Przedstawiciele samorządów podkreślają, że ich zadaniem jest zapewnienie na odpowiednim poziomie wszystkich najważniejszych usług publicznych mieszkańcom w czasie epidemii i po jej zakończeniu. Przypominają, że w podejmowaniu decyzji muszą kierować się perspektywą kolejnych miesięcy i lat. Ich priorytet to zapewnienie na odpowiednim poziomie wszystkich najważniejszych usług publicznych mieszkańcom w czasie epidemii i po jej zakończeniu.
Zarząd Śląskiego Związku Gmin i Powiatów popiera dotychczasowe postulaty Związku Miast Polskich w zakresie ochrony finansów jst. Podziela zwłaszcza ten dotyczący wprowadzenia do ustawy o dochodach jst nowej części (rekompensującej) subwencji ogólnej, która wyrównałaby samorządom ubytki w dochodach własnych spowodowane stosowaniem przepisów ustawy CoViD-19). Samorządowcy z woj. śląskiego podpisują się również pod postulatem objęcia osłoną antykryzysową całego sektora komunalnego.
Czytaj w LEX: Wpływ epidemii koronawirusa na samorządy >
Chodzi o wprowadzenie zmiany polegającej na dodaniu do ustawy zmienianej przepisu wprowadzającego rekompensatę dochodów własnych JST, utraconych w wyniku stosowania ustawy CoViD-19, w postaci dodatkowej subwencji, która byłaby ustalana w sposób określony przez ministra finansów w następnym roku budżetowym po roku, w którym wystąpiły ubytki (po raz pierwszy w 2021), a wypłacana w kolejnym (po raz pierwszy w 2022).
Czytaj w LEX: Zdalny tryb obradowania organów kolegialnych jednostek samorządu terytorialnego >
Samorządy wspierają służbę zdrowia, ale i mieszkańców i przedsiębiorców
Jak podkreśla Piotr Kuczera, prezydent Rybnika i przewodniczący Śląskiego Związku Gmin i Powiatów, w czasie epidemii większość samorządów natychmiast uruchomiła środki, które wspierają instytucje państwa w bezpośredniej walce z koronawirusem. - Z jednej strony wsparcie to kierowane jest do służby zdrowia, z drugiej do mieszkańców i przedsiębiorców – mówi.
- Nie możemy doprowadzić do sytuacji, w której najważniejsze z punktu widzenia wspólnoty lokalnej zadania, jak np. transport publiczny, dostęp do służby zdrowia czy odbiór odpadów, byłyby realizowane w bardzo okrojonym zakresie albo nie byłyby wykonywane wcale - dodaje Krzysztof Matyjaszczyk, prezydent Częstochowy, wiceprzewodniczący Związku.
Czytaj w LEX: Tarcza antykryzysowa - zmiany w pomocy społecznej i świadczeniach >
Muszą też zapewnić wsparcie dla DPS, placówek kultury i sportu
Samorządy lokalne będą też musiały zapewnić dodatkowe wsparcie finansowe ośrodkom pomocy społecznej, które w pierwszej kolejności będą udzielały pomocy mieszkańcom znajdującym się w potrzebie. Ponadto niektóre usługi publiczne związane z kulturą, rekreacją czy sportem, bez istotnego zastrzyku finansowego nie będą realizowane nawet w okrojonym zakresie, gdy obowiązujące aktualnie restrykcje zostaną częściowo zniesione. Instytucje rekreacyjno-sportowe czy kulturalne utrzymywały się w dużym stopniu ze sprzedaży biletów.
A ich budżety jeszcze przed epidemią były mocno obciążone, m.in. przez wprowadzone w 2019 r. zmiany w podatku PIT, rosnące kosztów dofinansowania oświaty, wzrost cen energii oraz wielu produktów i usług czy podnoszenia płacy minimalnej.
Czytaj w LEX: Cyberbezpieczeństwo w samorządzie >
Spadki wpływów z podatków
Samorządy już odczuwają skutki społeczno-gospodarcze rozprzestrzeniania się koronawirusa w postaci spadku wpływów z PIT, CIT, podatków i opłat lokalnych czy opłat z usług przez nie świadczonych. Jednak w kolejnych miesiącach skala tych obciążeń będzie rosnąć. Udziały samorządów lokalnych w podatku PIT za marzec 2020 r. są zdecydowanie mniejsze od tych w roku ubiegłym w analogicznym okresie. Spadek ten - jak wynika ze wstępnych danych pozyskanych przez Związek od kilkunastu różnej wielkości jst z terenu województwa śląskiego - kształtuje się w granicach między 9% a 17%.
- Niestety kryzys wywołany pandemią koronawirusa dotyka nie tylko firmy, przedsiębiorców i mieszkańców, ale również jednostki samorządu terytorialnego – zaznacza Ireneusz Czech, Wójt Kochanowic, członek Zarządu Związku.
Czytaj też: Prof. Swianiewicz: Wsparcie samorządów jest w interesie państwa
Pobudzenie sektora lokalnego
Zarząd Śląskiego Związku Gmin i Powiatów w stanowisku w sprawie sytuacji finansowej samorządów lokalnych w kontekście skutków pandemii koronawirusa przypomniał, że samorządy będą odpowiedzialne za pobudzenie lokalnego sektora gospodarczego.
- Powrót do „normalności” będzie wymagał zaangażowania olbrzymich środków właśnie z budżetów samorządów. Bez odpowiednio wysokich wydatków inwestycyjnych rozwój lokalnej gospodarki po prostu będzie niemożliwy – mówi Jarosław Klimaszewski, prezydent Bielska-Białej.
Podkreśla również, że realizacja inwestycji w ramach projektów unijnych będzie wymagała posiadania odpowiednich finansów na wkład własny, co w świetle obecnych obciążeń finansowych dla wielu samorządów lokalnych może być problemem.
Czytaj w LEX: Odpowiedzialność Skarbu Państwa za szkody w trakcie pandemii >
Tarcza antykryzysowa – samorządy oczekują innego wsparcia
Według prezydenta Kuczery rozwiązania przewidziane w przedstawionym ostatnio projekcie trzeciej wersji tarczy antykryzysowej nie przewidują wystarczającego wsparcia dla samorządowego sektora. - Niezbędne jest zrekompensowanie utraconych dochodów i zwiększonych wydatków – mówi.
Samorządowcy niektóre przedstawione propozycje (jak np. rozluźnienie reguł fiskalnych w zakresie równowagi budżetowej i limitów zadłużenia – podniesienie jednorazowo dopuszczalnego limitu zadłużenia jst) oceniają jako słuszne. - Gwarantują samorządom większą swobodę w gospodarowaniu środkami, jednak to może prowadzić do zwiększenia zadłużenia sektora samorządowego – mówi Piotr Kuczera.
Zobacz też: Są kolejne nowelizacje tarczy antykryzysowej
Stanowisko ws. finansów samorządów w epidemii dostępne jest na stronie internetowej Związku
ŚZGiP – jest największą regionalną organizacją samorządową w Polsce, zrzeszającą obecnie 140 jednostek samorządu terytorialnego z woj. śląskiego (w tym wszystkie miasta na prawach powiatu), jego misją jest służba na rzecz dobra publicznego w województwie śląskim poprzez wspieranie społeczności i samorządów lokalnych (www.silesia.org.pl).
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
