Gmina może zaskarżyć uchwałę związku międzygminnego

Wyłączenie prawa gminy do zaskarżania uchwał organów związku międzygminnego, którego gmina jest członkiem nie znajduje uzasadnienia w obowiązujących przepisach prawa. Gmina ma legitymacją skargową, o ile uchwała organu związku międzygminnego narusza jej interes prawny lub uprawnienie.

Zgodnie z przepisem z art. 101 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 roku o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2013 r. poz. 1318) każdy, czyj interes prawny lub uprawnienie zostały naruszone uchwałą lub zarządzeniem podjętymi przez organ gminy w sprawie z zakresu administracji publicznej, może – po bezskutecznym wezwaniu do usunięcia naruszenia – zaskarżyć uchwałę lub zarządzenie do sądu administracyjnego.

Na tle wskazanej regulacji pojawia się następujący problem prawny: czy gmina będąca członkiem związku międzygminnego ma legitymację do zaskarżania uchwał organów tego związku?

Kwestią warunkującą dalsze rozważania jest ustalenie zakresu desygnatów pojęcia „organ gminy”, którego użyto w przytoczonym przepisie. Ma to szczególnie istotne znaczenie współcześnie, gdyż zadania publiczne gmin coraz częściej są realizowane poprzez inne podmioty prawa. Sądy administracyjne interpretują wskazane pojęcie przy użyciu celowościowych reguł wykładni. Uznając, że zadania publiczne gminy realizowane są również przez organy związków jednostek samorządowych (międzygminnych i powiatowych), a także przez organy jednostek pomocniczych gminy (dzielnicy, osiedla, sołectwa), dopuszczają zaskarżanie – na podstawie art. 101 ust. 1 u.s.g. – także ich uchwał i zarządzeń. Jednakowo Naczelny Sąd Administracyjny (wyrok z dnia 6 listopada 2000 r., sygn. OSA 2/00, LEX nr 47646).

Kolejną kwestią jest dopuszczalność zaskarżania uchwał organów związku międzygminnego przez gminę, która jest jego członkiem. Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego: „określenie zakresu podmiotowego skargi w trybie art. 101 u.s.g. „każdy, czyj interes prawny lub uprawnienie zostały naruszone” nie wyłącza prawa gminy, odrębnego podmiotu władzy publicznej, do zaskarżania uchwały organu związku międzygminnego, która narusza jej interes prawny lub uprawnienie, niezależnie od tego czy jest ona, czy nie jest, członkiem związku” (wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 12 lipca 2006 r., II OSK 569/06, Lex nr 260539; podobnie: wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 2 czerwca 2004 r., OSK 312/04, Lex nr 158999).

Jak słusznie wskazuje Naczelny Sąd Administracyjno sądowa ochrona gminy nie może być interpretowana zawężająco. Wyłączenie prawa gminy do zaskarżania uchwał organów związku międzygminnego, którego gmina jest członkiem nie znajduje więc uzasadnienia w obowiązujących przepisach prawa. Co jednak należy podkreślić, gmina ma legitymacją skargową, o ile uchwała organu związku międzygminnego „narusza jej interes prawny lub uprawnienie”.