11 listopada – Święto Niepodległości

Narodowe Święto Niepodległości jest jednym z ważniejszych świąt państwowych w Polsce. Z tym dniem wiążą się też obowiązki nałożone na jednostki samorządu terytorialnego.

Narodowe Święto Niepodległości jest świętem mającym na celu upamiętnienie odzyskania niepodległości przez Polskę w 1918 r., po 123 latach od ostatniego rozbioru, całkowicie znoszącego istnienie państwa polskiego. Po raz pierwszy święto to zostało ustanowione w roku 1937 ustawą z dnia 23 kwietnia o Święcie Niepodległości (Dz. U. Nr 33, poz. 255). Jak czytamy w art. 1 tej ustawy – dzień 11 listopada, jako rocznica odzyskania przez Naród Polski niepodległego bytu państwowego i jako dzień po wsze czasy związany z wielkim imieniem Józefa Piłsudskiego, zwycięskiego Wodza Narodu w walkach o wolność Ojczyzny - jest uroczystym Świętem Niepodległości. Święto Niepodległości zostało zniesione w roku 1945, kiedy to władze komunistyczne ustawą z dnia 22 lipca 1945 r. o ustanowieniu Narodowego Święta Odrodzenia Polski (Dz. U. Nr 32, poz. 194) wprowadziły inne święto – Narodowe Święto Odrodzenia Polski w dniu 22 lipca.

Dopiero pod koniec lat osiemdziesiątych możliwe było odrodzenie święta 11 listopada. Ustawą z dnia 15 lutego 1989 r. o ustanowieniu Narodowego Święta Niepodległości (Dz. U. Nr 6, poz. 34) Sejm, dla upamiętnienia rocznicy odzyskania przez Naród Polski niepodległego bytu państwowego oraz walk pokoleń Polaków o wolność i niepodległość, przywrócił ten dzień jako święto państwowe – Narodowe Święto Niepodległości (art. 1 ustawy). Jednocześnie ustanowił dzień 11 listopada dniem wolnym od pracy (art. 2). Ustawa ta obowiązuje do dzisiaj.

Dzień święta narodowego stwarza obowiązki dla organów jednostek samorządu terytorialnego związane z godnym uczczeniem tego dnia. Zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 6 ustawy z dnia 31 stycznia 1980 r. o godle, barwach i hymnie Rzeczypospolitej Polskiej oraz o pieczęciach państwowych (Dz. U. z 2005 r. Nr 235, poz. 2000, ze zm.) z okazji uroczystości oraz rocznic i świąt państwowych na budynkach lub przed budynkami stanowiącymi siedziby urzędowe lub miejsce obrad organów jednostek samorządu terytorialnego i samorządowych jednostek organizacyjnych podnosi się flagę państwową Rzeczypospolitej Polskiej. Flagę można umieszczać także w innych miejscach, pod warunkiem otoczenia jej czcią i szacunkiem (art. 7 ust. 3 w zw. z art. 1 ust. 2 ustawy). Częstą praktyka jest np. wieszanie flag na słupach ulicznych latarni. Flagą państwową jest prostokątny płat tkaniny o barwach Rzeczpospolitej Polskiej umieszczony na maszcie (art. 6 ust. 1 ustawy), natomiast barwami, które stanowią składniki flagi państwowej, są kolory biały i czerwony, ułożone w dwóch poziomych, równoległych pasach tej samej szerokości, z których górny jest kolory białego, a dolny koloru czerwonego (art. 4 ust. 1 ustawy). W czasie uroczystości oraz świąt i rocznic państwowych można również publicznie wykonywać lub odtwarzać hymn państwowy – Mazurek Dąbrowskiego (art. 13 ust. 2 ustawy).

Uroczyste obchodzenie świąt narodowych ma z pewnością swoje ważkie uzasadnienie – pozwala na uczczenie pamięci ludzi, podkreśla wagę historycznych wydarzeń, pozwala na pogłębienie świadomości narodowej. Na organach władzy, w tym na samorządzie terytorialnym, ciąży szczególny obowiązek uroczystego uczczenia świąt narodowych.