Aby stworzyć warunki do efektywnego wykonywania zadań statutowych przez organizacje, na jednostki samorządu terytorialnego nałożono również kilka ustawowych obowiązków związanych z działalnością pożytku publicznego.

Ustawa o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie nakłada na organy stanowiące i kontrolne jednostek samorządu terytorialnego, odpowiednio rady gmin, rad powiatów i sejmiki województw obowiązek uchwalenia rocznego programu współpracy, po przeprowadzeniu konsultacji z organizacjami pozarządowymi i innymi o których mowa w art. 3 ust. 3 (osoby prawne i jednostki organizacyjne działające na podstawie przepisów o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w RP Polskiej, o stosunku Państwa do innych kościołów i związków wyznaniowych, stowarzyszenie jednostek samorządu terytorialnego, spółdzielnie socjalne, spółki akcyjne i spółki z o.o. działającymi na podstawie przepisów ustawy z dnia 25 czerwca 2010 r. o sporcie). Roczny program współpracy jest uchwalany do dnia 30 listopada roku poprzedzającego okres obowiązywania programu. Szczegółowy sposób konsultowania z radami działalności pożytku publicznego lub organizacjami pozarządowymi, określa organ stanowiący j.s.t. w drodze uchwały. Organ wykonawczy j.s.t , nie później niż do dnia 30 kwietnia każdego roku, jest obowiązany przedłożyć organowi stanowiącemu jednostki samorządu terytorialnego sprawozdanie z realizacji programu współpracy za rok poprzedni (art. 5a ust. 3 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie ).

Rady działalności pożytku publicznego (gminna, powiatowa) są natomiast organami konsultacyjnymi i opiniodawczymi. Rada gminy i rada powiatu określają w drodze uchwały tryb powołania członków oraz organizację i tryb działania odpowiednio rady gminnej i rady powiatowej, biorąc pod uwagę potrzebę zapewnienia reprezentatywności organizacji pozarządowych i innych podmiotów, terminy i sposób zgłaszania kandydatur na członków rady gminnej i rady powiatowej oraz potrzebę zapewnienia sprawnego funkcjonowania tych rad.(art. 41g ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie ). Kompetencje do utworzenia Rady gminnej i powiatowej posiada organ wykonawczy właściwej jednostki samorządu terytorialnego na wniosek organizacji pozarządowych oraz podmiotów wymienionych wcześniej, prowadzących działalność odpowiednio na terenie gminy lub powiatu (art. 41e ust. 2 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie ). Kadencja rady gminnej oraz rady powiatowej trwa 2 lata. Rada gminna oraz powiatowa składa się z (art.41f, pkt. 1-3 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie ):
1) przedstawicieli organu stanowiącego gminy lub powiatu;
2) przedstawicieli organu wykonawczego odpowiednio gminy lub powiatu;
3) przedstawicieli organizacji pozarządowych oraz podmiotów wymienionych wcześniej, prowadzących działalność na terenie odpowiednio gminy lub powiatu, stanowiących co najmniej połowę członków.

W skład rady nie mogą wchodzić przedstawiciele gminnego (miejskiego) domu kultury i gminnej (miejskiej) biblioteki publicznej; nie mogą być oni w żaden sposób uznani za przedstawicieli organizacji pozarządowych, ani za podmioty wymienione w art. 3 ust.3 tejże ustawy (por. rozstrzygnięcie nadzorcze z dnia 29 kwietnia 2010 r. Wojewody Lubuskiego, (NK.I.IWit.0911-1-14/10). Gminny (miejski) dom kultury oraz gminna (miejska) biblioteka publiczna to bowiem gminne jednostki organizacyjne, dla których ustawodawca nie przewidział możliwości uczestniczenia w radzie pożytku publicznego przedstawicieli tych jednostek.

Uchwała w tej sprawie nie jest aktem prawa miejscowego, w związku z czym nie musi być publikowana w wojewódzkim dzienniku urzędowym.

Program współpracy wytycza ogólne zasady i obszary współpracy gminy z podmiotami prowadzącymi działalność pożytku publicznego, nie zawiera regulacji normatywnych oraz nie dotyczy nieokreślonego kręgu podmiotów, a także nie obejmuje norm o charakterze generalnym i abstrakcyjnym, nadających się do bezpośredniego stosowania (por. rozstrzygnięcie z dnia 16 grudnia 2008 r. Wojewody Podlaskiego, NK.II.DM.0911-190/08).

Wiesław Śniecikowski

Pobierz wzór:
Wzór uchwały w sprawie trybu powoływania członków oraz organizacji i trybu działania Gminnej Rady Działalności Pożytku Publicznego, terminów i sposobu zgłaszania kandydatur na członków Gminnej Rady Działalności Pożytku Publicznego
Wzór uchwały w sprawie sposobu konsultowania z Gminną Radą Działalności Pożytku Publicznego w lub organizacjami pozarządowymi i innymi podmiotami, działającymi na terenie gminy, projektów aktów prawa miejscowego w dziedzinach dotyczących działalności statutowej tych organizacji

Przydatne materiały:
 Ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. 2010 r. Nr 234, poz. 1536 ze zm.)