W jaki sposób należy prawidłowo interpretować orzeczenie Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 16 września 2009 r., (II OW 26/09)?

Szczególnie chodzi o obecne kompetencje RDOŚ w zakresie prowadzenia działań związanych z rekultywacją wód podziemnych, które wystąpiły po 30 kwietnia 2007 r.

Czy obecnie kompetencje w tym zakresie posiada RDOŚ czy starosta?

Odpowiedź:

Wszelkie decyzje związane z zapobieganiem i naprawianiem szkód w wodach podziemnych (w tym na rekultywacje tych wód) wydaje starosta, a nie RDOŚ. Wynika to wprost z orzeczenia NSA z dnia 16 września 2009 r. (II OW 26/09).

Uzasadnienie:

Starosta jest organem właściwym do podjęcia działań związanych ze szkodą w środowisku polegającą na zanieczyszczeniu wód podziemnych, spowodowaną przez podmiot korzystający ze środowiska. Tak stwierdził NSA rozpatrując spór kompetencyjny pomiędzy Regionalnym Dyrektorem Ochrony Środowiska, a starostą w postanowieniu oznaczonym sygnaturą II OW 26/09. Istotą tego sporu kompetencyjnego było rozstrzygnięcie zagadnienia, który z organów jest właściwy. NSA uznał, że jest nim starosta. NSA uznał, że skoro ustawa z dnia 13 kwietnia 2007 r. o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie (Dz. U. Nr 75, poz. 493, z późn. zm.) - dalej u.z.s.ś., nie zawiera wprost obowiązku przekazania przez starostów do RDOŚ spraw związanych ze szkodami w wodach, to bez względu na to, czy szkoda wystąpiła przed 30 kwietnia, czy po tej dacie organem właściwym jest starosta. W przypadku, gdy jednocześnie dochodzi do szkody w powierzchni gleby lub ziemi i do zanieczyszczenia wód prowadzone są dwa odrębne postępowania: przez RDOŚ i starostę, a następnie ustalone warunki działań naprawczych są uzgadniane przez te dwa organy (w stosunku do podmiotu "zanieczyszczającego").

Procedura dotycząca uzgadniania z RDOŚ warunków przeprowadzania działań naprawczych określona jest w art. 13 u.z.s.ś.n. Przepis ten ma zastosowanie, gdy szkoda już wystąpiła. W art. 13 ust. 2 u.z.s.ś.n. określono, jakie elementy powinien zawierać wniosek o uzgodnienie warunków działań naprawczych. To postępowanie wszczynane jest na wniosek, a nie z urzędu. W decyzji organ powinien określić stan, do jakiego ma być doprowadzone środowisko, zakres i sposób przeprowadzenia działań naprawczych oraz termin i zakończenie rekultywacji. Natomiast, gdy podmiot zobowiązany do rekultywacji w związku ze spowodowaną przez siebie szkodą, nie składa wniosku o jej uzgodnienie. RDOŚ podejmuje procedurę w oparciu o art. 15 u.z.s.ś.n.

Natomiast starosta powinien wszcząć procedurę w oparciu o art. 22 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2004 r. Nr 121, poz. 1266, z późn. zm.), jeśli dany teren jest gruntem rolnym lub leśnym. Gdyby szkoda została spowodowana, np. w miejskim środowisku wodnym, to przepisy te należałoby zastosować odpowiednio, gdyż przepisy ochrony środowiska w części dotyczącej rekultywacji zostały uchylone. Starosta nie popełni błędu, jeśli wykorzysta zasady uzgadniania rekultywacji opisane w art. 13 u.z.s.ś.n.