Pytanie:
Czy gmina może finansować niepubliczne gimnazja na prawach publicznych poza otrzymaną subwencją oświatową?
Odpowiedź:
O wysokości dotacji przesądzają zapisy uchwały rady gminy.
Uzasadnienie:
Przepisy ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty - dalej u.s.o. w art. 90 określają zasady finansowania szkół i placówek niepublicznych. W oparciu o powołany przepis właściwe jednostki samorządu terytorialnego zobowiązane są do udzielania dotacji dla szkół i placówek niepublicznych, na wskazanych w tym przepisie warunkach.
W świetle art. 90 ust. 2b u.s.o. dotacje dla szkół niepublicznych o uprawnieniach szkół publicznych, w których realizowany jest obowiązek szkolny lub obowiązek nauki, przysługują na każdego ucznia w wysokości nie niższej niż kwota przewidziana na jednego ucznia danego typu i rodzaju szkoły w części oświatowej subwencji ogólnej otrzymywanej przez jednostkę samorządu terytorialnego, pod warunkiem że osoba prowadząca szkołę poda organowi właściwemu do udzielania dotacji planowaną liczbę uczniów nie później niż do 30 września roku poprzedzającego rok udzielania dotacji.
Sformułowanie użyte w u.s.o. wskazuje, że jednostka samorządu terytorialnego może udzielić dotacji w wysokości wyższej aniżeli kwota wynikająca z otrzymywanej subwencji oświatowej. Wskazuje na to użycie przez ustawodawcę wyrażenia "w wysokości nie niższej niż kwota (...)". Wysokość dotacji musi zostać określona w uchwale organu stanowiącego – zapisy tejże uchwały determinują wysokość dotacji, jaka może zostać udzielona szkole niepublicznej.
Ponadto, w oparciu o art. 85b u.s.o. szkoła niepubliczna może otrzymać dotację celową na sfinansowanie kosztów zakupu podręczników, materiałów edukacyjnych lub materiałów ćwiczeniowych.
Zasady udzielenia dotacji celowych podmiotom prywatnym określone są również w przepisach ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych - dalej u.f.p. Zgodnie z art. 221 u.f.p., podmioty niezaliczane do sektora finansów publicznych i niedziałające w celu osiągnięcia zysku mogą otrzymywać z budżetu jednostki samorządu terytorialnego dotacje celowe na cele publiczne, związane z realizacją zadań tej jednostki, a także na dofinansowanie inwestycji związanych z realizacją tych zadań.
Zlecenie zadania i udzielenie dotacji następuje zgodnie z przepisami ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, a jeżeli dotyczy ono innych zadań niż określone w tej ustawie - na podstawie umowy jednostki samorządu terytorialnego z tym podmiotem.
Umowa powinna określać:
1) szczegółowy opis zadania, w tym cel, na jaki dotacja została przyznana, i termin jego wykonania;
2) wysokość dotacji udzielanej podmiotowi wykonującemu zadanie i tryb płatności;
3) termin wykorzystania dotacji, nie dłuższy niż do dnia 31 grudnia danego roku budżetowego;
4) tryb kontroli wykonywania zadania;
5) termin i sposób rozliczenia udzielonej dotacji;
6) termin zwrotu niewykorzystanej części dotacji, nie dłuższy niż terminy zwrotu dotacji określone w niniejszym dziale.
Tryb postępowania o udzielenie dotacji na inne zadania niż określone w ustawie, sposób jej rozliczania oraz sposób kontroli wykonywania zleconego zadania określa, w drodze uchwały, organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego, mając na uwadze zapewnienie jawności postępowania o udzielenie dotacji i jej rozliczenia.
Udzielając dotacji celowej na podstawie powołanego przepisu, należy pamiętać o tym, że spełnione muszą zostać łącznie trzy przesłanki:
1) beneficjentem dotacji może być podmiot niezaliczany do sektora finansów publicznych,
2) beneficjent nie może działać w celu osiągnięcia zysku – a więc de facto nie może być podmiotem prowadzącym działalność gospodarczą,
3) udzielenie dotacji musi dotyczyć celów publicznych związanych z realizacją zadań danej jednostki samorządu terytorialnego – do których zalicza się przede wszystkim zadania własne jednostek samorządu terytorialnego.
