Pytanie:
Czy w opisanej sytuacji burmistrz może wydać zezwolenie na usuniecie drzew bez zastosowania przepisów ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r. poz. 23) - dalej k.p.a., dotyczących prowadzenia postępowania administracyjnego (wszczęcie, zawiadomienie o oględzinach, zawiadomienie o możliwości zapoznania się z całością zebranych akt)? Zakład wodociągów zgłosił gminie, że na terenie stanowiącym współwłasność osób fizycznych administrowanym przez spółdzielnię mieszkaniową nastąpiła awaria wodociągu.
Do jej usunięcia niezbędne jest wycięcie dwóch drzew uniemożliwiających wykonanie wykopów. Usuniecie awarii powinno nastąpić natychmiast, ponieważ z uwagi na wypływ wody z uszkodzenia odcięto dostawy wody dla kilku bloków, szkoły i przedszkola. Straż Pożarna odmówiła wycięcia drzew, twierdząc, że nie ma bezpośredniego zagrożenia życia lub mienia. W związku z powyższym wodociągi - jako właściciel urządzeń przesyłowych - wystąpiły do burmistrza z wnioskiem o wydanie natychmiastowej decyzji na usunięcie drzew. Jak prawidłowo powinien postąpić burmistrz w opisanej sprawie? Czy w opisanej sytuacji można bez udziału właścicieli nieruchomości wydać decyzję zezwalającą na usunięcie drzew uniemożliwiających likwidację awarii?
Odpowiedź:
Jeżeli Straż Pożarna odmówiła wycięcia drzew, twierdząc, że nie ma bezpośredniego zagrożenia życia lub mienia, to oznacza, że burmistrz powinien wydać właścicielowi urządzeń przesyłowych zezwolenie na usunięcie drzew, nadając decyzji rygor natychmiastowej wykonalności (stanowi on składnik wydanej decyzji) w celu usunięcia zagrożenia zdrowia ludzi. Wówczas decyzja podlega wykonaniu bez względu na wniesione w wymaganym terminie odwołanie.
Burmistrz nie może jednak pominąć właściciela nieruchomości, który jest stroną tego postępowania, mimo że jego zgoda na usunięcie drzew nie jest wymagana.
Uzasadnienie:
Rygor natychmiastowej wykonalności może być nadany tylko i wyłącznie decyzji nieostatecznej, a więc takiej, od której służy odwołanie. Oznacza to, że decyzja staje się wykonalna i wywołuje skutki prawne już od chwili nadania rygoru natychmiastowej wykonalności przez organ. Decyzja opatrzona taką klauzulą stanowi tytuł egzekucyjny, mimo że nie jest ostateczna.
Klauzula natychmiastowej wykonalności może zostać nadana decyzji z urzędu bądź na wniosek strony, jeśli wystąpi jedna ze wskazanych przesłanek:
1) jest to niezbędne ze względu na ochronę zdrowia lub życia ludzkiego,
2) jest to niezbędne dla zabezpieczenia gospodarstwa narodowego przed ciężkimi stratami,
3) ze względu na inny interes społeczny,
4) ze względu na ważny interes strony.
Rygor jest ważny od dnia doręczenia lub ogłoszenia decyzji stronie.
Ponadto, zgodnie z art. 156 § 2 k.p.a., nie stwierdza się nieważności decyzji, gdy decyzja wywołała nieodwracalne skutki prawne.
Gdyby właściciel nieruchomości nie chciał wpuścić zakładu na teren swojej nieruchomości, to zakład może zażądać, aby starosta wydał decyzję o czasowym zajęciu nieruchomości, zgodnie z art. 126 ust. 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 1774) - dalej u.g.n. Decyzji takiej nadaje się również rygor natychmiastowej wykonalności.
Dopuszczalna jest również i taka sytuacja, że natychmiast po wydaniu zezwolenia opatrzonego rygorem natychmiastowej wykonalności zakład bez wniosku o czasowe zajęcie nieruchomości wejdzie na teren, z którego mają być usunięte drzewa, i wytnie je, a dopiero później wystąpi o wydanie decyzji potwierdzającej zaistnienie przesłanek zajęcia nieruchomości w terminie 7 dni od dnia złożenia wniosku (art. 126 ust. 5 w związku z ust. 8 u.g.n.). Wystąpienie z wnioskiem o wydanie ww. decyzji powinno nastąpić nie później niż w terminie 3 dni od dnia zajęcia nieruchomości.
Czy można bez udziału właścicieli nieruchomości wydać decyzję zezwalającą na usunięcie drzew?
Ekspert programu Prawo Ochrony Środowiska odpowiada na pytanie Użytkownika: Czy można bez udziału właścicieli nieruchomości wydać decyzję zezwalającą na usunięcie drzew uniemożliwiających likwidację awarii wodociągowej?
