Pytanie:
Czy zgodne z prawem jest przeniesienie siedziby niepublicznego liceum ogólnokształcącego z Wrocławia do Warszawy w trakcie roku szkolnego, bez utraty dotacji oświatowych? Szkoła działała do tej pory opierając się na uczniach edukacji pozaszkolnej. W Warszawie zostaną utworzone oddziały także dla uczniów edukacji klasycznej, a uczniowie edukacji pozaszkolnej nie odczują żadnych niedogodności w związku z przeniesieniem placówki.
Odpowiedź:
Właściwą do udzielenia dotacji jest ta jednostka samorządu terytorialnego, na terenie której funkcjonuje dana szkoła niepubliczna.
Uzasadnienie:
W przedstawionej sytuacji nastąpi zmiana siedziby szkoły niepublicznej. Kwestia zmiany siedziby szkoły była przedmiotem rozważań sądów administracyjnych. Początkowo, w ocenie tych sądów zmiana siedziby szkoły nie oznaczała likwidacji szkoły.
Zgodnie z wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 22 marca 2011 r., I OSK 2121/10, brak jest podstaw do rozszerzającej wykładni pojęcia "likwidacja szkoły" i obejmowania tym terminem także przeniesienia siedziby szkoły. Nawet przeniesienie siedziby szkoły do innej miejscowości nie unicestwia bytu prawnego określonej placówki, gdyż szkoła w sensie prawnym istnieje nadal.
Nie łączy się też "z przeniesieniem uczniów do innej szkoły publicznej w celu kontynuowania nauki" - art. 59 ust. 1 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty - dalej u.s.o., ani "z przekazaniem dokumentacji zlikwidowanej szkoły organowi prowadzącemu" - art. 59 ust. 3 u.s.o., ani ze zwolnieniami wszystkich nauczycieli czy innych pracowników szkoły. W treści uzasadnienia NSA podniósł, że likwidacja szkoły polega na całkowitym zaprzestaniu jej działalności. Zmiana siedziby szkoły powinna się więc wiązać ze zmianą sieci szkół.
Zmiana stanowiska prezentowanego przez sądy administracyjne nastąpiła w wyroku Naczelnego Sąd Administracyjnego z dnia 18 marca 2014 r., I OSK 3045/13. W powołanym wyroku, NSA uznał, że siedzibą szkoły w rozumieniu art. 58 ust. 1 u.s.o. jest dokładnie wskazany adres, pod którym się ona mieści, a nie jedynie oznaczenie miejscowości. Przeniesienie siedziby szkoły stanowi przekształcenie szkoły w rozumieniu art. 59 ust. 6 u.s.o., a zatem procedura jego dokonania wynika z odpowiednio stosowanych art. 59 ust. 1-2 u.s.o.
W ocenie Sądu zmiana dowolnego elementu aktu założycielskiego jest przekształceniem szkoły.
Dokonywanie zmiany siedziby szkoły w drodze zmiany statutu przez radę pedagogiczną należy uznać za niedopuszczalne. W tym tonie wypowiedział się również sekretarz stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej w odpowiedzi na interpelację poselską nr 31886 (pismo MEN nr DWST-WPZN.054.10.2015.KK z dnia 15 kwietnia 2015 r.).
Powyższe rozważania dotyczą jednak szkół publicznych – gdzie ustawodawca przewidział możliwość ich przekształcenia – art. 59 ust. 6 u.s.o. Analogicznych rozwiązań brak jest w przypadku szkół i placówek niepublicznych. Zmiana siedziby szkoły wymagałaby więc wykreślenia szkoły z ewidencji szkół i placówek niepublicznych we Wrocławiu i wpisaniu szkoły do ewidencji szkół i placówek niepublicznych w Warszawie.
Szkoła niepubliczna może mieć tylko jeden adres. Adres ten powinien znajdować się na obszarze właściwości miejscowej organu, który dokonał wpisu do ewidencji. Miejsca prowadzenia zajęć powinny być położone na terenie jednostki samorządu terytorialnego właściwej do udzielania dotacji ze względu na siedzibę szkoły. (M. Pilich, "Ustawa o systemie oświaty, Komentarz", Wolters Kluwer 2015).
Likwidacja szkoły może nastąpić z końcem roku szkolnego (tj. z dniem 31 sierpnia danego roku) w trybie przewidzianym w art. 84 ust. 3 u.s.o.
Dotację oświatową udziela jednostka, na terenie której funkcjonuje szkoła
Właściwą do udzielenia dotacji jest ta jednostka samorządu terytorialnego, na terenie której funkcjonuje dana szkoła niepubliczna.Dokonywanie zmiany siedziby szkoły w drodze zmiany statutu przez radę pedagogiczną należy uznać za niedopuszczalne.
