Wójt wydał decyzję na usunięcie drzew (nie nastąpiło wykonanie decyzji), a następnie okazało się, że teren, na którym rosną przedmiotowe drzewa wpisany jest do wojewódzkiej ewidencji zabytków (teren nie jest objęty miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego).
 
Jak w takim przypadku powinien postąpić organ, który wydał decyzję na usunięcie drzew?

Odpowiedź

Najpierw należy przeprowadzić postępowanie w celu stwierdzenia nieważności decyzji wydanej z naruszeniem właściwości, a tym samym usunąć decyzję z obrotu prawnego, a następnie przekazać sprawę do załatwienia organowi właściwemu, czyli wojewódzkiemu konserwatorowi zabytków. Dopóki postępowanie w sprawie stwierdzenia nieważności wydanej decyzji nie zostanie zakończone, organ właściwy w sprawie wydania zezwolenia na usunięcie drzew lub krzewów nie może wszcząć postępowania w tej sprawie, gdyż mogłoby to spowodować, że w obrocie prawnym funkcjonowałyby dwie decyzje.

Wójt nie może uchylić samodzielnie swojej decyzji, gdyż jest ona dotknięta wadą nieważności (res iudicata). Organem właściwym do stwierdzenia nieważności jest SKO.

Uzasadnienie

W opisanym przypadku decyzja jest dotknięta kwalifikowaną wadą prawną powodującą jej nieważność wskazaną w art. 156 § 1 pkt 1 k.p.a. Przepisy normujące właściwość organów administracji mają charakter bezwzględnie obowiązujący i naruszenie każdego rodzaju właściwości (rzeczowej czy miejscowej) przy wydaniu aktu administracyjnego powodują jej nieważność. Dotyczy to nie tylko sytuacji, gdy decyzję administracyjną z zakresu właściwości wojewódzkiego konserwatora zabytków wyda wójt (lub odwrotnie) lub gdy wyda ją wójt niewłaściwy miejscowo, ale z naruszeniem właściwości będziemy mieli do czynienia także wtedy, gdy co prawda cała sprawa toczyła się przed organem właściwym, ale sama decyzja została podpisana przez osobę niemającą upoważnienia do jej załatwienia.

Postępowanie w sprawie stwierdzenia nieważności może zostać wszczęte z urzędu lub na żądanie strony. Z chwilą doręczenia stronie postanowienia o wszczęciu postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności rozpoczyna się nowa faza postępowania, której celem jest wydanie decyzji o stwierdzeniu względnie odmowie stwierdzenia nieważności. Postępowanie to prowadzone jest jako postępowanie przed organem pierwszej instancji zgodnie z k.p.a. Organ nadzoru stwierdzając nieważność decyzji ostatecznej działa jako organ kasacyjny, nie może więc regulować kwestii merytorycznych, a nawet w uzasadnieniu nie powinien wskazywać pożądanego przyszłego rozwiązania (wyrok NSA z dnia 30 czerwca 1983 r., I SA 178/83, ONSA 1983, nr 1, poz. 51).

Dopiero po stwierdzeniu nieważności decyzji wydanej przez organ niewłaściwy można sprawę przekazać zgodnie z właściwością.

Przydatne materiały:
 Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. 2000 r. Nr 98, poz. 1071 ze zm.)