Kategoryzacja pomoże w zarządzaniu obszarami chronionymi

Polskie parki narodowe i krajobrazowe oraz inne obszary chronione zostaną skategoryzowane według międzynarodowych standardów. Umowę w tej sprawie podpisały 1 września 2022 r. Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz Instytut Ochrony Środowiska. Ma to służyć ułatwieniu planowani obszarów chronionych i systemów obszarów chronionych oraz zarządzania nimi.

Dzięki realizacji projektu możliwe będzie wstępne skategoryzowanie form ochrony przyrody w Polsce według systemu Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody (IUCN). Projekt obejmie 23 parki narodowe i 125 parków krajobrazowych. Niektóre z parków narodowych zostały skategoryzowane przed wydaniem aktualnych wytycznych IUCN (2008), stąd potrzeba weryfikacji informacji i ewentualnego dostosowania przyznanych im kategorii do obecnych standardów – podkreśliła Małgorzata Golińska, wiceminister klimatu i środowiska, Główny Konserwator Przyrody.

Czytaj także: ​Nowelizacja ustawy o lasach i ochronie przyrody z podpisem prezydenta>>

Głównym celem kategoryzacji zarządzania obszarami chronionymi IUCN jest:

• ułatwienie w planowaniu obszarów chronionych i systemów obszarów chronionych;
• poprawa zarządzania informacjami o obszarach chronionych;
• pomoc w regulowaniu działalności na obszarach chronionych.

Jak poinformowano, obszary chronione są zasadniczą częścią regionalnych, krajowych oraz globalnych strategii ochrony przyrody, które są wspierane i zarządzane przez lokalne i krajowe instytucje oraz organizacje.

Międzynarodowe zasady kategoryzacji

W skali globalnej obszary chronione obejmują ogromną różnorodność nazewnictwa, celów zarządzania i podejścia do zarządzania tymi obszarami chronionymi. W celu zapewnienia określonego mechanizmu globalnej komunikacji, Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) opracowała w 1994 r. kategoryzację obszarów chronionych w skali od Ia do VI, a następnie udoskonalono i opublikowano w 2008 r. w formie Wytycznych do stosowania kategoryzacji w zarządzaniu obszarami chronionymi. Kategoryzacja została wprowadzona w dużej mierze w celu ujednolicenia opisów tego, co stanowi dany obszar chroniony.

Władze administracyjne państw mogą oceniać, czy dany teren spełnia definicję IUCN oraz udokumentować charakterystykę i uzasadnienie statusu obszaru chronionego.

Kategorie IUCN są uznawane przez organizacje międzynarodowe, takie jak Organizacja Narodów Zjednoczonych Program Ochrony Środowiska (UNEP) wraz z jego agendą Światowym Centrum Monitoringu Przyrodniczego (WCMC) oraz przez wiele rządów krajowych i stały się ważnym globalnym standardem planowania, ustanawiania i zarządzania obszarami chronionymi. Również Program Działania opracowany w ramach Konwencji o różnorodności biologicznej (CBD) dotyczący obszarów chronionych (Cel 43, pkt 4.3.7), zaleca Państwom Stronom Konwencji stosowanie systemu kategoryzacji zarządzania obszarami chronionymi, szczególnie do celów raportowania.