Partnerstwo publiczno – prywatne jest niewątpliwie metodą efektywnego dostarczania usług publicznych m.in. w sektorze edukacji, ochrony zdrowia, bezpieczeństwa oraz mieszkalnictwa.
Przedmiotowa metoda zakłada odstąpienie od zasady finansowania świadczenia usług publicznych wyłącznie środkami publicznymi poprzez zastąpienie kapitałem prywatnym. Pośród korzyści jakie niesie za sobą omawiana metoda wymienić można m.in. to iż: możliwe staje się odroczenie wydatków publicznych i rozłożenie ich na czas funkcjonowania projektu, wynagrodzenie na rzecz partnera prywatnego zostaje uruchomione dopiero z chwilą rozpoczęcia świadczenia usług, strona publiczna uzyskuje dostęp do prywatnego kapitału, co umożliwia zwiększenie nakładów na rozwój infrastruktury pozwalającej na świadczenie usług publicznych, zadania publiczne realizowane są szybciej i sprawniej aniżeli poprzez ich realizację w oparciu o klasyczny sposób realizacji.
Środkiem realizacji konkretnego zadania publicznego realizowanego za pomocą ww. metody jest umowa o partnerstwie publiczno – prywatnym. Poprzez umowę partner prywatny przejmuje na siebie – co do zasady- obowiązek finansowania przedsięwzięcia oraz odpowiedzialność za większość zadań gospodarczych związanych z realizacją projektu. Natomiast po stronie partnera publicznego pozostaje w szczególności odpowiedzialność za poziom i jakość świadczenia usług.
Umowa w sprawie partnerstwa publiczno – prywatnego powinna należycie realizować projekt będący przedmiotem współdziałania podmiotu publicznego z podmiotem prywatnym, nadto winna chronić interesy stron oraz stanowić gwarancję zachowania odpowiedzialności i kontroli podmiotu publicznego nad przedmiotem przedsięwzięcia.
Zgodnie z art. 7 ustawy o partnerstwie publiczno – prywatnym[1] (dalej ustawa o ppp) przez umowę o partnerstwie publiczno – prywatnym partner prywatny zobowiązuje się do realizacji przedsięwzięcia za wynagrodzeniem oraz poniesienia w całości lub w części wydatków na jego realizację lub poniesienia ich przez osobę trzecią, a podmiot publiczny zobowiązuje się do współdziałania w osiągnięciu celu przedsięwzięcia, w szczególności poprzez wniesienie wkładu własnego. Powyższa regulacja wraz z art. 1 i 2 ustawy o ppp określa essentialia negotii umowy o partnerstwie publiczno – prywatnym to jest: zobowiązanie partnera prywatnego do realizacji przedsięwzięcia w rozumieniu art. 2 ustawy o ppp za wynagrodzeniem uzależnionym przede wszystkim od rzeczywistego wykorzystania lub faktycznej dostępności przedmiotu partnerstwa publiczno – prywatnego, zobowiązanie partnera prywatnego do poniesienia co najmniej w części wydatków na realizację tego przedsięwzięcia lub zobowiązanie partnera prywatnego do poniesienia wydatków na realizację przedsięwzięcia przez osobę trzecią, zobowiązanie podmiotu publicznego do współdziałania z partnerem prywatnym w osiągnięciu celu przedsięwzięcia oraz określenie skutków nienależytego wykonania oraz niewykonania zobowiązania.
Definicję przedsięwzięcia zawiera art. 2 pkt 4 ustawy o ppp. W jego świetle, przedmiotem przedsięwzięcia może być budowa lub remont obiektu budowlanego, świadczenie usług, wykonanie dzieła, w szczególności wyposażenie składnika majątkowego w urządzenie podwyższające jego wartość lub użyteczność, lub inne świadczenie. Z zastrzeżeniem, iż wszystkie wyżej wymienione czynności winny być połączone z utrzymaniem lub zarządzaniem składnikiem majątkowym, który jest wykorzystywany do realizacji przedsięwzięcia publiczno-prywatnego lub jest z nim związany. Wobec czego art. 2 pkt 4 ustawy o ppp określa zakres przedmiotowy zastosowania ustawy o ppp.
W systemie LEX znajdziesz zagadnienie powiązane z tym artykułem:
Partnerstwo publiczno-prywatne
Najczęściej czytane w temacie:
Czytaj więcej w systemie informacji prawnej LEX
To zagadnienie zawiera:
Najczęściej czytane w temacie:
Czytaj więcej w systemie informacji prawnej LEX
Przez budowę należy rozumieć wykonywanie obiektu budowlanego w określonym miejscu, a także odbudowę, rozbudowę, nadbudowę obiektu budowlanego. Pojęcie remontu oznacza wykonywanie w istniejącym obiekcie budowlanym robót budowlanych polegających na odtworzeniu stanu pierwotnego, a niestanowiących bieżącej konserwacji, przy czym dopuszcza się stosowanie wyrobów budowlanych innych niż tych, które zostały użyte w stanie pierwotnym. Podstawę dla konstruowania zobowiązań umownych partnerstwa związanego z budową lub remontem obiektu budowlanego dotyczących umowy o roboty budowlane stanowić będą przepisy kodeksu cywilnego[2]. Na gruncie ppp, podmiot publiczny niekoniecznie będzie inwestorem w rozumieniu przepisów prawno-budowlanych. Niekiedy inwestorem w rozumieniu tych przepisów będzie partner prywatny, który zleci wykonanie robót budowlanych innemu podmiotowi – tj. faktycznemu wykonawcy robót.
Świadczenie usług w zakresie przedsięwzięcia ppp będzie opierało się na umowie o świadczenie usług. Rodzaj i zakres usług możliwych do wykonywania poprzez metodę jaką stanowi partnerstwo publiczno - prywatne będzie bardzo szeroki i obejmował będzie w zasadzie wszelkie działania, nie będące robotami budowlanymi lub wykonywaniem dzieła.
Natomiast wykonaniem dzieła będzie realizacja przez przyjmującego zlecenia dobra materialnego lub niematerialnego, przy czym, jak wskazuje prawodawca, często polegać będzie ono na podniesieniu wartości lub użyteczności składnika majątkowego (np. przedsiębiorstwa) poprzez wyposażenie go w nowe i lepsze urządzenia (np. zakup nowych maszyn).
Konstatując przedsięwzięcie ppp polegać może również na „innym świadczeniu”. W związku z powyższym „obszar” przedsięwzięć realizowanych w ramach partnerstwa jest katalogiem otwartym, pod warunkiem, że mamy do czynienia ze świadczeniem, które jest połączone z utrzymaniem lub zarządzaniem składnikiem majątkowym wykorzystywanym do realizacji przedsięwzięcia lub z nim związanym.
W związku z powyższym partnerstwo publiczno – prywatne pociąga za sobą ww. określone działania w przedmiocie: budowy, remontu, świadczenia usług etc. Jednakże owe czynności zespolone są z utrzymaniem lub zarządzaniem składnikiem majątkowym, który jest wykorzystywany do realizacji przedsięwzięcia publiczno-prywatnego lub jest z nim związany.
W odniesieniu do materii jaką jest odpowiedzialność nadmienić należy, że to na partnerze prywatnym ciążyć będzie kontraktowa odpowiedzialność za realizację przedsięwzięcia. Jednakże partner prywatny będzie ponosił odpowiedzialność wobec podmiotu publicznego jedynie za realizację celu przedsięwzięcia w zakresie wskazanych w umowie zadań, które na nim spoczywają.
Następny element umowy stanowi wynagrodzenie partnera prywatnego. Zauważyć należy, iż nawet jeżeli partner prywatny może mieć na względzie także inne korzyści wynikające ze współpracy z podmiotem publicznym to i tak korzyści majątkowe będą mieć dla niego, jako przedsiębiorcy, znaczenie pierwszorzędne. Pomimo braku definicji legalnej wynagrodzenia prawodawca określił jednakże zasady ustalania wynagrodzenia partnera prywatnego. Mianowicie wynagrodzenie zależeć będzie od rzeczywistego wykorzystania oraz faktycznej dostępności przedmiotu partnerstwa. Według ustawodawcy jest to niejako „cecha” definiująca metodę jaką stanowi partnerstwo. Wynagrodzenie partnera musi więc być uzależnione od wyników jego pracy. Wskazać należy, iż rzeczywiste wykorzystanie polegać będzie na tym, że wielkość uzyskiwanego przez partnera prywatnego wynagrodzenia będzie wypadkową popytu na świadczone w ramach partnerstwa usługi tudzież dostawy. Natomiast uzależnienie wynagrodzenia od faktycznej dostępności przedmiotu partnerstwa oznacza wynagrodzenie które jest związane przede wszystkim z utrzymaniem standardów jakościowych i ilościowych przedsięwzięcia. Uzależnienie wynagrodzenia od faktycznej dostępności przedmiotu partnerstwa jest charakterystyczne dla przedsięwzięć, w przypadku których niemożliwe lub ekonomicznie nieuzasadnione jest pobieranie pożytków z przedmiotu partnerstwa. Pozytywny aspekt powyższego modelu to niewątpliwie to, że wymuszana jest niejako po stronie partnera prywatnego szczególna dbałość o nieprzerwane świadczenie usług. Odpowiednio określone opłaty za dostępność powinny uwzględniać pokrycie kosztów eksploatacji, spłatę zadłużenia oraz uzasadniony zysk partnera prywatnego[3]. Ponadto wskazać należy, że w praktyce wielu przedsięwzięć wskazane modele wynagradzania będą ze sobą łączone np. partner prywatny będzie pobierał niewielkie opłaty od użytkowników końcowych oraz jednocześnie uzyskiwał wynagrodzenie za dostępność[4].
Umowa o partnerstwie powinna precyzyjnie określać z jakiego źródła pochodzić będzie wynagrodzenie partnera prywatnego. Ustawodawca w art. 4 ustawy ppp niejako w sposób pośredni wskazuje na owe pochodzenie wynagrodzenia. Przedmiotowa regulacja precyzuje, iż wynagrodzenie mogą stanowić pożytki z przedmiotu partnerstwa albo ze wskazanego źródła wraz z zapłatą sumy pieniężnej lub przede wszystkim z zapłaty sumy pieniężnej wraz z pobieraniem pożytków z przedmiotu partnerstwa lub wyłącznie z zapłaty sumy pieniężnej.
