Rzecznik Praw Obywatelskich napisał w lipcu do MSWiA w sprawie zmiany przepisów dotyczących sposobów identyfikacji funkcjonariuszy policji. Sygnalizował to już nie pierwszy raz. Problem dostrzeżono podczas manifestacji obywatelskich, spontanicznie odbywających się w ubiegłych latach, gdy dochodziło do eskalacji rozwiązań siłowych stosowanych przez nieidentyfikowalnych funkcjonariuszy policji. Mimo że MSWiA trzykrotnie zmieniało w 2022 r. przepisy rozporządzenia odnoszącego się do znaków identyfikacyjnych policjantów, postulaty RPO nie zostały dotychczas uwzględnione.
RPO uważa, że każdy umundurowany policjant powinien mieć widoczne indywidualne znaki identyfikacyjne. Należałoby także uregulować kwestie zasłaniania twarzy przez funkcjonariuszy i doprecyzować zasady interwencji nieumundurowanych policjantów. Czytaj więcej: RPO: Wszyscy umundurowani policjanci powinni mieć widoczne znaki identyfikacyjne >
Czesław Mroczek, sekretarz stanu w MSWiA, odpowiadając na pismo RPO, poinformował, że planowane są zmiany, ale będą one dotyczyć tylko oznaczeń umundurowanych policjantów. Prace już rozpoczęto.
Każdy policjant w mundurze na demonstracji będzie oznaczony
- Pragnę zapewnić, że Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji dostrzega potrzebę zwiększenia możliwości identyfikacji policjanta, w szczególności wykonującego czynności służbowe w ramach pododdziałów zwartych - napisał Czesław Mroczek. Poinformował, że 19 lipca 2024 r. wyraził zgodę na rozpoczęcie prac legislacyjnych nad projektem rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji zmieniającego rozporządzenie w sprawie umundurowania policjantów, w celu określenia nowych zasad związanych z identyfikacją funkcjonariuszy. Zmiany będą polegały m.in. na wprowadzeniu obowiązku noszenia przez policjantów, którzy występują w pododdziale zwartym, znaku identyfikacji indywidualnej w postaci taśmy przyczepnej na kamizelce ostrzegawczej oraz kamizelce ochronnej.
Czytaj też w LEX: Kontrola osobista po nowelizacji ustawy o Policji. Czy zmiany wynikające z wyroku TK usunęły czy pogłębiły wątpliwości co do tej instytucji? >
Kominiarka na twarzy też będzie uregulowana
Wiceminister Mroczek podał również, że w Komendzie Głównej Policji został powołany zespół, którego zadaniem jest wypracowanie zasad noszenia przez policjantów kominiarek lub szalokominiarek podczas wykonywania zadań służbowych. W efekcie prac ww. zespołu opracowano następujące projekty:
- Wytycznych Komendanta Głównego Policji w sprawie zasad noszenia przez policjantów kominiarek albo szalokominiarek podczas wykonywania zadań służbowych,
- Zarządzenia Komendanta Głównego Policji zmieniającego zarządzenie w sprawie określenia norm wyposażenia jednostek, komórek organizacyjnych Policji i policjantów oraz szczegółowych zasad jego przyznawania i użytkowania.
W swoim stanowisku Komenda Główna Policji przekazała, że prace nad powyższymi regulacjami znajdują się na końcowym etapie.
Czytaj też w LEX: Użycie lub wykorzystanie pałki służbowej proporcjonalnie do stopnia zagrożenia >
Policjant bez munduru musi być chroniony
Odnosząc się do postulatu dotyczącego doprecyzowania zasad interwencji nieumundurowanych policjantów w celu zapewnienia możliwości ich indywidualnej identyfikacji przez odpowiednie organy, w szczególności podczas działań podejmowanych w czasie publicznych zgromadzeń, wiceminister Mroczek poinformował, że w opinii MSWiA uregulowania prawne obowiązujące w omawianym zakresie wydają się wystarczające. Identyfikacja funkcjonariusza w toku realizacji zadań służbowych musi być adekwatna do wykonywanych czynności służbowych. Zaznaczył, że przepis art. 20a ust. 1 ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji wskazuje wprost, że Policja zapewnia ochronę form i metod realizacji zadań, informacji oraz własnych obiektów i danych identyfikujących funkcjonariuszy. Z powyższego wynika, że jednym z ustawowych obowiązków formacji jest ochrona danych identyfikujących policjantów, w tym znaków identyfikacji indywidualnej.
Odstąpienie od konieczności noszenia przez policjantów znaku identyfikacji imiennej lub indywidualnej w omawianych okolicznościach wynika z warunków pełnionej służby. Funkcjonujące rozwiązania odnoszące się do funkcjonariuszy wykonujących zadania służbowe w ubiorze cywilnym, gwarantują możliwość bezpiecznego i skutecznego realizowania przez nich powierzonych obowiązków, a jednocześnie zapewniają wiedzę obywatelom co do statusu osoby, która podejmuje wobec nich określone czynności. Stosownie bowiem do art. 61 ust. 1 ustawy o Policji, funkcjonariusz nieumundurowany, realizując zadania dochodzeniowo-śledcze, a także czynności określone w art. 14 ust. 2 i art. 15 ust. 1 pkt 2-4 ustawy o Policji, jest zobowiązany okazać legitymację służbową w taki sposób, aby zainteresowany miał możliwość odczytać i zanotować numer i organ, który wydał legitymację oraz nazwisko funkcjonariusza. Przy wykonywaniu innych czynności administracyjno-porządkowych nieumundurowany policjant również jest zobowiązany, na żądanie obywatela, okazać legitymację służbową lub znak identyfikacyjny w sposób określony w art. 61 ust. 2 ustawy o Policji.
Zasady postępowania funkcjonariuszy w trakcie wykonywania przez nich uprawnień, w tym legitymowania i zatrzymywania osób, określa rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 8 listopada 2023 r. w sprawie postępowania przy wykonywaniu niektórych uprawnień policjantów. Na podstawie par. 2 ust. 1 przedmiotowego rozporządzenia funkcjonariusz, który przystępuje do realizacji obowiązków służbowych, związanych z wykonywaniem uprawnień wskazanych w par. 1 pkt 1, 3, 6 i 7 powyższego rozporządzenia, a zatem m.in. legitymowania osób, podaje swój stopień oraz imię i nazwisko w sposób umożliwiający odnotowanie tych danych, przyczynę podjęcia czynności służbowych, a na żądanie osoby, wobec której są one prowadzone, podstawę prawną.
Zobacz też procedurę: Użycie lub wykorzystanie środków przymusu bezpośredniego przez funkcjonariusza policji >
Funkcjonariusz nieumundurowany przy wykonywaniu uprawnień, o których mowa powyżej, innych niż określone w art. 61 ustawy o Policji, okazuje legitymację służbową, a na żądanie osoby, wobec której podjęto działania, okazuje ją w sposób umożliwiający odnotowanie danych w niej zawartych (par. 2 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia).
- Reasumując, należy podkreślić, że działania służbowe nieumundurowanych funkcjonariuszy podczas zgromadzeń publicznych są elementem policyjnej taktyki. Każde zgromadzenie publiczne, a w szczególności protesty, demonstracje oraz zgromadzenia związane z przebiegiem imprez masowych, np. mecze piłki nożnej, niosą za sobą ryzyko eskalacji działań godzących w bezpieczeństwo i porządek publiczny. Dla zapewnienia bezpieczeństwa uczestników takich zgromadzeń, udział nieumundurowanych policjantów jest niezbędny - podsumował wiceminister.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
