Sprawa dotyczyła zadań oświatowych gmin, o których mowa w art. 5 ust. 5 i art. 5a ust. 2 pkt 1 ustawy o systemie oświaty polegających na zapewnieniu w publicznych szkołach, przedszkolach i gimnazjach kształcenia, wychowania i opieki. Zadania te są obligatoryjnymi zadaniami własnymi gminy, co oznacza, że są wykonywane przez gminę samodzielnie, we własnym imieniu, na własną odpowiedzialność i z własnych środków. Do zadań oświatowych gminy należy także wynagradzanie nauczycieli zatrudnionych w placówkach oświatowych prowadzonych przez gminę. Zasady wynagradzania nauczycieli zostały określone w ustawie z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2006 r., Nr 97, poz. 674 z późn. zm.).

Trybunał Konstytucyjny podkreślił, że gmina nie ma legitymacji do występowania z wnioskiem w sprawie konstytucyjności regulacji przewidujących lepsze, w jej ocenie, traktowanie pracowników pedagogicznych zatrudnionych w publicznych placówkach oświatowych względem pracowników dydaktycznych zatrudnionych w placówkach niepublicznych. Porównywanie zaś sytuacji prawnej gmin oraz osób fizycznych i prawnych zakładających i prowadzących placówki oświatowe jest niemożliwe, gdyż nie są to podmioty podobne w rozumieniu art. 32 Konstytucji RP .

Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego, dla uznania, iż regulacja powodująca niekorzystny rezultat finansowy dla gmin jest niezgodna z art. 167 ust. 1 Konstytucji RP , konieczne jest wykazanie - na podstawie całościowej analizy wszystkich źródeł dochodów gminy - że w jej skutek gmina nie jest w stanie realizować swoich zadań własnych, co nie zostało przez wnioskującą gminę uczynione.

Kolejny argument Trybunału Konstytucyjnego opierał się na założeniu, zgodnie z którym nałożenie na gminę obowiązku prowadzenia szkół w oparciu o ustawę - Karta Nauczyciela, nie jest ograniczeniem samodzielności gminy, lecz dopuszczalną na gruncie art. 16 ust. 2 Konstytucji RP  konkretyzacją zadania gminy, uzasadnioną nadrzędnym celem, jakim jest zapewnienie powszechności oświaty publicznej, niemożliwe bez oparcia jej na jednolitych zasadach, w tym także w zakresie wynagradzania nauczycieli. Zaskarżone przepisy są zatem zgodne z art. 16 ust. 2 Konstytucji RP .

W ocenie Trybunału Konstytucyjnego, realizując zadania oświatowe, gmina zaspokaja potrzeby - w tym wypadku edukacyjne - wspólnoty jej mieszkańców. Jednolite zasady wynagradzania nauczycieli są zaś jednym ze środków do realizacji tego zadania, gwarantującym odpowiedni poziom nauczania i możliwie równy dostęp do oświaty mieszkańców gminy, tworzących wspólnotę samorządową. Zakwestionowane przepisy są zatem zgodne z art. 166 ust. 2 Konstytucji RP .

Na podstawie: www.trybunal.gov.pl, stan z dnia 10 czerwca 2010 r.


Przydatne materiały:
Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 ze zm.)
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r.(Dz. U. z. Nr 78, poz. 483 ze zm.)