Wydział Kontroli Gospodarki Finansowej Regionalnej Izby Obrachunkowej w Gdańsku przeprowadził kontrolę kompleksową Miasta Starogard Gdański. Jako jedno z najistotniejszych nieprawidłowości stwierdzonych podczas kontroli zaliczono bezpodstawne wypłacenie nagród pieniężnych dla jubilatów za długoletnie pożycie małżeńskie. Zdaniem RIO w Gdańsku w obowiązującym systemie prawnym brak jest przepisu prawa, na podstawie którego gmina mogłaby wypłacać tego rodzaju świadczenia.

Do Regionalnej Izby Obrachunkowej w Gdańsku wpłynęło pismo Prezydenta Miasta Starogard Gdański, w którym zgłoszono zastrzeżenia do tego właśnie wniosku pokontrolnego. Prezydent Miasta stwierdził, ze wniosek ten został sformułowany w następstwie błędnej wykładni przepisów art. 18 ustawy o samorządzie gminnym oraz art. 216 ust. 2 ustawy o finansach publicznych .

W konkluzji stwierdził, że:
- wypłacenie nagród pieniężnych dla jubilatów za długoletnie pożycie małżeńskie stanowiło wydatek przeznaczony na realizację zadań określonych w odrębnych przepisach (w u stawie o samorządzie gminnym ),
- polityka prorodzinna jest zadaniem własnym gminy,
- tego rodzaju zadanie zmierza do zaspokojenia zbiorowych potrzeb wspólnoty, jaką z mocy prawa tworzą mieszkańcy gminy,
- wydatek był uzasadniony i miał podstawę prawną w przepisach ustawy o samorządzie gminnym oraz w ustawie o finansach publicznych .

Zdaniem Regionalnej Izby Obrachunkowej w Gdańsku ustalenie nagrody pieniężnej dla jubilatów za długotrwałe pożycie małżeńskie przez Radę Miejską jest aktem prawa miejscowego, bowiem skierowane jest do ogółu mieszkańców gminy. Stwarza zatem obowiązek wypłaty nagród przez organ wykonawczy (Prezydenta Miasta) i powoduje powstanie roszczenia o wypłatę nagrody u małżonków spełniających warunki jej uzyskania. @page_break@

Wychodząc z powyższych założeń należy stwierdzić, że żaden z przytoczonych we wniesionym zastrzeżeniu przepisów, jak również uregulowania dotyczące polityki prorodzinnej nie dawały Radzie Miejskiej upoważnienia do stanowienia prawa miejscowego w powyższym zakresie. W kwestii stanowienia prawa miejscowego samodzielność gminy w prowadzeniu gospodarki finansowej jest zatem ograniczona do upoważnień wynikających z przepisów odrębnych. Kolegium Izby zwraca również uwagę, że ograniczenie to jest zapisane w art. 44 ust. 2 ustawy o finansach publicznych , w którym określono, że "jednostki sektora finansów publicznych dokonują wydatków zgodnie z przepisami dotyczącymi poszczególnych rodzajów wydatków".

O stanowieniu prawa miejscowego w sprawie przyznawania nagród za długoletnie pożycie małżeńskie, bez odpowiedniego upoważnienia ustawowego wypowiedział się Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie (III SA/Kr 1090/08 z 24 marca 2009 r.) stwierdzając nieważność takiej uchwały w całości z uwagi na istotne naruszenie art. 40 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym , art. 94 Konstytucji RP , jak również wyrażonych w art. 7 Konstytucji RP zasad praworządności i legalności.

Z uwagi na powyższe, podniesiony zarzut bezpodstawnego wydatkowania środków budżetowych jest zdaniem Kolegium Izby w pełni uzasadniony. Brak jest bowiem przepisów prawa materialnego wynikających z ustaw, które by dopuszczały możliwość wypłaty nagród pieniężnych za długoletnie pożycie małżeńskie.

Źródło: www.bip.gdansk.rio.gov.pl
 
Przydatne materiały:
 Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. z. Nr 78, poz. 483 ze zm.)
Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 ze zm.)
Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 157, poz. 1240 ze zm.)