Ustawa  o wspieraniu i resocjalizacji nieletnich budzi spore emocje. Prezydent podpisał ją pod koniec lipca, praca nad nią trwały jednak kilka dobrych lat. Wiceminister sprawiedliwości Michał Woś w rozmowie z Prawo.pl podkreślał, że podstawowym założeniem reformy jest zmiana podejścia do nieletnich - według zasady łagodnie do tych, którzy rokują poprawę i skutecznie wobec sprawców poważnych przestępstw. Temu ma służyć choćby tworzenie okręgowych ośrodków wychowawczych - tak by do Młodzieżowych Ośrodków Wychowawczych nie trafiały nastolatki, które są mocno zdemoralizowane, ale nie powinny być w poprawczaku "bo rokują".
Jest i druga kwestia. Jak nieoficjalnie podkreślają przedstawiciele MS, z roku na rok zmniejsza się liczba nieletnich, którzy trafiają do poprawczaków - utrzymywanie "pustych" placówek jest nieopłacalne, tym bardziej, że chodzi zazwyczaj o dobrą kadrę - wychowawców, pedagogów, psychologów. Stąd pomysł by "skorzystać" z tego zaplecza przy nowym środku.

Czytaj: Ustawa o resocjalizacji nieletnich podpisana przez prezydenta >>

WZORY DOKUMENTÓW w LEX:

 

Będzie 10 nowych ośrodków

Ile poprawczaków zostanie przekształconych na okręgowe ośrodki wychowawcze? Jak wynika z zarządzenia ministra sprawiedliwości w sprawie przekształcenia zakładów poprawczych i schronisk dla nieletnich w okręgowe ośrodki wychowawcze - 10.

Jest też lista, przekształcone mają zostać:

  1. Schronisko dla Nieletnich w Gackach z limitem 44 miejsc dla chłopców;
  2. Zakład Poprawczy w Jerzmanicach Zdroju z limitem 72 miejsc dla chłopców;
  3. Zakład Poprawczy i Schronisko dla Nieletnich w Koronowie z limitem 40 miejsc dla dziewcząt;
  4. Zakład Poprawczy i Schronisko dla Nieletnich w Laskowcu z limitem 72 miejsc dla chłopców;
  5. Zakład Poprawczy i Schronisko dla Nieletnich w Pszczynie Łące z limitem 88 miejsc dla chłopców;
  6. Zakład Poprawczy w Studzieńcu z limitem 78 miejsc dla chłopców;
  7. Schronisko dla Nieletnich w Szczecinie z limitem 53 miejsc dla chłopców;
  8. Zakład Poprawczy w Szubinie z limitem 60 miejsc dla chłopców;
  9. Zakład Poprawczy i Schronisko dla Nieletnich w Warszawie z limitem 40 miejsc dla dziewcząt
  10. Zakład Poprawczy w Witkowie z limitem 54 miejsc dla chłopców.

 

Sprawdź też: Procedura postępowania w sytuacjach trudnych wychowawczo na terenie szkoły - NOWOŚĆ >>

Zgodnie z zarządzeniem mienie pozostające w dyspozycji przekształcanego zakładu poprawczego i schroniska dla nieletnich przejmuje z dniem 1 września 2022 r. właściwy okręgowy ośrodek wychowawczy. Podobnie ma być z należnościami i zobowiązaniami przekształcanego zakładu poprawczego i schroniska.  Z kolei pracownicy przekształcanego zakładu poprawczego i schroniska dla nieletnich z dniem 1 września 2022 r. stają się pracownikami okręgowego ośrodka wychowawczego.

To zresztą potwierdzenie tego, co w kwietniu mówił Prawo.pl wiceminister Woś. - W tej chwili w Polsce mamy 31 zakładów poprawczych i schronisk, które podlegają Ministerstwu Sprawiedliwości. Ta sieć jest zdecydowanie nazbyt rozbudowana w porównaniu z potrzebami. Bo mówimy o liczbie placówek odpowiadającej czasom stanu wojennego, czyli sprzed 40 lat, kiedy ustawa wchodziła w życie i kiedy był wyż demograficzny. Dziś nie ma potrzeby utrzymywania tak dużej liczby placówek. Bez szkody dla systemu związanego z resocjalizacją będziemy zakłady poprawcze przekształcać w okręgowe ośrodki wychowawcze - model pośredni pomiędzy obecnymi młodzieżowymi ośrodkami wychowawczymi a zakładami poprawczymi - wskazywał. I dodawał, że takie rozwiązanie od lat postuluje duża część sędziów rodzinnych. - Specjaliści od resocjalizacji podkreślają, że brakuje tego ogniwa pośredniego. I w naszym projekcie proponujemy powstanie takich placówek na bazie zakładów poprawczych, z gwarancją zatrudnienia dla świetnej kadry, która w nich teraz jest - podkreślał.

Pytany o liczbę przyznał, że planowano przekształcenie 1/3 dotychczasowych zakładów poprawczych. - Czyli z 31, które są obecnie, w 10 miały być utworzone okręgowe ośrodki wychowawcze - podkreślał.

Czytaj: Michał Woś: Zmiana systemu zwiększy możliwości resocjalizacji nieletnich >>

Kiedy do okręgowego ośrodka?

Reguluje to art. 14. nowej ustawy. Zgodnie z nim sąd rodzinny może orzec umieszczenie w okręgowym ośrodku wychowawczym nieletniego, który dopuścił się czynu karalnego, o którym mowa w art. 1 ust. 2 pkt 2 lit. a, jeżeli przemawiają za tym stopień demoralizacji nieletniego oraz rodzaj czynu karalnego, sposób i okoliczności jego popełnienia, zwłaszcza gdy inne środki wychowawcze okazały się nieskuteczne lub nie rokują resocjalizacji nieletniego. Konkretnie chodzi o przestępstwa i przestępstwa skarbowe.

Kolejną grupą mają być - w szczególnie uzasadnionym przypadku - nieletni, którzy dopuścili się wykroczenia, albo wykroczenia skarbowego, jeżeli przemawiają za tym stopień demoralizacji nieletniego oraz "rodzaj czynu karalnego, sposób i okoliczności jego popełnienia, w tym w szczególności chuligański charakter czynu karalnego, działanie w sposób zasługujący na szczególne potępienie, działanie pod wpływem substancji psychoaktywnej, popełnienie czynu karalnego na szkodę osoby bezradnej, niepełnosprawnej, chorej lub w podeszłym wieku, zwłaszcza gdy inne środki wychowawcze okazały się nieskuteczne lub nie rokują resocjalizacji nieletniego.

Trzecią grupą, która może trafić do okręgowego ośrodka, są uciekinierzy z MOW. Warunki to ukończenie 13 lat, jeżeli przemawia za tym stopień demoralizacji nieletniego, a inne środki wychowawcze okazały się nieskuteczne lub nie rokują resocjalizacji.

Warto też przypomnieć, że w pewnych sytuacjach sąd rodzinny będzie musiał orzec umieszczenie nieletniego w zakładzie poprawczym - art. 15 par. 2. Chodzi o czyny karalne określone w Kodeksie karnym i tak: art. 134 (zamach na życie prezydenta) art. 148 par. 1, 2 lub 3 (zabójstwo, zabójstwo ze szczególnym okrucieństwem, więcej niż jednej osoby), art. 156 par. 1 lub 3 (ciężki uszczerbek na zdrowiu), art. 163 par. 1 lub 3 (sprowadzenie zdarzenia powszechnie niebezpiecznego - np. pożar), art. 166 (zawładnięcie samolotem lub statkiem), art. 173 par. 1 lub 3 (katastrofa w ruchu lądowym), art. 197 par. 3 lub 4 (zgwałcenie, zgwałcenie ze szczególnym okrucieństwem), art. 223 par. 2 (czynna napaść na funkcjonariusza publicznego, ale jeśli efektem jest ciężki uszczerbek na zdrowiu), art. 252 par. 1 lub 2 (wzięcie zakładnika). Jest furtka, ale będzie musiała być dobrze uzasadniona. Jak zapisano w art. 15 par. 3, sąd rodzinny będzie mógł zastosować środek wychowawczy, jeżeli sposób i okoliczności popełnienia czynu karalnego, właściwości i warunki osobiste nieletniego, jego postawa i zachowanie uzasadniają przypuszczenie, że środek wychowawczy okaże się skuteczny lub rokuje jego resocjalizację.

Czytaj: Zmiany w poprawczakach mają być uchwalone w tym tygodniu >>

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.