Gminnej instytucji kultury można zlecić organizację imprez sportowych

Czy organizator może zlecać organizację imprez sportowych dla ośrodka kultury, (celem statutowym ośrodka kultury jest upowszechnianie działalności kulturalnej)?

Jak prawidłowo rozliczyć taką imprezę sportową w księgach rachunkowych ośrodka kultury?

Odpowiedź

Jeżeli na terenie działania danego szczebla samorządu terytorialnego nie funkcjonuje wyspecjalizowana jednostka organizacyjna w zakresie prowadzenia działalności sportowo-rekreacyjnej to wówczas poprzez rozszerzenie działalności statutowej instytucji kultury (poprzez wprowadzenie stosownych zapisów do jej statutu w trybie art. 13 u.o.p.d.k.) nie ma przeszkód formalnych do nałożenia takiego obowiązku o jakim mowa w pytaniu na gminną instytucje kultury.

W księgach rachunkowych instytucji ewidencja, zarówno kosztów, jak i ewentualnych przychodów z działalności sportowej (po wprowadzeniu zmian w statucie także już statutowej) przebiegać będzie analogicznie jak ewidencjonowanie innych statutowych działań. Imprezy powinny być rozliczane w sposób analogiczny jak imprezy kulturalne bez konieczności wyodrębniania jakichkolwiek urządzeń ewidencyjnych dla celów ewidencji imprez sportowych - chyba, że dla celów analitycznych wystąpi taka potrzeba określona np. przez organizatora czy kierownika instytucji.

Uzasadnienie

Wbrew pozorom kwestie podniesione w pytaniu są przedmiotem wielu wzajemnie sprzecznych opinii specjalistów. Jeżeli za punkt wyjścia przyjmiemy zasadę samorządności gminy to wówczas odpowiedź na tak postawione pytanie może być właściwie pozytywna.

Należy tu jednak dokonać przeglądu aktów prawnych regulujących kompetencje i obowiązki gmin w zakresie szeroko rozumianej działalności sportowo-rekreacyjnej na rzecz społeczności lokalnej.

Ustawa z dnia 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej (tekst jedn.: Dz. U. z 2001 r. Nr 13, poz. 123 z późn. zm.) - dalej u.o.p.d.k. - w zasadzie nie daje co do zasady możliwości prowadzenia działalności innej niż "kulturalna" w ramach samorządowej instytucji kultury. Co prawda zgodnie z art. 11 u.o.p.d.k. organizator wydając akt o utworzeniu instytucji kultury określa jej nazwę, rodzaj, siedzibę jak i przedmiot działania, tym niemniej dopiero w akcie o utworzeniu instytucji kultury (statucie) zawiera się ewentualne postanowienia dotyczące zakresu działania. W art. 13 ust. 2 pkt 6 u.o.p.d.k. wskazano jednak możliwość prowadzenia przez instytucję kultury innej niż kulturalna działalność - moim zdaniem na zasadzie wyjątku.@page_break@

Organizator "nadając" statut instytucji kultury w przypadku, gdy na terenie gminy nie funkcjonuje np. wyspecjalizowana jednostka organizacyjna gminy zajmująca się statutowo działalnością sportowo-rekreacyjną (najczęściej tzw. ośrodki sportu i rekreacji działające w formie zakładów budżetowych) może postanowić, iż instytucja kultury będzie obok działalności kulturalnej prowadzić równolegle np. działalność rekreacyjną, sportową czy sportowo-rekreacyjną.

Z kolei ustawa z dnia 18 stycznia 1996 r. o kulturze fizycznej (tekst jedn.: Dz. U. z 2007 r. Nr 226, poz. 1675 z późn. zm.) - dalej u.k.f. - stanowi w art. 4, iż organy administracji rządowej i samorządu terytorialnego tworzą warunki prawno-organizacyjne i ekonomiczne dla rozwoju kultury fizycznej. Rozszerzenie wiec statutowej działalności istniejącej instytucji kultury o działalność sportową czy rekreacyjną może być spełnieniem tej dyspozycji ustawowej.

Ostatecznie należy także dokonać analizy ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tekst jedn.: Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591) - dalej u.s.g. - pod katem oceny obowiązków jakie nałożono na gminy w zakresie sportu i rekreacji.

Zgodnie z art. 6-7 u.s.g. do zakresu działania gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, niezastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów. Do zadań własnych gminy należy zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnot. W szczególności zadania własne obejmują sprawy kultury fizycznej i turystyki, w tym terenów rekreacyjnych i urządzeń sportowych.

Jedną z wymienionych w art. 7 ust. 2 u.s.g. ustaw określających zadania gminy o charakterze obligatoryjnym jest ustawa o kulturze fizycznej.
W myśl art. 42 u.k.f. organizowanie działalności w dziedzinie rekreacji ruchowej oraz tworzenie odpowiednich warunków materialno-technicznych dla jej rozwoju jest obowiązkiem organów administracji rządowej i organów jednostek samorządu terytorialnego, klubów sportowych oraz stowarzyszeń kultury fizycznej i ich związków.

Zadania te realizowane są w szczególności poprzez:
1) popularyzację walorów rekreacji ruchowej;
2) organizowanie zajęć, zawodów i imprez sportowo-rekreacyjnych;
3) szkolenie kadry instruktorów i kierowanie ich do prowadzenia zajęć rekreacyjnych;
4) tworzenie, utrzymywanie i udostępnianie bazy sportowo-rekreacyjnej.

Uwagi

Bez wprowadzenia uzasadnionych zmian w statucie instytucji kultury nie ma podstaw prawnych do powierzania jej zadań pozastatutowych. W przypadku gdy działa na terenie gminy wyspecjalizowana jednostka organizacyjna powołana do realizacji zadań własnych gminy z zakresu sportu i rekreacji (zadanie o charakterze obligatoryjnym) nie ma moim zdaniem uzasadnienia, zarówno formalnego, jak i prawnego, aby takie zadania cedować na inne jednostki (instytucje kultury).

Pytanie pochodzi z publikacji Vademecum Głównego Księgowego Administracja