Czy gmina powinna odprowadzić VAT od zamiany nieruchomości, jeżeli tę nieruchomość przeznacza na poszerzenie drogi czyli na cel publiczny?
Działki nr 101/15 i 101/16, które stanowiły przedmiot zamiany pomiędzy gminą a osobą fizyczną zgodnie z planem zagospodarowania przestrzennego stanowią:
- działka nr 101/16 - teren zabudowy mieszkaniowej jednorodzinne;
- działka nr 101/15 - w części stanowi teren zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej (ok. 3/5 części), pozostałą część stanowi teren gospodarki leśnej bez prawa zabudowy (ok. 2/5 części).
Zgodnie z zapisem w ewidencji gruntów, nieruchomość wykazana jest w opisie użytków jako droga i faktycznie stanowiła pas przylegający bezpośrednio do gminnej drogi powszechnego korzystania. Działki te w rzeczywistości wykorzystywane były przez mieszkańców jako poszerzenie ulicy. Ich położenie i cechy geometryczne (długi wąski pasek o szerokości ok. 5 m i długości ok. 113 m) nie pozwalały na inne wykorzystanie. A na pewno nie stanowiły działki budowlanej, w rozumieniu art. 4 pkt 3a ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami, przez działkę budowlaną należy rozumieć zabudowaną działkę gruntu, której wielkość, cechy geometryczne, dostęp do drogi publicznej oraz wyposażenie w urządzenia infrastruktury technicznej umożliwiają prawidłowe i racjonalne korzystanie z budynków i urządzeń położonych na tej działce.
Odpowiedź
W mojej opinii, Gmina będzie występowała w przedmiotowej transakcji jako podatnik podatku VAT. Powyższe jest uzasadnione tym, że zawarta z osobą fizyczną umowa zamiany jest umową cywilnoprawną.
Uzasadnienie
Powyższe potwierdzają interpretacje wydawane przez organy podatkowe.
Przykładem jest np. interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 8 listopada 2007 r. Z wnioskiem o interpretację wystąpiło Starostwo, które miało zamiar dokonać zamiany gruntów z osobą fizyczną na podstawie umowy cywilnoprawnej.
Powodem zamiany nieruchomości była konieczność nabycia przez Skarb Państwa gruntu od osoby fizycznej pod wywłaszczenie na cel publiczny w związku z budową autostrady. Starostwo wystąpiło z pytaniem, czy taka zamiana podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług? Organ podatkowy wskazał, że w przypadku opisanej transakcji Starostwo występuje jako podatnik podatku VAT. Organ podatkowy powołał regulacje art. 15 ust. 6 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.) - dalej u.p.t.u. Przepisy te stanowią, że nie uznaje się za podatnika podatku VAT organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.
Kryterium rozdziału stanowi tu charakter wykonywanych czynności:
- czynności o charakterze publicznoprawnym (załatwianie tzw. spraw urzędowych) wyłączają te podmioty z kategorii podatników,
- czynności o charakterze cywilnoprawnym skutkują, że podmioty te są podatnikami podatku od towarów i usług, a realizowane przez nich odpłatne dostawy towarów i odpłatne świadczenie usług podlegają opodatkowaniu tym podatkiem.
Organ wskazał, że na podstawie powyżej cytowanych regulacji, organy władzy publicznej oraz urzędy obsługujące te organy są podatnikami w sferze ich aktywności cywilnoprawnej.
Jeżeli zatem, zamiana przedmiotowych gruntów ma charakter cywilnoprawny, to nie jest możliwe wyłączenie organu władzy publicznej czy urzędu z grona podatników podatku VAT. Tym samym wykonane czynności podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.
Podobnie wskazał, Urząd Skarbowy w Sosnowcu w interpretacji z dnia 2 września 2005 r., PP IV/443-76/05. W interpretacji czytamy, że w sytuacji wykonywania przez Gminę czynności na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych (w tym czynności objętych na podstawie przepisów prawa jej urzędowymi kompetencjami, ale których realizacja następuje w drodze umowy cywilnoprawnej) - czynności te podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.
Dostawa nieruchomości niezabudowanych może być objęta zwolnieniem od opodatkowania na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 9 u.p.t.u. Zwolnieniu od opodatkowania podlega dostawa terenów niezabudowanych innych niż tereny budowlane oraz przeznaczone pod zabudowę.
Z przepisów ustawy wynika, że opodatkowaniu podlegają zatem dostawy, których przedmiotem są nieruchomości gruntowe, zabudowane i niezabudowane, przy czym w przypadku gruntów niezabudowanych – tylko te, których przedmiotem są tereny budowlane oraz przeznaczone pod zabudowę. Ustawodawca zwalniając z podatku od towarów i usług dostawę terenów niezabudowanych innych niż tereny budowlane oraz przeznaczone pod zabudowę nie sprecyzował w ustawie, jakimi kryteriami należy się kierować, aby ustalić przeznaczenie danego gruntu. Ustawa o podatku od towarów i usług nie zawiera bowiem definicji pojęć zawartych we wskazanym przepisie. Charakter danego terenu wyznacza plan miejscowy. W planie zagospodarowania przestrzennego określa się obowiązkowo przeznaczenie terenów oraz linie rozgraniczające tereny o różnym przeznaczeniu lub różnych zasadach zagospodarowania.
W przedstawionej sprawie, przedmiotem dostawy będzie działka niezabudowana przeznaczona pod drogę, która zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego leży na terenie zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej. W takiej sytuacji dostawa, w tej części, nie może być objęta zwolnieniem przedmiotowym, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 9 u.p.t.u. Tak wynika z interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 4 lutego 2011 r., IBPP1/443-1078/10/AW. Jeżeli taka interpretacja przepisów budzi Państwa wątpliwości, a w opisanej sprawie, pewne argumenty, mogą być wykorzystane na korzyść podatnika, to mogą Państwo wystąpić z wnioskiem o udzielenie interpretacji przepisów prawa w indywidualnej sprawie.
Gmina powinna odprowadzić VAT od zmiany nieruchomości, nawet gdy nieruchomość przeznaczono na cel publiczny
Czy gmina powinna odprowadzić VAT od zamiany nieruchomości, jeżeli tę nieruchomość przeznacza na poszerzenie drogi?