenia zadań powiatowych, zmiany również rozpoczną się w roku szkolnym 2017/2018 poprzez powstanie branżowych szkół w miejsce zasadniczych szkół zawodowych. W liceach ogólnokształcących i technikach zmiany rozpoczną się od roku szkolnego 2019/2020.

W roku szkolnym 2019/2020 w klasach I liceów ogólnokształcących, techników i branżowych szkół edukację rozpoczną dzieci kończące klasę III gimnazjum i dzieci kończące klasę VIII szkoły powszechnej. Dzieci kończące gimnazjum będą kształciły się w 3-letnich liceach ogólnokształcących i 4-letnich technikach, natomiast dzieci kończące VIII klasę szkoły powszechnej rozpoczną naukę w 4-letnim liceum lub 5-letnim technikum. Uczniowie będą mogli także kontynuować naukę w I klasie branżowej szkoły I stopnia.

Zakłada się, że w branżowej szkole I stopnia będzie realizowane kształcenie w zakresie jednej kwalifikacji. Po ukończeniu branżowej szkoły I stopnia i po zdaniu egzaminu z jednej kwalifikacji absolwent otrzyma dyplom potwierdzający kwalifikacje zawodowe i uzyska wykształcenie zawodowe branżowe. Absolwent szkoły I stopnia będzie przygotowany do podjęcia pracy lub kontynuowania kształcenia w branżowej szkole II stopnia.

II stopień branżowej szkoły będzie funkcjonował w zawodach, które mają kontynuację na poziomie technika. Po ukończeniu szkoły II stopnia i po zdaniu egzaminu z zakresu drugiej kwalifikacji, absolwent uzyska wykształcenie średnie zawodowe i dyplom technika. Absolwent branżowej szkoły II stopnia może przystąpić do matury obejmującej egzamin z zakresu języka polskiego, języka obcego i matematyki. Po ukończeniu branżowej szkoły II stopnia i po zdaniu matury, absolwent będzie mógł kontynuować kształcenie na wyższych studiach.

Harmonogram prac przewiduje, że jesienią bieżącego roku projekt nowego ustroju szkolnego przekazany zostanie do konsultacji, w ramach których wszystkie zainteresowane środowiska będą mogły przekazać swoje opinie, zaproponować korekty, a do końca roku planowane jest poddanie pod głosowanie w Sejmie.

Kalendarz prac legislacyjnych przewiduje terminy gwarantujące bezpieczną organizację przez jednostki samorządu terytorialnego roku szkolnego 2017/2018.

W ramach odpowiedzialności za wdrażanie reformy Ministerstwo Edukacji Narodowej przewiduje m.in. przygotowanie rozwiązań finansowych istotnych dla jednostek samorządu terytorialnego, jako organów prowadzących szkół. Począwszy od roku 2017 planujemy uwzględnić dziecko 6-letnie objęte wychowaniem przedszkolnym w finansowaniu poprzez część oświatową subwencji ogólnej. Kwota na każde dziecko 6-letnie objęte wychowaniem przedszkolnym wzrośnie z 1 338 zł dotacji celowej do kwoty ok. 4 300 zł subwencji oświatowej.

Zalewska zwróciła też uwagę na cykl regionalnych konferencji adresowanych do samorządów, nauczycieli, dyrektorów szkół oraz innych pracowników placówek oświatowych i ośrodków doskonalenia. Wydarzenia te zorganizowane będą przez jednostkę podległą Ministerstwu Edukacji Narodowej – Fundację Rozwoju Systemu Edukacji, Narodową Agencję Programu Erasmus+ pod szyldem programu „EDUinspiracji”. Główny cel planowanych konferencji to przekazanie informacji m.in. w zakresie skutecznego pozyskiwania funduszy europejskich na realizację zadań oświatowych wpisujących się w priorytety reformy oświatowej, a także prezentacja dobrych praktyk w ramach projektów edukacyjnych. Pierwsze tego typu wydarzenie odbędzie się 28 września br. w Rzeszowie, a informacje o tym spotkaniu będą dostępne na stronie internetowej www.frse.org.pl. Kolejne konferencje w pozostałych województwach planowane są w odstępach kilkutygodniowych.

Przygotowywana reforma, w dalszej perspektywie, przewiduje również zmiany w zakresie pragmatyki zawodowej nauczycieli, m.in. systemu wynagradzania i awansu zawodowego. Jednostki samorządu terytorialnego, obok nauczycielskich związków zawodowych, są bardzo ważnym partnerem w pracach nad nowymi regulacjami w tym zakresie.

Kierunki zmian zostały przedstawione 27 czerwca podczas konferencji Podsumowującej Ogólnopolską Debatę o Edukacji „Uczeń. Rodzic. Nauczyciel – Dobra Zmiana”.

(MEN)