Dochody z opłat i kar za składowanie oraz magazynowanie odpadów wrócą do gmin?

8 maja wpłynął do Sejmu poselski projekt ustawy o zmianie ustawy - Prawo ochrony środowiska. Jego celem jest zmiana zasad dysponowania wpływami z tytułu opłat i kar za składowanie i magazynowanie odpadów (50 % - dochód budżetu gminy, 10 % - dochód budżetu powiatu, proporcjonalny podział dla budżetu związku międzygminnego, na obszarze którego zlokalizowane jest składowisko odpadów).

Projekt zmiany ustawy - Prawo ochrony środowiska jest reakcją na wystąpienia samorządów gminnych do Klubu Poselskiego SLD. W szczególności przedstawiciele samorządów postulują zmianę brzmienia ust. 6 w art. 402 ustawy, polegającą na wykreśleniu ostatniego zdania. Zgodnie z obecnym brzmieniem tego zdania: „W przypadku, gdy gmina należy do związku międzygminnego, którego zadaniem statutowym jest gospodarka odpadami, wpływy należne gminie stanowią wyłączny dochód budżetu tego związku międzygminnego i są przeznaczone na jego cele statutowe.”

Nowelizacja art. 402 ust. 6 ustawy - Prawo ochrony środowiska dokonana ustawą z dnia 14 grudnia 2012 r., która weszła w życie z dniem 23 stycznia 2013 r., jest bardzo niekorzystna dla samorządów gminnych.

Przedstawiciele gmin w pismach postulujących zmianę wskazanego przepisu wypominają władzom publicznym, że w trakcie dyskusji poprzedzających budowę regionalnych instalacji przetwarzania odpadów komunalnych, podkreślane były korzyści wynikające z obowiązujących wówczas przepisów, jakie mogą osiągnąć gminy po wybudowaniu takich instalacji (wpływy z podatku od nieruchomości, czy opłat środowiskowych, zatrudnienie mieszkańców gminy).

Wskutek zmiany ustawy gminy zostały pozbawione istotnej części spodziewanych zysków z opłat środowiskowych tj. 50% opłat z tytułu opłat i kar za składowanie i magazynowanie odpadów.

Zgodnie z nowymi przepisami przewidywane wpływy z tego tytułu zamiast do gminy mają wpływać do związku międzygminnego. Tymczasem często składowiska odpadów nie stanowią nawet własności związku międzygminnego, jak również nie są przez związek zarządzane. Nowe brzmienie ust. 6 powoduje więc niczym nieuzasadnione pozyskanie środków przez związek, który nie ponosi żadnych nakładów finansowych związanych z budową, eksploatacją i utrzymaniem składowiska oraz jego uciążliwością dla mieszkańców danej gminy. Należy dodać, że związek może realizować zadania statutowe także poza tą gminą.

Skreślenie zdania ostatniego w ust. 6 spowoduje przywrócenie stanu prawnego sprzed nowelizacji ustawy tj. dnia 23 stycznia 2013 r., który to stan był uznawany za właściwy, prawny i korzystny społecznie i gospodarczo dla gmin inicjujących zakładanie związków międzygminnych. Skoro gminy poniosły koszty budowy instalacji to powinny odnosić z tego tytułu proporcjonalne korzyści. Takie są intencje wnioskodawców.
Wniesiony projekt został 9 maja skierowany do opinii Biura Legislacyjnego i Biura Analiz Sejmowych Kancelarii Sejmu.