Pytanie:
Działka jest działką rolną, była dzierżawiona wcześniej, natomiast od roku nie jest już przedmiotem dzierżawy. Umowa dzierżawy przestała obowiązywać we wrześniu 2009 r. Czy gmina może wydzierżawić działkę stanowiącą jej własność w drodze bezprzetargowej? Czy można wydzierżawić tą działkę na rzecz dowolnej osoby fizycznej? Czy okres dzierżawy w trybie bezprzetargowym jest określony? Czy dzierżawa taka wymaga ogłoszenia w prasie o przeznaczeniu działki do dzierżawy oraz jakiegoś nadzwyczajnego trybu?
Odpowiedź:
W przypadku zawierania umowy dzierżawy nieruchomości na czas określony krótszy niż trzy lata, stosowanie trybu przetargowego nie jest wymagane. To z kolei oznacza, że nie ma konieczności stosowania wymogów przewidzianych dla trybu przetargowego. Ustalenie warunków umowy dokonuje się w drodze rokowań przeprowadzonych bezpośrednio z osobami zainteresowanymi zawarciem umowy dzierżawy.
Uzasadnienie:
Gospodarowaniu nieruchomościami należącymi do Skarbu Państwa lub do jednostek samorządu terytorialnego towarzyszyć powinna zasada pełnej przejrzystości i jawności. Realizacji tej zasady służyć ma regulacja zawarta w ustawie z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami – dalej u.g.n.
Zgodnie z brzmieniem art. 28 u.g.n., sprzedaż nieruchomości albo oddanie w użytkowanie wieczyste nieruchomości gruntowej następuje w drodze przetargu lub w drodze bezprzetargowej. Warunki zbycia nieruchomości w drodze przetargu obwieszcza się w ogłoszeniu o przetargu, natomiast warunki zbycia nieruchomości w drodze bezprzetargowej ustala się w rokowaniach przeprowadzanych z nabywcą. Protokół z przeprowadzonego przetargu oraz protokół z rokowań przy zbyciu w drodze bezprzetargowej stanowią podstawę do zawarcia umowy. Szczegółowe zasady organizowania przetargów oraz wyjątki od trybu przetargowego zawarte są w rozdziale 4 działu II u.g.n.
Stosowanie trybu przetargowego przy gospodarowaniu nieruchomościami jest preferowane przez ustawodawcę. Wynika to m.in. z treści art. 37 u.g.n., który stanowi, że z zastrzeżeniem wyjątków przewidzianych w ust. 2 i 3 tego artykułu, nieruchomości są sprzedawane lub oddawane w użytkowanie wieczyste w drodze przetargu. Z punktu widzenia postawionego pytania istotne znaczenie ma natomiast art. 37 ust. 4 u.g.n. Przepis ten stanowi, że zawarcie umów użytkowania, najmu lub dzierżawy na czas oznaczony dłuższy niż trzy lata lub na czas nieoznaczony, następuje w drodze przetargu. Wojewoda albo odpowiednia rada lub sejmik mogą wyrazić zgodę na odstąpienie od obowiązku przetargowego trybu zawarcia tych umów (w takim przypadku także zawarcie umowy na okres dłuży niż trzy lata zwolnione będzie z konieczności stosowania trybu przetargowego).
Z przepisu powyższego wynika a contrario, że zawarcie wymienionych w nim umów (w tym także umowy dzierżawy) na czas oznaczony krótszy niż trzy lata, nie wymaga stosowania trybu przetargowego. Jest natomiast wymagane sporządzenie i podanie do publicznej wiadomości przez właściwy organ wykazu nieruchomości przeznaczonych do oddania w dzierżawę, gdyż jak wynika z art. 35 ust. 1b u.g.n., z obowiązku tego ustawa zwalnia jedynie w przypadku oddania nieruchomości w dzierżawę na czas oznaczony do trzech miesięcy, przy czym w sytuacji, gdy po umowie zawartej na czas oznaczony do trzech miesięcy strony zawierają kolejne umowy, których przedmiotem jest ta sama nieruchomość, ustawodawca znów powraca do obowiązku sporządzenia wykazu.
A zatem, w przypadku zamiaru oddania nieruchomości w dzierżawę na okres do lat trzech, należy obwieścić o tym fakcie poprzez ogłoszenie wywieszone w siedzibie właściwego urzędu na okres 21 dni oraz poprzez zamieszczenie stosownej informacji w prasie lokalnej oraz w inny sposób zwyczajowo przyjęty w danej miejscowości, a także na stronach internetowych właściwego urzędu (art. 35 ust. 1 u.g.n.). Natomiast już samo wyłonienie kontrahenta oraz ustalenie warunków umowy odbywać się w ramach rokowań, a nie według zasad trybu przetargowego.
Gmina może wydzierżawić działkę w drodze bezprzetargowej
W przypadku zawierania umowy dzierżawy nieruchomości na czas określony krótszy niż trzy lata, stosowanie trybu przetargowego nie jest wymagane. To z kolei oznacza, że nie ma konieczności stosowania wymogów przewidzianych dla trybu przetargowego.
