Rzecznik przygotował 85 rekomendacji dla Komitetu Praw Osób z Niepełnosprawnościami ONZ, który we wrześniu oceni wykonanie przez Polskę Konwencji o prawach osób z niepełnosprawnościami.
Komitet z siedzibą w Genewie (Committee on the Rights of Persons with Disabilities – CRPD) monitoruje przestrzeganie Konwencji ONZ o prawach osób z niepełnosprawnościami przez państwa będące jej stronami. Polska ratyfikowała Konwencję w 2012 r. Elementem całej procedury jest „lista kwestii” z marca 2018 r. Komitet zadał w niej Polsce ponad 50 pytań dotyczących praw osób z niepełnosprawnościami. Wiele z nich odpowiada uwagom zgłoszonym Komitetowi 31 stycznia 2018 r. w raporcie RPO z wykonania Konwencji.
RPO w sowich rekomendacjach sugeruje m.in. przyjęcie kompleksowej, ogólnokrajowej strategii wdrażania postanowień Konwencji oraz doprowadzenie do tego, że rządowa Strategia na rzecz osób niepełnosprawnych będzie zgodna z Konwencją.
Rzecznik zauważa, że w polskim prawie nie ma jednej powszechnie obowiązującej definicji niepełnosprawności (są różne, a podstawowe znaczenie ma definicja z ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych). Do tego w sposób niezgodny z Konwencją systemy orzecznicze skupiają się na dysfunkcjach danej osoby, określając niepełnosprawność jako niezdolność do efektywnego pełnienia ról społecznych oraz używając takich pojęć, jak niezdolność do pracy czy niezdolność do samodzielnej egzystencji.
Trwają prace Międzyresortowego Zespołu ds. Opracowania Systemu Orzekania o Niepełnosprawności oraz Niezdolności do Pracy. Zasadnicze wątpliwości RPO budzą jednak plany używania w tym kontekście terminu „osoby niesamodzielne”, co jest niezgodne z Konwencją. W polskim prawie nadal występują terminy stygmatyzujące, jak np. „niedorozwój umysłowy”, „kalectwo”.
W informacji z 31 lipca 2018 r. Rzecznik przedstawił swoje uwagi wobec niektórych zagadnień, które będą przedmiotem analiz komitetu ONZ, uwzględniając już odpowiedzi polskiego rządu. Adam Bodnar w swoim wystąpieniu, że nadal nie mamy mechanizmów zapewniających osobom z niepełnosprawnościami realnych możliwość korzystania ze wszystkich praw człowieka na zasadzie równości z innymi osobami.
Więcej o rekomendacjach RPO>>
RPO rekomenduje zmiany w traktowaniu niepełnosprawnych
Osoby z niepełnosprawnościami nie mają w Polsce realnej możliwości pełnego i równego korzystania ze wszystkich praw człowieka - uważa rzecznik praw obywatelskich. I stwierdza, że niezbędne są zmiany systemowe w tej dziedzinie.
