WSA oddalił skargę inwestora na decyzję Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego utrzymującą w mocy decyzję organu I instancji, którą odmówiono udzielenia pozwolenia na użytkowanie części obiektu.

W nosząc skargę kasacyjną strona skarżąca stwierdziła, że art. 55 pkt 3 Prawa budowlanego stanowi wyjątek od generalnej zasady, zgodnie z którą do użytkowania powinny być oddawane obiekty budowlane, których budowa została zakończona. Rozwiązanie takie ma sens wówczas, gdy oddawany do użytkowania obiekt budowlany w określonym, niepełnym zakresie nadaje się do tego użytkowania. Użycie sformułowania "przed wykonaniem wszystkich robót budowlanych" jest na tyle ogólne, że mieści w sobie zarówno sytuacje, w których nie została wykończona elewacja budynku, jak również takie, w których określona część budynku (np. kondygnacja) nie nadaje się jeszcze do użytkowania. Stąd też ocena WSA, iż art. 55 pkt 3 Prawa budowlanego zawężony jest wyłącznie do sytuacji, kiedy pozostają do wykonania drobne roboty wykończeniowe jest błędna. Dla wydania decyzji o udzieleniu pozwolenia na użytkowanie nie ma, bowiem znaczenia, w jakim zakresie są ukończone dalsze prace objęte projektem budowlanym. Istotnym do ustalenie jest jedynie, że część obiektu budowlanego objęta wnioskiem jest zrealizowana w stanie umożliwiającym korzystanie z niej.

W odpowiedzi na skargę kasacyjną NSA zwrócił uwagę, iż istotą prowadzenia postępowania w sprawie pozwolenia na użytkowanie jest ustalenie, czy wybudowany obiekt może być użytkowany w sposób, który został określony w decyzji o pozwoleniu na budowę. Jest to, bowiem końcowy etap procesu inwestycyjnego skierowany na sprawdzenie, czy zrealizowany obiekt jest zgodny z obiektem projektowanym, na który organ administracyjny udzielił pozwolenia budowlanego, a więc z tym, co zakładano na etapie wstępnym procesu inwestycyjnego. Konsekwencją udzielenia pozwolenia na użytkowanie lub dokonanie skutecznego zawiadomienia o zakończeniu budowy obiektu budowlanego jest uznanie przez organ, iż proces budowlany został zakończony.

NSA zgodził się z Sądem I instancji, iż nie były spełnione przez inwestora wymagania, o których mowa w art. 57 ust. 1- 4 Prawa budowlanego tj. przedłożenia oryginału dziennika budowy i oświadczenia kierownika budowy o zgodności wykonania obiektu budowlanego z projektem budowlanym i warunkami pozwolenia na budowę oraz przepisami, bowiem w okolicznościach faktycznych sprawy projektem, o którym mowa w art. 57 ust. 2 pkt a ustawy winien być zatwierdzony projekt zamienny. Powyższy wniosek stanowi logiczne następstwo uchylenia decyzji o pozwoleniu na budowę. Skoro, z obrotu prawnego została wyeliminowana w zakresie wyżej wskazanym, stanowiąca podstawę prawną prowadzonych robót budowlanych decyzja, to nie można było skutecznie przyjąć, iż możliwym jest złożenie oświadczenia kierownika budowy o zgodności wykonania obiektu budowlanego z tymże projektem budowlanym. Pomimo, iż w przepisie art. 57 ust. 1 pkt 2 Prawa budowlanego nie wskazano wprost, że norma ta odnosi się też do projektu zamiennego, to stwierdzić trzeba, iż wniosek taki wynika z systematyki Prawa budowlanego. Zauważyć trzeba, iż zawarta w ust. 2 powyższej normy regulacja, odnosi się do zmian nieodstępujących w sposób istotny od zatwierdzonego projektu lub warunków pozwolenia na budowę, a więc takich jakie w odniesieniu do realizowanej budowy nie zaistniały, skoro w wyniku zakończonych już postępowań administracyjnych stwierdzono wprowadzenie zmian istotnych.

NSA podkreślił, iż rozpoznawany w niniejszej sprawie wniosek oparty został na art. 55 pkt 3 Prawa budowlanego , a więc dotyczył sytuacji, gdy wydanie decyzji o pozwoleniu na użytkowanie miało nastąpić z uwagi na zamiar inwestora przystąpienia do użytkowania obiektu budowlanego przed wykonaniem wszystkich robót budowlanych. Przepis ten odnosi się przede wszystkim do obiektów budowlanych, których wykonanie zostało rozłożone w czasie, umożliwiając użytkowanie części budynku, w którym zostały jeszcze do wykonania roboty budowlane, a bez wykonania, których można jednak obiekt użytkować. W opinii sądu w przypadku rozpoznawania takiego wniosku zachodzi konieczność każdoczesnego ustalenia, czy obiekt ten może samodzielnie i bezpiecznie funkcjonować. Wykładnia i zastosowanie tego przepisu nie może pozostawać w oderwaniu, co słusznie zauważył WSA, od faktu uchylenia decyzji o pozwoleniu na budowę i mimo, iż we wniosku o pozwolenie na użytkowanie obiektu wskazano na to, że do wykonania w obiekcie pozostały jedynie drobne prace wykończeniowe.

W opinii NSA za nieuzasadniony należało uznać zarzut skargi kasacyjnej dotyczący naruszenia art. 55 pkt 3 Prawa budowlanego przez jego błędną wykładnię. Oparcie wniosku na art. 55 pkt 3 Prawa budowlanego nie zwalniało, bowiem inwestora z dopełnienia wymogów, o jakich mowa w art. 59 ust. 5 Prawa budowlanego. Tak, więc dla wydania decyzji o pozwoleniu na użytkowanie, czy to dla całego obiektu, czy też dla jego części, koniecznym jest posiadanie przez inwestora decyzji zatwierdzającej projekt budowlany, a w przypadku braku takiej decyzji, będzie to decyzja zatwierdzająca projekt zamienny. Gdyby przyjąć stanowisko prezentowane we wniesionej kasacji, to ziszczenie się warunku, o jakim mowa w art. 57 ust. 1 pkt 2 lit. a Prawa budowlanego byłoby niemożliwe, bowiem kierownik budowy nie mógłby złożyć oświadczenia o zgodności wykonania obiektu budowlanego z projektem budowlanym i warunkami pozwolenia na budowę z uwagi na brak decyzji zatwierdzającej projekt budowlany.

Zobacz orzeczenie:
Wyrok NSA w Warszawie z dnia 27 kwietnia 2010 r., sygn. akt II OSK 660/09

Przydatne materiały:
 Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r Prawo budowlane (Dz. U. z 2006 r. Nr 156, poz. 118 ze zm.)