Czy wadium wniesione w euro należy zwrócić w złotówkach?

Jeśli w ramach przetargu, wykonawca zagraniczny wpłacił wadium w euro na rachunek złotówkowy wskazany przez zamawiającego (polski bank dokonał przeliczenia walut), to czy zwrot wadium ma się odbyć w złotówkach czy w euro? Czy różnice kursowe powstałe w tej materii należy odnieść do kosztów inwestycji?

Odpowiedź eksperta pochodzi z programu LEX Zamówienia Publiczne.

Zamawiający powinien zwrócić wadium wykonawcy zagranicznemu w złotówkach.

Ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 907) - dalej p.z.p. przewiduje w art. 45 ust. 6, że jedną z form wnoszenia wadium jest wpłata dokonana w pieniądzu. Ustawa p.z.p. w związku z regulowaniem wadium nakazuje dość wąskie pojmowanie pieniądza. Dlatego też rozumiemy pod tym pojęciem wyłącznie środki płatnicze, które dzięki państwu posiadają moc umarzania zobowiązań pieniężnych, czyli banknoty i monety emitowane przez Narodowy Bank Polski jako bank państwowy mający wyłączny przywilej emisji pieniądza (Krzysztof Pietrzykowski [red.], Kodeks cywilny. Komentarz. t. II, Warszawa 2005, s. 873).

Zaznaczyć przy tym należy, że wadium jako zobowiązanie pieniężne ma charakter dobrowolny i jest ściśle związane z uczestnictwem wykonawcy w konkretnym postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego. Wykonawca podejmuje więc samodzielnie decyzję o złożeniu oferty i wpłaceniu wadium jako warunku koniecznego do uczestnictwa w postępowaniu. Kwota wadium podawana jest przez zamawiającego w specyfikacji istotnych warunków zamówienia i określona w walucie polskiej.

KIO w orzeczeniu z dnia 16 lutego 2010 r., KIO/UZP 28/10 uznała wprost, że: "Zamawiający tworząc specyfikację istotnych warunków zamówienia, w celu umożliwienia skutecznego wniesienia wadium w postępowaniu, zobowiązany jest jedynie do określenia jego wysokości oraz podania numeru rachunku bankowego, na który wykonawcy będą mogli wnosić wadium w formie pieniężnej". Każdy z wykonawców uczestniczących w postępowaniu powinien także zadbać o to, aby wnoszone przez niego wadium było zgodne z ustawą p.z.p.

Powyższe regulacje korelują jednocześnie z treścią art. 358¹ ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) w świetle, którego jeżeli przedmiotem zobowiązania od chwili jego powstania jest suma pieniężna, spełnienie świadczenia następuje przez zapłatę sumy nominalnej, chyba że przepisy szczególne stanowią inaczej. Zamawiający domaga się więc w postępowaniu tylko określonej sumy pieniężnej. Jeżeli więc na rachunek zamawiającego wpłynęła przedmiotowa kwota to zwrotu powinien dokonać również w powyższej wysokości w złotówkach. To wykonawca podjął bowiem decyzję o dokonaniu wpłaty w walucie euro i tym samym miał pełną świadomość istniejącego ryzyka kursowego. Nie ma zatem powodu, dla którego nawet część tego ryzyka miałby przejmować na siebie zamawiający.

Art. 46 p.z.p. stanowi o zwrocie wadium, co interpretować należy jako kwotę wadium w wysokości wymaganej przez zamawiającego w siwz. Zamawiający powinien jednak mieć na uwadze treść art. 46 ust. 4 p.z.p., który przewiduje zwrot wadium wniesionego w pieniądzu, ale wraz z odsetkami wynikającymi z umowy rachunku bankowego, na którym było ono przechowywane, pomniejszone o koszty prowadzenia rachunku bankowego oraz prowizji bankowej za przelew pieniędzy na rachunek bankowy wskazany przez wykonawcę. Oznacza to wprost, że jeżeli umowa rachunku bankowego nie przewiduje oprocentowania środków to zamawiający nie jest zobowiązany do ich wypłaty wykonawcy.

Jak z tego wynika ustawodawca dokładnie przewidział jakiego rodzaju kwoty dodać lub odjąć może zamawiający od wartości wadium w procesie jego zwrotu. Zakładając racjonalność ustawodawcy w tworzeniu prawa wysnuć można wniosek, że gdyby wolą jego było ponoszenie przez zamawiającego jakiegokolwiek ryzyka kursowego związanego z wniesieniem wadium w walucie obcej to stosowny zapis na ten temat znalazłby się w treści art. 46 p.z.p. Potwierdza to zatem tezę o tym, że zwrot powinien obejmować kwotę wadium wyrażoną w walucie polskiej z zastrzeżeniem postanowień art. 46 ust. 4 p.z.p.