Rozwiązanie umów z asystentami oraz doradcami wójtów (burmistrzów, prezydentów) staje się faktem. Umowy nawiązane w imieniu urzędu przez organy jednostki samorządu terytorialnego gmin oraz miast z asystentami i doradcami wygasną z upływem 14 dni od wejścia w życie nowelizacji ustawy o pracownikach samorządowych.
Wójt potrzebuje specjalistycznej wiedzy, tylko w jakiej formie?
Ustawa z dnia 21 listopada 2008 roku o pracownikach samorządowych (Dz. U. 2008 N 223 poz. 1458) w art. 4 określa podstawy zatrudnienia pracowniczego w j.s.t. W ust. 2 pkt. 2 ustawy wymieniane zostają rodzaje stanowisk pracowników samorządowych. W podanym katalogu zamkniętym wskazuje się na szczególną grupę jakimi są doradcy i asystenci. Pomysł wprowadzania nowej kategorii pracowników, o których mowa, wywołał dyskusję w środowiskach prawniczych i samorządowych. Główne postulowane zarzuty dotyczyły zwiększonych nakładów finansowych ponoszonych przez administrację samorządu związanych z nowymi stanowiskami, upolitycznienie samorządu oraz tworzenia warunków do szerzenia się nepotyzmu w j.s.t.
Żaden wójt nie ma monopolu na wiedzę w każdej dziedzinie. Dlatego też, służba specjalistyczną wiedzą w codziennej pracy organu wykonawczego zdaje się być uzasadniona. Dla lokalnego rozwoju zdecydowanie słuszniejszym rozwiązaniem jest stała współpraca, znającego problemy lokalne i możliwości urzędu, asystenta czy doradcy wójta aniżeli okresowe zatrudnienia na podstawie umów cywilnoprawnych (umowy zlecenie, o dzieło) pracowników gwarantujących wsparcie specjalistyczną wiedzą w konkretnej sprawie aktualnego projektu realizowanego przez daną j.s.t. W praktyce, w zależności od potrzeby posłużenia się wiedzą ekspertów przy realizowaniu polityki rozwoju gminy, miasta, województwa, wydatków związanych z umowami okresowymi nie da się do końca zaplanować w przy ustalaniu rocznych wydatków budżetowych. Inaczej sytuacja przedstawia się przy stałym, bądź dłuższym okresie zatrudnienia doradcy odznaczającego się fachową wiedzą w danych dziedzinach, która jest niezbędna wójtowi do rzetelnego wykonywania zadań publicznych.
Wydatki na eksperta/asystenta przekładają się usprawnienie funkcjonowania urzędu
Zakres wykonywanych zadań własnych i zleconych organów jednostek samorządu, jest przecież wystarczająco rozbudowany. Jako przykład uzasadniający istnienie wspomnianych stanowisk może posłużyć nieoceniona pomoc doradcy wójta z dziedziny ekonomii w zadłużonych jednostkach samorządu terytorialnego, czy eksperta posiadającego wiedzę z zakresu gospodarki, ochrony zdrowia i pomocy społecznej, gminnego budownictwa mieszkaniowego, edukacji publicznej czy doradca lub asystent ds. współpracy ze społecznościami lokalnymi i regionalnymi innych państwa itd.
Wydatkowanie środków urzędu związane ze stanowiskiem eksperta czy asystenta przekłada się zatem na usprawnienie funkcjonowania urzędu oraz zapewnia niezbędną specjalistyczną wiedzę, której wójt nie musi posiadać w każdym przedmiocie. Ponadto, zatrudnianie doradców i asystentów nie jest obligatoryjne. Zatrudnienie to, powinno mieć miejsce wyłącznie w przypadkach, gdy organowi wykonawczemu niezbędna jest pomoc specjalistów. Przy tym, uwzględniając stan finansów budżetu urzędu. Nie ma bowiem przeciwwskazań do zatrudnienia doradców i asystentów w sytuacji, gdy w skutek mądrej polityki urzędu odnotowuje się wzrost środków w budżecie, odczuwalny jest rozwój jednostek pomocniczych, gminy, powiatu, województwa, a pracy z tego tytułu w urzędzie przybywa.
Likwidacja stanowisk asystenta i doradcy nie rozwiąże problemu upolitycznienia i nepotyzmu
Samorządy narażone są na upolitycznienie już w momencie wyniku wyborów lokalnych. Jeśli wybory samorządowe wygrywa kandydat którejkolwiek opcji politycznej, w większości przypadków, współpracowników dobierać będzie poprzez pryzmat poglądów politycznych. Bez znaczenia jest, czy obsadzane stanowiska będą na poziomie asystentów, doradców czy innych wskazanych w art. 4 ust. 2 u.p.s. jak np. kierowniczych stanowiskach urzędniczych. Zatem, argument upolitycznienia samorządów poprzez utrzymanie stanowisk doradców i asystentów wójta zdaje się nie być do końca celnym. To samo dotyczy nepotyzmu, który zależny jest od uczciwości i rzetelności wójta a kontrolowany przez zapisy ustawy o samorządzie gminnym.
14 dni na rozwiązanie umów pomiędzy urzędami a asystentami i ekspertami
Nowelizacja ustawy o pracownikach samorządowych zakłada usunięcie stanowisk doradców i asystentów wójta. Wygaśniecie dotychczasowych umów zawartych pomiędzy urzędami a asystentami i ekspertami nastąpi w ciągu 14 dni od wejścia w życie nowelizacji ustawy o pracownikach samorządowych.
Asystenci i doradcy zostaną przeniesieni na inne stanowiska
Ustawodawca argumentuje nowelizację potrzebą wprowadzenia oszczędności w samorządach. Pojawia się jednak wątpliwość czy oszczędzając na potencjale ludzkim w postaci ekspertów, jako najbliższych współpracowników wójta, burmistrza, prezydenta nie przyniesie odwrotnego skutku. Kwestią bezsporną jest, że w tych bardziej operatywnych samorządach, sprawdzeni i zasłużeni dla urzędu asystenci i doradcy zostaną zatrudnieni na innych stanowiskach. Nowelizacja ustawy o pracownikach samorządowych przyniesie jedynie masowe zmiany w regulaminach organizacyjnych jednostek samorządu terytorialnego.
Sprawdzeni doradcy i asystenci pozostaną zatem w dalszym ciągu zatrudnieni w j.s.t. na innych stanowiskach. Oszczędności zmiana więc nie przyniesie. Wywoła jedynie niepotrzebne zakłócenie organizacyjne urzędów.
