Jak wynika z przepisów kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, osoby zamierzające zawrzeć małżeństwo powinny złożyć lub przedstawić kierownikowi urzędu stanu cywilnego dokumenty niezbędne do zawarcia małżeństwa, określone w odrębnych przepisach - ustawie z 28 listopada 2014 r. Prawo o aktach stanu cywilnego. Wynika z nich w szczególności, że osoba zamierzająca zawrzeć małżeństwo osobiście przedstawia dokument tożsamości wybranemu kierownikowi urzędu stanu cywilnego albo konsulowi, albo kierownikowi urzędu stanu cywilnego, który ma wydać zaświadczenie, o którym mowa w art. 4(1) kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, oraz składa tzw. zapewnienie. Chodzi o złożenie na piśmie utrwalonym w postaci papierowej zapewnienia, że nie wie ona o istnieniu okoliczności wyłączających zawarcie małżeństwa. Zapewnienie obejmuje szereg okoliczności, w szczególności to, czy nie zachodziłyby podstawy do unieważnienia małżeństwa. W szczególności obejmuje to, czy osoba nie pozostaje w innym związku małżeńskim. Polskie prawo nie dopuszcza wielożeństwa.

 

Wielożeństwo w Polsce zabronione

Zgodnie z art. 13 par 1 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego nie może zawrzeć małżeństwa, kto już pozostaje w związku małżeńskim. Bigamia jest przestępstwem. Jak wynika z kolei z art. 206 kodeksu karnego, kto zawiera małżeństwo, pomimo że pozostaje w związku małżeńskim, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat dwóch.

Zobacz: Nie tylko bigamia - kiedy możemy unieważnić małżeństwo?

Unieważnienie małżeństwa

Gdyby doszło do bigamii, małżeństwo bigamiczne może zostać unieważnione. Z takim żądaniem mogą wystąpić nie tylko małżonkowie. Z przepisów wynika, że unieważnienia małżeństwa z powodu pozostawania przez jednego z małżonków w poprzednio zawartym związku małżeńskim może żądać każdy, kto ma w tym interes prawny. Dodatkowo, inicjatywę w tym przedmiocie może mieć prokurator.

- Małżeństwo bigamiczne zawarte mimo podstawy do jego unieważnienia określonej w art. 13 k.r.i.o. rodzi wszelkie skutki "ważnego" związku małżeńskiego, aż do chwili uprawomocnienia wyroku orzekającego jego unieważnienie - czytamy w wyroku Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 16 marca 2006 r. w sprawie II AKa 61/06.

W tego rodzaju sprawach warto pamiętać, że nie można unieważnić małżeństwa z powodu pozostawania przez jednego z małżonków w poprzednio zawartym związku małżeńskim, jeżeli poprzednie małżeństwo ustało lub zostało unieważnione, chyba że ustanie tego małżeństwa nastąpiło przez śmierć osoby, która zawarła ponowne małżeństwo pozostając w poprzednio zawartym związku małżeńskim.

 

Bigamia a zasady współżycia społecznego

Gdy sąd prowadzi sprawę o unieważnienie małżeństwa bigamicznego, nie można oddalić powództwa (uznać, że jest ono bezpodstawne) z powołaniem się na zasady współżycia społecznego (art. 5 k.c.).

- W sprawach, w których przedmiotem jest żądanie unieważnienia małżeństwa z powodu bigamii, przepis art. 5 k.c. nie może mieć zastosowania bez względu na to, jakie skutki unieważnienie małżeństwa wywoła w sferze interesów współmałżonka. Zawarcie małżeństwa bigamicznego, stanowiącego przestępstwo, jak również utrzymywanie takiego małżeństwa, godzi w sposób rażący w istniejący porządek prawny i obraża poczucie moralne społeczeństwa, likwidacja więc takiego stanu rzeczy leży w szeroko pojętym interesie społecznym wyższego rzędu, przed którym interes jednostki musi ustąpić - podkreślił Sąd Najwyższy w wyroku z 13 kwietnia 1973 r. w sprawie II CR 106/73.

 

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.