Czy dodatek specjalny wypłacany pracownikowi samorządowemu ze środków własnych należy wliczać do podstawy naliczenia dodatkowego wynagrodzenia rocznego?

Czy dodatek specjalny wypłacany pracownikowi samorządowemu ze środków Unii Europejskiej należy wliczać do podstawy naliczenia dodatkowego wynagrodzenia rocznego?

Czy dodatkowa premia wypłacana pracownikowi samorządowemu za zwiększony zakres obowiązków, bądź wykonywanie zadań w zastępstwie nieobecnego pracownika powinna zostać wliczona do podstawy naliczenia dodatkowego wynagrodzenia rocznego?

Odpowiedź

Dodatek specjalny, który jest wypłacany na podstawie umowy o pracę lub przepisów płacowych pracownikowi samorządowemu jest świadczeniem ze stosunku pracy, które powinno być zaliczone do podstawy wymiaru "trzynastki". Bez znaczenia jest pochodzenie środków na wypłatę takiego świadczenia (własne-budżetowe, czy unijne).

Premia dodatkowa może być zaliczona do podstawy wymiaru "trzynastki" jeżeli nie jest premią uznaniową.

Uzasadnienie

Zgodnie z art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 12 grudnia 1997 r. o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pracowników jednostek sfery budżetowej (Dz. U. Nr 160, poz. 1080 z późn. zm.) - dalej wynagrodzenie roczne ustala się w wysokości 8,5% sumy wynagrodzenia za pracę otrzymanego przez pracownika w ciągu roku kalendarzowego, za który przysługuje to wynagrodzenie, uwzględniając wynagrodzenie i inne świadczenia ze stosunku pracy przyjmowane do obliczenia ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy, a także wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy oraz wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy przysługujące pracownikowi, który podjął pracę w wyniku przywrócenia do pracy. Zgodnie bowiem z § 6 w zw. z § 14 rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 8 stycznia 1997 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop.(Dz. U. Nr 2, poz. 14 z późn. zm.) - dalej r.u.w. wynagrodzenie za czas urlopu wypoczynkowego (oraz ekwiwalent urlopowy) ustala się z uwzględnieniem wynagrodzenia i innych świadczeń ze stosunku pracy, z wyłączeniem świadczeń wskazanych w § 6 pkt 1-10 r.u.w., przy czym do podstawy wymiaru "trzynastki" dodatkowo należy zaliczyć składniki wyłączane z podstawy ekwiwalentu urlopowego (wskazane wyżej wynagrodzenie urlopowe oraz wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy przysługujące pracownikowi, który podjął pracę w wyniku przywrócenia do pracy).

Wszelkie dodatki stałe do wynagrodzenia, takie jak: dodatek stażowy, funkcyjny, czy specjalny powinny być zaliczone do podstawy wymiaru wynagrodzenia i ekwiwalentu za urlop, także w przypadku, gdy są wypłacane przez pewien okres.


Zauważyć należy, że § 6 pkt 1 r.u.w. wyłącza z podstawy wymiaru wynagrodzenia i ekwiwalentu za urlop (a tym samym i z podstawy "trzynastki") jedynie wypłaty o charakterze jednorazowym lub nieperiodycznym za spełnienie określonego zadania bądź za określone osiągnięcie. W związku z powyższym:
1) do nieperiodycznych wypłat nie można z pewnością zaliczyć dodatku specjalnego, przyznawanego pracownikowi samorządowemu na podstawie art. 36 ust. 5 ustawy o pracownikach samorządowych ; w związku z tym dodatek ten powinien być zaliczony do podstawy wymiaru wynagrodzenia stanowiącego podstawę "trzynastki",
2) dodatek specjalny finansowany ze środków UE różni się jedynie umiejscowieniem tych środków w budżecie jednostki samorządowej, jednakże środki te, wypłacane są przez jednostkę - pracodawcę samorządowego, tym samym stanowią świadczenie ze stosunku pracy; jeżeli dodatek ten ma charakter dodatku specjalnego o którym mowa w art. 36 ust. 5 ustawy o pracownikach samorządowych i jest podobnie uregulowany w przepisach płacowych jednostki, to wówczas - podobnie jak wskazany wyżej dodatek specjalny powinien być również zaliczony do podstawy wymiaru wynagrodzenia stanowiącego podstawę "trzynastki".

Co do dodatkowej premii wskazanej w punkcie 3 pytania, to odpowiedź nie jest jednoznaczna.

Z premii jedynie premia uznaniowa, która nie ma charakteru roszczeniowego, nie stanowi składnika wynagrodzenia za pracę i wobec tego nie mieści się w pojęciu wynagrodzenia urlopowego - i tym samym również nie może być podstawą wymiaru ekwiwalentu urlopowego (por. w tej kwestii wyrok SN z dnia 20 lipca 2000 r. (I PKN 17/00, OSNP 2002, nr 3, poz. 77). Zaś świadczenie ma charakter uznaniowy tylko wtedy, gdy regulamin wynagradzania nie określa warunków przyznania świadczenia albo gdy warunki przyznania świadczenia są określone w sposób na tyle ogólny, że uniemożliwiają kontrolę ich spełnienia (wyrok Sądu Najwyższego z 9 lipca 2009 r., II PK 232/08, niepubl.).

Przede wszystkim należy więc ustalić charakter tej premii, przy czym z informacji wskazanej w pytaniu wynika, że premia ta ma raczej charakter premii regulaminowej, tzn. premii o charakterze roszczeniowym, której warunki przyznawania są określone w przepisach płacowych jednostki. To sugeruje, że mamy do czynienia z premią regulaminową, i tym samym może ona być zaliczona do podstawy wymiaru ekwiwalentu urlopowego oraz tym samym do podstawy wymiaru "trzynastki".

Przydatne materiały:
Ustawa z dnia 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (Dz. U. Nr 223, poz. 1458)