Rada gminy podjęła uchwałę dotyczącą opłat za korzystanie, z urządzonego na jej nieruchomości, parkingu dla pojazdów samochodowych stanowiącego obiekt użyteczności publicznej. W postępowaniu nadzorczym wojewoda stwierdził, że uchwała została podjęta z istotnym naruszeniem prawa. Z treści uchwały wynikało, że rada wprowadziła nie tylko stawki opłat za korzystanie z płatnego parkingu ale również wysokość opłaty dodatkowej w przypadku zaparkowania pojazdu na płatnym parkingu bez wniesienia opłaty parkingowej. To właśnie ostatni zapis uchwały wzbudził zastrzeżenie organu nadzoru. Wojewoda przypomniał, iż rada uprawniona jest do określenia wysokości opłat za korzystanie z urządzeń użyteczności publicznej, gdy tymczasem wprowadziła wysokość opłaty dodatkowej.

W odpowiedzi na skargę gmina wskazała, że skoro jest upoważniona do określenia opłat za korzystanie z parkingu, to ma również kompetencje do ustalenia opłaty dodatkowej, stanowiącej przecież w myśl ustawy z dnia 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej (Dz. U. z 2011 r. Nr 45, poz. 236) także opłatę.

Zdaniem WSA zestawienie treści art. 13f ust. 1 i art. 13 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (tekst jednolity Dz. U. z 2007 r. Nr 19, poz. 115 ze zm.) pozwala twierdzić, że opłata ustalana przez radę gmin ma charakter odpłatności za usługi świadczone podmiotom korzystającym z dróg publicznych, a parkującym pojazdy samochodowe na drogach publicznych w strefie płatnego parkowania. Natomiast opłata dodatkowa, o której mowa w art. 13f ust. 1 ustawy o drogach publicznych, stanowi w istocie sankcję za nieuiszczenie opłaty za wspomnianą usługę w strefie płatnego parkowania, co jest rodzajem odpowiedzialności administracyjnej przybierającej postać kary pieniężnej.

W ocenie WSA przepis art. 4 ust. 1 pkt 2 ustawy o gospodarce komunalnej, mógł stanowić podstawę prawną do określenia przez radę gminy opłat za korzystanie z urządzonego na jej nieruchomości parkingu dla pojazdów samochodowych stanowiącego obiekt użyteczności publicznej, nie można natomiast z tego unormowania wyprowadzać upoważnienia organu stanowiącego gminy do ustalania "opłaty dodatkowej" za parkowanie pojazdów bez wniesienia opłaty parkingowej określonej przez radę gminy.

WSA podkreślił, iż "opłata dodatkowa" nie stanowi formy odpłatności za korzystanie z miejsca parkowania pojazdu. Wbrew słownikowemu rozumieniu "opłaty" jako "określona kwota pieniężna wypłacana za pewne świadczenia, czynności, usługi, za prawo do czegoś itp." spełnia w istocie funkcję represyjną, mając cechy kary pieniężnej mieszczącej się w zakresie odpowiedzialności administracyjnej. I jeżeli upoważnienie rady gminy do określenia "wysokości opłaty dodatkowej" za nieuiszczenie opłaty należnej za "parkowanie pojazdów samochodowych na drogach publicznych w strefie płatnego parkowania" wynika wprost z art. 13f ust. 1 ustawy o drogach publicznych, to analogicznych kompetencji organu stanowiącego gminy nie sposób upatrywać w art. 4 ust 1 pkt 2 ustawy o gospodarce komunalnej.

Upoważnienia rady gminy do określenia tak rozumianej "opłaty dodatkowej" nie można również domniemywać, co zdaje się czynić gmina, gdy w odpowiedzi na skargę – odnosząc się do stanowiska wojewody o dopuszczalności określenia opłat za korzystanie z parkingu – wskazała, że skoro jest upoważniona do określenia opłat za korzystanie z parkingu, to ma również kompetencje do ustalenia opłaty dodatkowej, "stanowiącej przecież w myśl ustawy o gospodarce komunalnej także opłatę".

WSA podkreślił, iż nie można zapominać, że ustanowienie odpowiedzialności należy do materii ustawowej. Organy stanowiące jednostek samorządu terytorialnego mogą zatem sięgnąć po taki instrument wtedy i tylko wtedy, gdy ustawodawca wprost upoważni je (bez posługiwania się przez organy domniemaniem kompetencji) do wprowadzania unormowań o charakterze represyjnym.

Zatem art. 4 ust. 1 pkt 2 ustawy o gospodarce komunalnej, upoważniający organy stanowiące jednostek samorządu terytorialnego do stanowienia o wysokości cen i opłat albo o sposobie ustalania cen i opłat za usługi komunalne o charakterze użyteczności publicznej oraz za korzystanie z obiektów i urządzeń użyteczności publicznej jednostek samorządu terytorialnego, nie przyznaje tym organom kompetencji do wprowadzania "opłat dodatkowych" mających charakter kary pieniężnej za niewykonanie obowiązku zapłaty ustanowionych przez te organy opłat – uznał WSA.


Wyrok WSA we Wrocławiu z 21 stycznia 2013 r., sygn. akt III SA/Wr 563/12, nieprawomocy