Dwaj bracia prowadzą wspólne gospodarstwo domowe. Starszy, uzależniony od alkoholu, złożył wniosek o zasiłek celowy. Wywiad przeprowadzono z młodszym bratem (nie zastano starszego).
Czy można wydać decyzję na młodszego brata by on odebrał zasiłek celowy?

Odpowiedź

Brat osoby wszczynającej postępowanie administracyjne może być adresatem decyzji administracyjnej, jeżeli zasiłek celowy będzie przeznaczony na zaspokojenie niezbędnych potrzeb bytowych rodziny, a nie wnioskodawcy.

Uzasadnienie

Adresatem zasiłku celowego może być zarówno osoba (samotnie gospodarująca i w rodzinie), jak i rodzina. Zgodnie z art. 39 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (tekst jedn.: Dz. U. z 2009 r. Nr 175, poz. 1362 z późn. zm.) świadczenie to przyznawane jest na zaspokojenie niezbędnej potrzeby bytowej i to właśnie ta potrzeba wskazuje docelowego świadczeniobiorcę. Zasiłek na zakup żywności, opału, przedmiotów gospodarstwa domowego powinien być adresowany do rodziny zaspokaja on bowiem potrzeby rodziny, a nie wybranych jej członków. Co innego gdy celem świadczenia jest zakup leków lub sprzętu rehabilitacyjnego, wówczas pomoc adresowana jest do konkretnej osoby. Zatem odpowiedź na pytanie zależy od tego, na co ma być przyznane przedmiotowe świadczenie.

Druga kwestia wiąże się z proceduralnym aspektem wydawania decyzji. Osoba, która wszczęła postępowanie, w opisanym przypadku jest jego stroną. Jeżeli zasiłek ma być przeznaczony na jej potrzeby, jest również wyłącznym adresatem decyzji. W takim przypadku nie można skierować decyzji do brata wnioskodawcy. Jeżeli jednak adresatem świadczenia jest rodzina wówczas za prawidłowe należy uznać dwa warianty, mianowicie decyzja może być skierowana do wszystkich członków rodziny lub przynajmniej jednego z nich (np. brata wnioskodawcy).

Przykład

W orzecznictwie wyrażany jest pogląd, że w postępowaniu o przyznanie świadczenia z pomocy społecznej rodzinie, stroną jest każdy jej członek (wyrok NSA z dnia 5 marca 2003 r., SA/Ka 878/99 "Prawo Pracy" 2003, nr 11). Należałoby zatem przyjąć, że adresatem wydanej w takiej sprawie decyzji powinien być również każdy członek rodziny. Jednakże z wyroku NSA z dnia 16 kwietnia 2003 r. (II SA/Ka 1647, niepubl.) wynika, że w postępowaniu odwoławczym status strony przysługuje jedynie temu członkowi rodziny, który wniósł odwołanie. Zdaniem S. Niteckiego, członkowi rodziny wnioskującemu o przyznanie świadczenia przysługuje status reprezentanta rodziny w prowadzonym postępowaniu, co nie wyłącza uprawnień procesowych pozostałych jej członków. Oznacza to między innymi, że "pojęcie rodziny w ujęciu procesowym będzie w swej istocie bardziej zbliżone do podmiotów o charakterze instytucjonalnym, a nie podmiotem składającym się z licznego grona samodzielnych stron prowadzonego postępowania." (S. Nitecki, Pomoc społeczna, procedury i tryb przyznawania świadczeń, Wrocław 2009, s. 73).

Przydatne materiały:
 Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2009 r. Nr 175, poz. 1362 ze zm.)