Prokuratura Rejonowa we Włocławku oskarżyła 15-letniego Marka W. o morderstwo. Prokuratura ustaliła, że w grudniu 2008 roku w porozumieniu z innymi osobami wziął nóż (inni zabrali maczety) i poszedł w nocy do domu pokrzywdzonego. Rany kłute spowodowały śmierć zaatakowanego.

Zaplanowane morderstwo

Sąd Okręgowy we Włocławku uznał winę Marka W. i skazał go na 12 lat pozbawienia wolności z art. 148 par. 1 kk. Ale Sąd Apelacyjny w Gdańsku 30 kwietnia 2014 roku uchylił zaskarżony wyrok i sprawę przekazał sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Sąd Okręgowy we Włocławku w sumie pięć razy nachylał się nad sprawą. W efekcie 7 listopada 2018 r., gdy czwarty raz rozpoznał sprawę umorzył postępowanie przeciwko nieletniemu Markowi W. Wyrok ten zaskarżył w całości na niekorzyść prokurator twierdząc, że nastąpiły błędy w ustaleniach faktycznych, a warunki osobiste oskarżonego wskazywały na poniesienie przez niego odpowiedzialności karnej.  

Czytaj w LEX: IV KK 153/21, Odpowiedzialność dorosłego sprawcy za czyny popełnione w okresie nieletniości - Wyrok Sądu Najwyższego >>

 

 

I ponownie Sąd Apelacyjny uchylił to orzeczenie co do ustaleń faktycznych, ale zarzut naruszenia art. 13 ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich z 1982 r. w brzmieniu sprzed 2 stycznia 2014 r.  był słuszny. To znaczy, że według przepisów obowiązujących do 1 stycznia 2014 r. można było skazać sprawcę czynu karalnego, mającego w dacie orzekania ukończone 18 lat, z obligatoryjnym zastosowaniem nadzwyczajnego złagodzenia kary. Sąd II instancji uznał, że przepisy przejściowe pozwalały na zastosowanie „starych”, czyli dotychczasowych regulacji, bo sprawa była niezakończona prawomocnie (art. 4 ustawy nowelizującej).

Rozpoznając po raz piąty sprawę Sąd Okręgowy we Włocławku postanowił umorzyć sprawę, bo nie podzielił stanowiska sądu II instancji. Uznał bowiem, ze sformułowanie „do postępowań  wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie ustawy stosuje się przepisy dotychczasowe” wskazuje, że przepis ten dotyczy jedynie regulacji procesowych.

Sprawdź w LEX: V KK 40/22, Zmiana ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich a stosowanie jej art. 13 - Postanowienie Sądu Najwyższego >>

Sąd I instancji stwierdził, że w obecnym stanie prawnym nie ma podstaw do pociągnięcia do odpowiedzialności karnej sprawcy dorosłego za czyny popełnione w okresie pełnoletności. Sąd Apelacyjny 2 lutego 2021 r. uznał, że Sąd we Włocławku miał rację, gdyż przepisy ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich mają charakter procesowy.  

Nadzwyczajne złagodzenie kary

Od tego postanowienia kasację złożył Prokurator Generalny na niekorzyść. Sąd Najwyższy w składzie trzech sędziów powziął wątpliwość, którą przedstawił rozszerzonemu składowi:

 

Uchylony art. 13 stanowił, że jeśli w chwili orzekania sprawca ukończył 18 lat zachodzą postawy do umieszczenia go w zakładzie poprawczym. Wydając wyrok skazujący sąd stosuje nadzwyczajne złagodzenie kary.

Sąd Najwyższy podjął uchwałę, zgodnie z którą zawarte w art. 4 ust. 1 in fine ustawy z dnia 30 sierpnia 2013 r. o zmianie ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich oraz niektórych innych ustaw sformułowanie „stosuje się przepisy dotychczasowe” odnosi się zarówno do przepisów o charakterze procesowym, jak i materialnym

I KZP 16/22, Uchwała składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z 23 marca 2023 r.

 

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.