Jak należy ująć w ewidencji księgowej gminy wpływ środków obrotowych na rachunek bankowy w wyniku likwidacji gminnej spółki wodno-ściekowej?
W jakiej klasyfikacji budżetowej należy ująć ten dochód?
Czy gmina powinna wykonać jeszcze jakieś czynności finansowe lub podatkowe związane z likwidacją tej spółki?
Odpowiedź
Wpłaty środków z tytułu udziału w likwidowanym majątku spółki gmina powinna ewidencjonować w paragrafie 097 - Wpływy z różnych dochodów, pomimo braku wskazania tego paragrafu w grupie dochodów majątkowych.
Uzasadnienie
Obowiązki gminy jako wspólnika spółki z o.o. związane są z rolą, jaką pełni Wójt (Burmistrz, Prezydent) jako walne zgromadzenie udziałowców. Sam proces likwidacyjny jest realizowany przez likwidatora (-ów) powoływanych uchwałą walnego zgromadzenia zgodnie z dyspozycjami zawartymi w statucie spółki.
Zdarzenia początkujące rozwiązanie spółki z o.o. określa art. 270-271 ustawy z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych (Dz. U. Nr 94, poz. 1037 z późn. zm.) - dalej k.s.h. Pierwszym z takich zdarzeń jest uchwała wspólników o rozwiązaniu spółki, przy czym z uwagi na podstawowe znaczenie tej decyzji dla dalszego bytu spółki wymagane jest, aby uchwała o rozwiązaniu była stwierdzona protokołem sporządzonym przez notariusza (art. 270 pkt 2 k.s.h.). Podjęta w ten sposób uchwała powoduje postawienie spółki w stan likwidacji (otwarcie likwidacji) - proces ten kończy się wykreśleniem spółki z rejestru handlowego, będącym równocześnie momentem formalnego jej rozwiązania.
W trakcie trwania procesu likwidacji realizowane są tzw. czynności likwidacyjne, prowadzące do zakończenia interesów bieżących spółki, ściągnięcia wierzytelności, wypełnienia zobowiązań i upłynnienia majątku. Przepisy k.s.h. do procedury likwidacji spółki wprowadzają pewne mechanizmy ochronne, mające zabezpieczyć wierzycieli przed rozdysponowaniem majątku spółki w likwidacji, zanim zostaną prawnie uregulowane wszystkie jej długi. Przede wszystkim, w myśl art. 279 k.s.h., likwidatorzy (zob. regulacje w umowie spółki o sposobie powoływania likwidatorów), powinni ogłosić o rozwiązaniu spółki i otwarciu likwidacji, wzywając wierzycieli do zgłoszenia ich wierzytelności w terminie trzech miesięcy od dnia tego ogłoszenia.
Podział pomiędzy wspólników majątku pozostałego po zaspokojeniu lub zabezpieczeniu wierzycieli nie może nastąpić przed upływem sześciu miesięcy od daty wyżej wskazanego ogłoszenia (art. 286 § 1 k.s.h.). Oznacza to, że ewentualny wpływ środków na konto gminy jako jedynego udziałowca może mieć miejsce dopiero po zakończeniu procesu likwidacyjnego i to nie wcześniej niż sześć miesięcy po ogłoszeniu likwidacji.
Proces likwidacji spółki jest wiec bardzo złożony i wymaga przeprowadzenia szeregu czynności określonych przepisami zarówno k.s.h., jak i prawa bilansowego. Pamiętać tu także należy, iż spółka z o.o. w likwidacji zobowiązana jest, jako płatnik, pobrać zryczałtowany podatek dochodowy od wartości majątku wydanego wspólnikom w związku z likwidacją i wpłacić go w terminie do dnia 20 miesiąca następującego po miesiącu, w którym został pobrany, na rachunek urzędu skarbowego, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według siedziby spółki. W terminie tym spółka powinna też przesłać deklarację podatkową PIT-8A.
Klasyfikację dochodów, przychodów i środków określa załącznik nr 3 do rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 2 marca 2010 r. w sprawie szczegółowej klasyfikacji dochodów, wydatków, przychodów i rozchodów oraz środków pochodzących ze źródeł zagranicznych (Dz. U. Nr 38, poz. 207). Ponieważ w ww. załączniku nie ma wyszczególnionego konkretnego paragrafu dochodów dotyczącego wpłat z podziału majątku przysługującego gminie w wyniku likwidacji spółki prawa handlowego, otrzymane środki powinny zostać zaewidencjonowane w paragrafie 097 - Wpływy z różnych dochodów. Paragraf ten obejmuje pozostałe dochody nieobjęte poszczególnymi innymi paragrafami.
Udział Gminy w majątku likwidowanej spółki jest moim zdaniem rodzajem dochodów majątkowych. Z nieznanych mi powodów ustawodawca w art. 235 ust. 3 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 157, poz. 1240) do dochodów majątkowych jednostki samorządu terytorialnego zaliczył jedynie następujące paragrafy: 076-078, 087, 618, 620, 626, 628-633, 641-643, 651-653, 656, 661-666 i 668. Oznaczałoby to, że kwoty wpłat określonych w pytaniu powinny być zaewidencjonowane w paragrafie 078 - Dochody ze zbycia praw majątkowych.
Uwagi
Ewidencja środków pieniężnych, jaki wpłyną do jednostki z tytułu likwidacji spółki, w której jednostka jest wspólnikiem uzależniona jest od tego czy aktualizowano wartość posiadanych udziałów bądź nie dokonywano takiej wyceny trwałej utraty wartości.
Akcje i udziały w obcych podmiotach gospodarczych zalicza się do "Długoterminowych aktywów finansowych" - A.IV.1.1 "Akcje i udziały" i wycenia w cenie nabycia pomniejszonej o odpisy z tytułu trwałej utraty wartości lub wartości godziwej.
Analityczne saldo Wn konta 030 Długoterminowe aktywa finansowe pomniejsza się o saldo Ma konta 073 Odpisy aktualizujące długoterminowe aktywa finansowe w części dotyczącej akcji i udziałów.
W przypadku, gdy likwidowana spółka od dłuższego czasu realizowała ujemne wyniki finansowe, co mogło być przyczyna jej likwidacji, jednostka powinna była dokonać stosownego urealnienia (wyceny) wartości posiadanych udziałów w formie odpisu aktualizacyjnego.
Zakładam jednak, że nie dokonywano aktualizacji wartości posiadanych udziałów, a wówczas ewidencja zdarzeń opisanych w pytaniu może przebiegać następująco:
Wn konto 130 Rachunki bankowe jednostek budżetowych
Ma konto 030 Długoterminowe aktywa finansowe - w wartości uzyskanego wpływu środków po skorygowaniu salda konta 030 do wysokości wpływu środków z podziału mienia spółki.
Uzyskanie w wyniku likwidacji lub upadłości jednostki, w której spółka posiadała udziały albo akcje, składników majątkowych w formie pieniężnej oraz rzeczowej (z masy likwidacyjnej i upadłościowej) należy ewidencjonować:
Wn konta 130 Rachunki bankowe jednostek budżetowych lub odpowiednie konta zespołów 0, 3 i 6
Ma konto 030 Długoterminowe aktywa finansowe.