Będzie mniej ograniczeń w bezpłatnej pomocy prawnej

Nieodpłatna pomoc prawna będzie udzielana każdemu, kto jej potrzebuje i złoży oświadczenie, że nie stać go na pomoc prawną za zasadach rynkowych, czyli na odpłatną pomoc prawną - taką m.in. zmianę wprowadza podpisana w poniedziałek przez prezydenta nowelizacja ustawy.

Nowe przepisy m.in. rozszerzają katalog osób uprawnionych do nieodpłatnej pomocy prawnej oraz wprowadzają nieodpłatną mediację i nieodpłatne poradnictwo obywatelskie. - Cieszę się, że udaje się zakończyć pewien etap tworzenia w Polsce przyjaznego państwa - powiedział prezydent Andrzej Duda podczas uroczystości podpisania noweli ustawy o nieodpłatnej pomocy prawnej oraz edukacji prawnej. Jak zaznaczył, nowela to owoc refleksji nad dwoma latami funkcjonowania obecnych przepisów.

Z bezpłatnych porad prawnych będą mogli skorzystać wszyscy, którzy nie są w stanie ponieść kosztów odpłatnych usług prawniczych. Warunkiem będzie jedynie złożenie stosownego oświadczenia.

Mniej wykluczeń

Po nowelizacji pomoc ma być znacznie bardziej kompleksowa. Nie będzie bowiem właściwie wykluczeń dziedzin prawa w których nie udziela się porad. Prawnicy będa mogli też sporządzić opinię w sprawie, projekt pisma o zwolnienie od kosztów sądowych lub ustanowienie pełnomocnika z urzędu w postępowaniu sądowym, adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego w postępowaniu sądowoadministracyjnym. Nowelizacja dopuszcza także prowadzenie mediacji jako jednej z form udzielenia nieodpłatnej pomocy prawnej na etapie przedsądowym.

Także nieodpłatne poradnictwo obywatelskie

Nowelizacja ponadto wprowadza nowy rodzaj usług. Obok punktów porad prawnych będzie funkcjonowało nieodpłatne poradnictwo obywatelskie. Ma ono polegać na udzielaniu porad dostosowanych do indywidualnej sytuacji osoby uprawnionej, zamierzającej samodzielnie rozwiązać problem. W szczególności obejmie porady dla osób zadłużonych, z zakresu spraw mieszkaniowych oraz zabezpieczenia społecznego.

Poradnictwo obywatelskie świadczyć będzie mogła osoba po obowiązkowym 70-godzinnym kursie składającym się z zajęć z zakresu poradnictwa obywatelskiego, z których co najmniej 15 przeznaczonych będzie na szkolenie z metodyki pracy oraz co najmniej 20 godzin na zajęcia z poradnictwa dla osób zadłużonych. Szkolenie ma się kończyć oceną wiedzy.

Lepsze dostosowanie do lokalnych potrzeb

Nowe przepisy umożliwiają też samorządom dostosowanie usług oferowanych w systemie do potrzeb lokalnej społeczności. Z tego względu wprowadza się pojęcie dyżuru, na który składają się 4 godziny działania punktu w danym dniu i któremu starosta, w porozumieniu z gminami, może przypisać specjalizację. Wprowadzenie możliwości nadania specjalizacji ma na celu stworzenie warunków do wykorzystania dorobku specjalistycznych organizacji poradniczych, które osiągnęły znaczne doświadczenie w pomocy prawnej dla określonych grup odbiorców.

Zmiana po szerokich konsultacjach

Podpisując w poniedziałek ustawę prezydent Andrzej Duda przypomniał, że jej projekt przygotował w ramach prezydenckiej inicjatywy ustawodawczej, we współpracy z Ministerstwem Sprawiedliwości, z Instytutem Wymiaru Sprawiedliwości, w konsultacji z organizacjami pozarządowymi i podmiotami samorządowymi. - Stanowi ona pewną refleksję nad dwoma latami funkcjonowania tych przepisów: gdzie funkcjonowały one dobrze, gdzie były luki, gdzie były problemy, gdzie były rozbieżności interpretacyjne, które np. powodowały, że w różnych powiatach różne podmioty świadczące tę nieodpłatną pomoc prawną działały w różny sposób, a w efekcie - gdzie ten dostęp do pomocy prawnej był dla obywatela większy, a gdzie mniejszy - mówił prezydent.