Gminy nie mogą pobierać stałej opłaty za pobyt dzieci w przedszkolach (PN.II.0911-9-10)

Opłaty za przedszkole mają charakter cywilnoprawny, a zatem zastosowanie ma w tym przypadku zasada ekwiwalentności świadczeń, zgodnie z ktrą opłatę wnosi się za konkretne świadczenia i w relacji do konkretnych kosztw świadczenia usług wykraczających poza podstawę programową wychowania przedszkolnego.

Rada gminy podjęła uchwałę w sprawie ustalenia opłaty za świadczenia przedszkola publicznego prowadzonego przez gminę. W uchwale rada gminy postanowiła m.in. o wysokości opłat za świadczenia wykraczające ponad minimum programowe.

Organ nadzoru badając uchwałę pod kątem jej zgodności z prawem podkreślił, że opłaty za świadczenia przedszkoli mają charakter cywilnoprawny, a zgodnie z brzmieniem art.14 ust. 5 ustawy o systemie oświaty kompetencję do ich ustalania przyznano radzie gminy. Co do zasady przedszkola publiczne, co najmniej w zakresie podstawy programowej wychowania przedszkolnego, prowadzą bezpłatne nauczanie. W oparciu o art. 14 ust. 5 ustawy o systemie oświaty   rada gminy jest upoważniona do ustalenia opłat za świadczenia w prowadzonych przez gminę przedszkolach. Wojewoda podkreślił, iż opłaty za przedszkole mają charakter cywilnoprawny, a zatem zastosowanie ma w tym przypadku zasada ekwiwalentności świadczeń, zgodnie z którą opłatę wnosi się za konkretne świadczenia i w relacji do konkretnych kosztów świadczenia usług wykraczających poza podstawę programową wychowania przedszkolnego. Sposób ustalenia odpłatności winien być przekonujący, oparty choćby na kalkulacji ekonomicznej, a argumentacja za nim przemawiająca racjonalna i stosownie uzasadniona, przy czym nie ma znaczenia, czy opłata ta jest dopiero ustalana, czy też tylko modyfikowana.

Wojewoda podkreślił, iż opłata za świadczenia przedszkola publicznego, ustalona przez radę gminy w uchwale ma charakter "opłaty stałej". Z uchwały nie wynikało jakie świadczenia wchodzą w skład tej opłaty i jaki jest koszt poszczególnych świadczeń. Z uchwały nie wynikało również co stało się przyczyną ustalenia opłaty we wskazanej wysokości. W żaden sposób nie wykazano, jakie czynniki wpływające na wysokość kosztów utrzymania dziecka w przedszkolu legły u podstaw takiej kalkulacji.

Przydatne materiały:
Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 ze zm.)

Zobacz orzeczenie:
Rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Małopolskiego z dnia 18 stycznia 2010 r., sygn. PN.II.0911-9-10