Jednak gdyby doprowadzić procedurę do końca i wykorzystać wszystkie środki zaskarżenia, mogłoby się okazać, że radca winy nie ponosi.
Świadczenie pomocy z przekroczeniem granic?
Artur Z., radca prawny, został obwiniony o złamanie zasad etycznych w związku z obsługą prawną spółki i trzy czyny. Chodziło o to, że:
- prowadząc bieżącą obsługę prawną Spółki z o.o., a jednocześnie działając w imieniu zarządu spółki w pismach kierowanych do wspólnika spółki, a jednocześnie członka zarządu spółki, zażądał od niego złożenia określonej treści oświadczenia, mimo że nie był umocowany do działania w imieniu zarządu i mimo że żądanie złożenia określonej treści oświadczenia jest pozbawione podstawy prawnej, tj. o czyn z art. 6, art. 7 ust. 2 i art. 42 ust. 1 pkt 1 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego (2016 r.)
- co najmniej od 1 lipca 2015 r. do chwili ogłoszenia zarzutów, prowadząc bieżącą obsługę prawną spółki, nie podjął działań celem określenia w umowie łączącej go ze spółką organów i osób upoważnionych do zasięgania jego opinii co do prawa i wyrażanie zgody na podejmowane czynności zawodowej, tj. art. 42 ust. 2 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego;
- od dnia 1 lipca 2015 r., prowadząc działalność gospodarczą pod firmą Kancelaria Radcy Prawnego, nie zastosował się do Regulaminu wykonywania zawodu radcy prawnego, który wskazuje, iż przedmiotem działalności radcy prawnego nie może być inna działalność niż świadczenie pomocy prawnej, tj. o czyn określony w art. 64 ust. 1 ustawy o radcach prawnych w zw. z art. 61 ust. 2 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego.
Kara nagany
Okręgowy Sąd Dyscyplinarny Okręgowej Izby Radców Prawnych 26 listopada 2019 r. uznał radcę winnym popełnienia pierwszego przewinienia, ale co do drugiego – uniewinnił Artura Z. Sąd I instancji wymierzył obwinionemu karę nagany.
Odwołanie od tego orzeczenia wniósł Artur Z., zaskarżając orzeczenie w części, tj. błędne zastosowanie Zasad Etyki, w sytuacji gdy w świetle zebranego w sprawie materiału dowodowego, obwiniony nie dopuścił się zarzucanego mu czynu.
A także - naruszenie art. 65 ust. 1 pkt. 2 ustawy o radcach prawnych, poprzez wymierzenie obwinionemu kary dyscyplinarnej niewspółmiernej do zarzucanego czynu, jak również stosunku zawinienia. Wniósł o uniewinnienie.
Jednocześnie autor odwołania sformułował ewentualny wniosek o uchylenie orzeczenia w zaskarżonej części i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi I instancji.
Odwołanie wniósł również Zastępca Rzecznika Dyscyplinarnego, który zaskarżył rozstrzygnięcie na niekorzyść obwinionego.
Wyższy Sąd Dyscyplinarny Krajowej Izby Radców Prawnych uchylił zaskarżone orzeczenie i sprawę przekazał w tym zakresie do ponownego rozpoznania Okręgowemu Sądowi Dyscyplinarnemu OIRP.
Czytaj też w LEX: Nogal Andrzej, Kilka uwag o istocie odpowiedzialności dyscyplinarnej zawodów prawniczych >
Kasacja obwinionego
Kasację od tego orzeczenia wniósł obwiniony, zaskarżając je w całości na swoją korzyść, podnosząc:
- rażącą obrazę prawa procesowego, polegającą na nierozważeniu zarzutów dotyczących obrazy art. 7 k.p.k.;
- wymiar kary, przez wymierzenie obwinionemu kary nagany tj. naruszenie art. 438 pkt. 4 k.p.k.;
- przedawnienie karalności.
Sąd Najwyższy orzekł, że kasacja obwinionego była skuteczna. SN uchylił zaskarżony wyrok sądu II instancji wobec wystąpienia ujemnej przesłanki procesowej w postaci przedawnienia karalności zarzucanego czynu.
Izba Odpowiedzialności Zawodowej uznała, że doszło do rażącego naruszenia prawa procesowego związanego z naruszeniem standardu kontroli odwoławczej. Z tego względu, że sąd II instancji nie rozważył zarzutu zawartego w części motywacyjnej odwołania, tj. sformułowanego przez obwinionego uchybienia w zakresie obrazy art. 7 k.p.k.
Nierzetelna kontrola sądu
Analiza uzasadnienia sporządzonego przez sąd i przedstawionych w jego treści pisemnych motywów rozstrzygnięcia prowadzi do wniosku, iż sąd II instancji nie rozważył wszystkich z podnoszonych przez skarżącego zarzutów odwoławczych.
W ocenie Sądu Najwyższego w pełni trafnie sygnalizował autor kasacji, iż w pisemnych motywach rozstrzygnięcia sądu odwoławczego nie odniesiono się w jakimkolwiek stopniu zarówno do uchybienia w zakresie podstawy zasadniczego dla rozstrzygnięcia ustalenia, iż partner spółki w momencie złożenia wniosku o przeglądanie dokumentów i ksiąg spółki pełnił funkcję członka zarządu, jak i podnoszonej w treści odwołania zarzutu dotyczącego powagi rzeczy osądzonej i nie umotywowano w klarowny sposób powodów uznania ich za niezasadne.
SN odniósł się także do problemu określenia zarzutów na formularzu, który dziś już nie funkcjonuje w obiegu.
- Podkreślić należy, że sporządzanie uzasadnienia na formularzu w żaden sposób nie zwalnia sądu odwoławczego od obowiązku rozważenia wszystkich wniosków i zarzutów podniesionych w środku odwoławczym, a jedynie zezwala na zwięzłe przedstawienie swojego stanowiska – stwierdził sędzia sprawozdawca Tomasz Demendecki. Przytoczone okoliczności wskazują zatem, że postępowanie przed sądem II instancji obarczone było błędami, a kontrola odwoławcza nie miała charakteru kontroli rzetelnej.
Czytaj też w LEX: Maroń Grzegorz, Zbiór zasad etyki zawodowej prokuratorów w orzecznictwie Sądu Najwyższego >
Przedawnienie karalności
Sąd Najwyższy nie mógł jednakże przekazać tej sprawy do ponownego rozpoznania w postępowaniu odwoławczym z uwagi na wystąpienie ujemnej przesłanki procesowej w postaci przedawnienia karalności.
Zgodnie z art. 70 ust. 2 ustawy radcach prawnych w razie wszczęcia postępowania dyscyplinarnego przed upływem terminu, o którym mowa w ust. 1, karalność przewinienia dyscyplinarnego ustaje, jeżeli od czasu jego popełnienia upłynęło pięć lat, a w przypadkach przewidzianych w art. 11 ust. 2 - trzy lata.
Sąd Najwyższy orzekał w składzie: Prezes SN Wiesław Kozielewicz (przewodniczący), SSN Tomasz Demendecki (sprawozdawca) oraz SSN Paweł Wojciechowski.
Wyrok Izby Odpowiedzialności Zawodowej SN z 10 lipca 2024 r., sygn. akt II ZK 21/22
Czytaj też w LEX: Sylwestrzak Dorota, Po co radcom prawnym samorząd? Kontrowersje w związku z wnioskiem skierowanym do Trybunału Konstytucyjnego w sprawie K 6/22 >
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
