Głosowanie jawne – problemy organizacyjne

Bez wątpienia głosowania imienne organizacyjnie są znacznie trudniejsze do przeprowadzenia. Głosowanie jawne imienne wymaga, przede wszystkim, odpowiedniego prowadzenia przez przewodniczącego obrad oraz wprowadzenia odpowiedniej metody odnotowywania przez protokolanta, czy konkretny radny w głosowaniu nad konkretnym wnioskiem (uchwałą) był za, przeciw czy wstrzymał się od głosu.

W praktyce jest możliwe przynajmniej kilka rozwiązań ułatwiających pracę protokolantowi. Do najpopularniejszych należy sporządzanie tzw. arkuszy głosowań. Duże gminy coraz częściej wdrażają także specjalistyczne systemy elektroniczne, analogicznie jak w parlamencie, pozwalające na identyfikację sposobu głosowania przez radnego w każdym z głosowań.

W tym kontekście szczególnego znaczenia nabiera stwierdzenie zawarte w art. 34 ustawy o finansach publicznych , że zasada jawności gospodarowania środkami publicznymi jest realizowana m.in. przez podejmowanie przez organ wykonawczy j.s.t. uchwał dotyczących gospodarowania środkami publicznymi, w głosowaniu jawnym i imiennym. Może ono być przytaczane zarówno przez zwolenników przedstawionej wyżej interpretacji jak i przeciwników. Pierwsi mogą podnosić, że właśnie dlatego, iż ustawodawca nie „oczekuje” szczegółowego dokumentowania decyzji organów j.s.t. wprowadza wyjątek, drudzy, że ustawodawca, znając m.in. powszechną (nieprawidłową) praktykę stosowaną w samorządach, zapisał obowiązek głosowania imiennego w ustawie regulującej gospodarowanie finansami publicznymi nadając mu dodatkową moc przepisu, którego nieprzestrzeganie może mieć wpływ na odpowiedzialność także z tytułu naruszenia dyscypliny finansów publicznych.

O ile można dyskutować i poddawać w wątpliwość czy głosowanie jawne zawsze jest głosowaniem imiennym, o tyle nie ulega wątpliwości, że głosowanie imienne zawsze jest głosowaniem jawnym.

Problemem znacznie trudniejszym, który prawdopodobnie przyczynił się do traktowania głosowania jawnego w obecnej formie i będzie powodował opór przed powszechnym utożsamianiem głosowania jawnego z imiennym jest brak podstawy prawnej (z wyjątkiem sejmiku województwa) rozróżniania głosowań przeprowadzanych w ramach merytorycznego funkcjonowania danego organu kolegialnego i podejmowanych decyzji od głosowań przeprowadzanych przy okazji decyzji mających charakter wyłącznie formalny. Trudno sobie wyobrazić zmianę nawyków kilkudziesięcioosobowej rady gminy, która musiałaby imiennie podejmować decyzję np. w sprawie zamknięcia listy kandydatów, zarządzenia przerwy, zakończenia dyskusji itd.

Racjonalnym rozwiązaniem na dzień dzisiejszy jest zawarcie w statucie kompromisowego zastrzeżenia, że odnotowywanie w protokole z sesji sposobu głosowania przez radnego nie dotyczy głosowań w sprawie wniosków formalnych.

Pisaliśmy o tym:
Głosowanie jawne co do istoty jest głosowaniem imiennym

Przydatne materiały:
Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 157, poz. 1240 ze zm.)