Odpowiedź
Zakres wynagrodzenia osoby wskazanej w pytaniu określa ustawa z dnia 3 marca 2000 r. o wynagradzaniu osób kierujących niektórymi podmiotami prawa – dalej u.w.o.k., jednak brak jest tam wprost określenia czy ryczałt za jazdy lokalne jest dopuszczalne w świetle tego aktu prawnego.

Autorka niniejszej odpowiedzi stoi na stanowisku, że nie jest to możliwe, gdyż ustawa zawiera w tym względzie regulacje określając zakres przedmiotowy tych świadczeń.

Uzasadnienie
Na podstawie art. 5 u.w.o.k., osobom, do których mają stosuje się przepisy ustawy, przysługuje prawo do następujących świadczeń:
1) wynagrodzenia miesięcznego w wysokości nie przekraczającego 6-krotności przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku w IV kwartale poprzedniego roku (art. 8 pkt 3),
2) świadczenia dodatkowe,
3) nagroda roczna – zależnie od osiągniętych wyników finansowych, której wysokość nie może przekroczyć 3-krotności przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w roku poprzedzającym przyznanie nagrody (art. 10 ust. 7 u.w.o.k.).

Wskazana powyżej ustawa w art. 11 wskazuje zakres przedmiotowy świadczeń dodatkowych, uznając iż są to: świadczenia z tytułu zatrudnienia, w tym bytowe, socjalne, komunikacyjne oraz ubezpieczenia majątkowe i osobowe, bądź inne wyższe niż ustalone w regulaminach wynagradzania, zakładowych i ponadzakładowych układach zbiorowych pracy oraz odrębnych przepisach. Należy też wskazać, iż maksymalna wysokość świadczeń dodatkowych w ciągu roku nie może przekroczyć 12-krotności przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia przyjętego na potrzeby ustalenia wynagrodzenia miesięcznego. Odwołując się do § 2 ust. 1 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 21 stycznia 2003 r. w sprawie szczegółowego wykazu świadczeń dodatkowych, które mogą być przyznane osobom kierującym niektórymi podmiotami prawnymi, oraz trybu ich przyznawania (Dz. U. Nr 14 poz. 139) – dalej r.w.ś.d., tymi świadczeniami dodatkowymi są:
– nagroda jubileuszowa przyznawana nie częściej niż co 5 lat,
– odprawa pieniężna w razie ustania stosunku pracy w związku z przejściem na emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy
– zwrot częściowych kosztów użytkowania udostępnionego lokalu mieszkalnego, w tym mieszkania służbowego,
– świadczenia związane z korzystaniem z częściowo odpłatnych usług telekomunikacyjnych,
– świadczenia z tytułu dodatkowego ubezpieczenia zdrowotnego, majątkowego oraz osobowego,
– w wysokości do 25% wyższej niż ustalona w regulaminie wynagradzania, zakładowym i ponadzakładowym układzie zbiorowym pracy oraz w odrębnych przepisach.

Jak widać z powyższej argumentacji katalog świadczeń dodatkowych jest katalogiem zamkniętym, gdyż ustawodawca nie pozostawił na tym etapie możliwości jego rozszerzenia. Wobec tak skonstruowanych przepisów należy uznać, że przyznanie ryczałtu nie jest dopuszczalne. Taki wniosek można wyciągnąć bezpośrednio z analizy wskazanych przepisów. Autorka odpowiedzi przeanalizowała też orzecznictwo pod kątem omawianego problemu, który co do zasady w takim stanie faktycznym nie był przedmiotem rozstrzygnięć.

W wyroku Sądu Najwyższego 02 grudnia 2008 r., III PK 35/08, OSNP 2010, nr 11-12, poz. 130; Sąd Najwyższy stwierdził. że."(...) wykładnia art. 5 i art. 11 ustawy kominowej w związku z postanowieniami § 2 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 21 stycznia 2003 r. w sprawie szczegółowego wykazu świadczeń dodatkowych, które mogą być przyznane osobom kierującym niektórymi podmiotami prawnymi, oraz trybu ich przyznawania, a także ustalenie zakresu pojęciowego terminu prawnego "świadczenia dodatkowe".

Terminem tym bowiem operują powołane przepisy, przy czym terminowi temu nie można nadać znaczenia potocznego nie tylko dlatego, że używa go ustawodawca, ale także, a może przede wszystkim, dlatego że potoczne znaczenie tego pojęcia jest znacznie szersze. I tak np. oceniane w praktyce jako świadczenia dodatkowe nagrody roczne (art. 10 ustawy kominowej) i odprawy z tytułu rozwiązania stosunku zatrudnienia (art. 12 ustawy kominowej) nie są desygnatem tego pojęcia w ustawie kominowej. Innymi słowy, za świadczenia dodatkowe z ustawy kominowej można uznać tylko takie świadczenia, o których ustawa tak stanowi. Świadczenia te są limitowane do pewnej kwoty. Limit dotyczy jednak tylko tych wypłat, którym można przypisać walor "dodatkowości"..".

"...Rozpoczynając rozważania nad wykładnią prawa w omawianym tu zakresie wypada wskazać, iż świadczenia dodatkowe z ustawy kominowej znajdowały się już kilkakrotnie w sferze zainteresowań Sądu Najwyższego, przez co zostały już w pewnej mierze zdefiniowane. Wystarczy przywołać tu wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 2 września 2003 r., I PK 290/05 (OSNP 2007 nr 13-14, poz. 192); z dnia 11 kwietnia 2006 r., II PK 219/05 (OSNP 2007 nr 7-8, poz. 96); z dnia 23 czerwca 2005 r., II PK 289/04 (OSNP 2006 nr 5-6, poz. 77); z dnia 11 lipca 2006 r., I PK 290/05; z dnia 10 stycznia 2006 r., I PK 115/05 (OSNP 2006 nr 21-22, poz. 327); z dnia 16 lutego 2005 r., I PK 174/04 (OSNP 2005 nr 20, poz. 319). Z wyroków tych wynika generalnie, że ograniczenia wprowadzone ustawą kominową nie dotyczą wielu świadczeń zwyczajowo uznawanych za dodatkowe (np. odprawy emerytalne, odszkodowania z tytułu zakazu konkurencji). Z wyroków tych można wyprowadzić spostrzeżenie natury ogólnej, że ograniczenia ustawowe co do należnych świadczeń oraz tryb ich przyznawania, uregulowany w rozporządzeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 21 stycznia 2003 r. w sprawie szczegółowego wykazu świadczeń dodatkowych nie dotyczą odprawy emerytalnej, odszkodowania z tytułu zakazu konkurencji, odszkodowania za wadliwe rozwiązanie stosunku pracy. W wyroku I PK 174/04 Sąd Najwyższy wskazał, że zgodnie z art. 5 ust. 1 i 2 ustawy kominowej osobom, których ona dotyczy, przysługuje wynagrodzenie miesięczne i mogą im być przyznane świadczenia dodatkowe. Definicja świadczeń dodatkowych znajduje się w art. 11 ust. 1 omawianej ustawy, w myśl którego należy przez to pojęcie rozumieć świadczenia bytowe, socjalne, komunikacyjne oraz ubezpieczenia majątkowe inne bądź wyższe niż ustalone w regulaminach wynagradzania, zakładowych i ponadzakładowych układach zbiorowych pracy oraz w odrębnych przepisach.

Odprawa emerytalna może być zatem uznana za świadczenie dodatkowe w rozumieniu art. 5 ust. 2 ustawy. Zdaniem Sądu Najwyższego orzekającego w sprawie I PK 174/04 odprawa emerytalna nie jest objęta zakazem i ograniczeniami wynikającymi z art. 5 ust. 1 ustawy bowiem nie jest wynagrodzeniem, a przepisart. 5 ust. 1 ustawy kominowej dotyczy tylko wynagrodzenia..".

Kolejnym orzeczeniem jest wyrok SN z dnia 26 lipca 2011 r., sygn. I PK 22/11
Sąd Najwyższy wskazał, że niedopuszczalne jest zagwarantowanie pracownikowi dodatku za używanie samochodu służbowego i jednocześnie wypowiedział się, że "...zagwarantowanie dodatku za używanie samochodu służbowego, (nie prywatnego) nie znajduje żadnej cusa (przyczyny) i zmierza wprost do podwyższenia wynagrodzenia..." Z tego można wnioskować, że dopuszczalne byłby przyznanie jakiegoś świadczenia za używanie samochodu prywatnego do celów służbowych – choć SN nie wyprowadził wprost takiego wniosku.

Jak widać z powyższej argumentacji z powodu braku podstawy prawnej lub jednoznacznego rozstrzygnięcia w przedmiotowej sprawie i z uwagi na ryzyko pracodawcy w zakresie przekroczenia przepisów ustawowych autorka rekomenduje odejście od przyznania ryczałtu za jazdy lokalne w świetle przedstawionej argumentacji. Należy bowiem mieć na uwadze, że w sytuacji przyznania takiego świadczenia działanie takie jest obarczone ryzykiem pracodawcy.