Klauzule waloryzacyjne dotyczą tylko umów zawartych na okres dłuższy niż rok

Zamawiający przeprowadza przetarg w celu zawarcia umowy na 12 miesięcy. Przewiduje jednak możliwość wydłużenia terminu obowiązywania umowy o dodatkowe 3 m-ce. Czy w takiej sytuacji, przy zmianach umowy zamawiający powinien zastrzec zapisy z art. 142 ust. 5 p.z.p.?

Odpowiedź eksperta pochodzi z programu LEX Zamówienia Publiczne.

Poprzez nowelizację z dnia 29 sierpnia 2014 r. (Dz. U. poz. 1232), wprowadzono dodatkowy wymóg związany z treścią umowy o udzielenie zamówienia publicznego. Otóż w myśl art. 142 ust. 5 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 907), umowa zawarta na okres dłuższy niż 12 miesięcy zawiera postanowienia o zasadach wprowadzania odpowiednich zmian wysokości wynagrodzenia należnego wykonawcy, w przypadku zmiany: 1) stawki podatku od towarów i usług, 2) wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę ustalonego na podstawie art. 2 ust. 3-5 ustawy z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę, 3) zasad podlegania ubezpieczeniom społecznym lub ubezpieczeniu zdrowotnemu lub wysokości stawki składki na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne. Sama zmiana umowy na podstawie powyższych przesłanek będzie możliwa jeżeli przesłanki te będą miały wpływ na koszty wykonania zamówienia przez wykonawcę.

W kontekście analizowanego pytania, najważniejszy jest termin na jaki umowa została zawarta. Przepis przewiduje bowiem, że zasady wprowadzania zmian powinny zostać przewidziane w umowach zawieranych na okres dłuższy niż 12 miesięcy. W pytaniu jednoznacznie wskazano termin zawarcia umowy na okres 12 miesięcy, natomiast jej treść przewiduje jedynie możliwość jej wydłużenia o dodatkowe trzy miesiące. Oznacza to, że zasadniczo mamy do czynienia z umową zawartą na okres 12 miesięcy, a więc na okres czasu którego zapis art. 142 ust. 5 p.z.p. nie dotyczy.

W związku z tym umowa nie musi zawierać postanowień w zakresie zasad wprowadzania zmian wysokości wynagrodzenia wykonawcy na skutek zdarzeń o jakich mowa w pkt 1-3. Brzmienie omawianego przepisu jest na tyle jednoznaczne, że jego interpretacja nie wymaga stosowania innych rodzajów wykładni niż literalna. Językowe brzmienie przepisu wskazuje, że dotyczy on tylko umów zawieranych na okres dłuższy niż 12 miesięcy.

Z taką umową mamy do czynienia w pytaniu, bowiem opcja pozwalająca na jej przedłużenie nie decyduje o określeniu terminu na jaki została zawarta. W momencie zawierania strony umowy przyjęły założenie, że będzie ona obowiązywać wyłącznie przez okres 12 miesięcy. Jej ewentualne przedłużenie jest tylko możliwością, a więc uprawnieniem, z którego strony mogą skorzystać. Uprawnienie to nie powinno być jednak utożsamiane z obowiązkiem, co w praktyce oznacza, że współpraca stron zakończy się po 12 miesiącach obowiązywania umowy – przynajmniej takie założenie towarzyszy zamawiającemu i wykonawcy na dzień jej zawarcia.

Zamawiający powinien mieć także na uwadze treść wyroku Zespołu Arbitrów z 21 grudnia 2005 r. (UZP/ZO/0-3821/05), w którym stwierdzono, że postanowienia specyfikacji istotnych warunków zamówienia dotyczące czasu trwania umowy powinny odpowiadać zasadzie art. 142 ust. 1 p.z.p. - stwierdzającej, ze umowę zawiera się na czas oznaczony. Dlatego postanowienia specyfikacji nie powinny zawierać sformułowań umożliwiających zamawiającemu przesuwanie terminu realizacji umowy na niekorzyść wybranego wykonawcy. Jednak jak się wydaje umowa, o której wspomniano w pytaniu nie przewiduje możliwości wydłużenia terminu z niekorzyścią dla wykonawcy. Ewentualne wydłużenie terminu związane jest tylko z możliwością wydatkowania środków stanowiących wartość umowy, przez zamawiającego.