To nie wszystko. W wykazie legislacyjnym prac rządu są założenia do nowelizacji ustawy okołobudżetowej na 2023 rok. Chodzi o to, by rozwiązać problem różnic w wynagrodzeniach między prokuratorami i sędziami, która powstała po wyroku TK z 8 listopada br. Trybunał stwierdził niekonstytucyjność przepisów ustawy okołobudżetowej, określających podstawę wynagrodzeń dla sędziów (referendarzy, asesorów) w 2023 r., a Ministerstwo Finansów już uruchomiło rezerwę celową na wyrównania i listopadowe oraz grudniowe wynagrodzenia liczone zgodnie z Prawem o ustroju sądów powszechnych. Problem jednak w tym, że MF uznało, iż wyrok TK nie może być podstawą do wyrównań dla prokuratorów, mimo że od lat obowiązuje zasada równości wynagrodzeń sędziów i prokuratorów, przejawiająca się w tym, że wynagrodzenie zasadnicze prokuratorów prokuratur rejonowych i okręgowych jest równe wynagrodzeniu zasadniczemu sędziów w takich samych jednostkach organizacyjnych sądów powszechnych, a w przypadku prokuratur regionalnych - sędziów apelacyjnych itd.
Czytaj: Ministerstwo Finansów uruchomiło środki na wyrównania dla sędziów, wypłaty od 8 grudnia >>
Przypomnijmy, że zgodnie z Prawem o Prokuraturze i Prawem o ustroju sądów powszechnych, podstawą wynagrodzenia sędziów (i powiązanych zawodów - referendarzy, asesorów) oraz prokuratorów ma być przeciętne wynagrodzenie w II kwartale roku poprzedniego, ogłaszane w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski” przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, na podstawie art. 20 pkt 2 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych - czyli na 2023 r. - 6156,25 zł. Tymczasem w tegorocznej ustawie okołobudżetowej wskazano dla obu grup zawodowych - 5444,42 zł. Podobne rozwiązanie planowane było na 2024 r. - w projekcie okołobudżetówki, do której rząd wniósł autopoprawkę, proponowano stałą kwotę 6114,08 zł. Zgodnie z ustawami ustrojowymi powinno to być już 7005,76 zł. Ale zaczęło się już w 2021 r. od zamrożenia płac, a w 2022 r. od stosowania podstawy z II kwartału 2022 r.
Czytaj też w LEX: Golik Cezary, Obowiązki prokuratora zawieszonego w czynnościach – kilka uwag wokół art. 150 § 1 zd. 2 ustawy Prawo o prokuraturze >
Rząd chciał oszczędzić, teraz się wycofuje
Konieczność autopoprawki postulowało m.in. Związek Zawodowy Prokuratorów i Pracowników Prokuratury RP.
Rząd w uzasadnieniu wskazuje, że projektowana zmiana polega na skreśleniu w rządowym projekcie ustawy o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2024 art. 1–4 czyli przepisów dotyczących ustalenia w roku 2024 wysokości wynagrodzeń sędziów, prokuratorów i innych pracowników, których wynagrodzenia są relacjonowane do wynagrodzeń sędziów i prokuratorów, w odniesieniu do kwoty 6114,08 zł.
- Powyższa zmiana jest związana z orzeczeniem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 8 listopada. TK uznał za niezgodne z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej art. 7–9 ustawy z dnia 1 grudnia 2022 r. o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2023. Tym samym nie jest zasadne wprowadzenie do systemu prawa analogicznych regulacji w roku 2024. Skreślenie wskazanych przepisów w projekcie ustawy spowoduje, że podstawa wynagrodzenia sędziów będzie zgodna z art. 91 par. 1c ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. – Prawo o ustroju sądów powszechnych, natomiast prokuratorów – będzie zgodna z art. 123 ustawy z dnia 28 stycznia 2016 r. – Prawo o prokuraturze - wskazano w uzasadnieniu.
Czytaj też w LEX: Dunikowski Paweł, Bezczynne i przewlekłe prowadzenie postępowania administracyjnego w kontekście uprawnień prokuratora >
Wyrównania pójdą w miliony złotych
Od 8 grudnia br. sądy w całym kraju mają zacząć wypłacać sędziom, referendarzom i asesorom wyrównania wynagrodzeń w 2023 r. Chodzi o miliony złotych, tylko NSA ocenił, że potrzebuje ok. 7,5 mln zł. Prokuratorzy mają mniej szczęścia, Ministerstwo Finansów uważa, że wyrok TK nie daje podstaw do wyrównania ich wynagrodzeń, także ustalanych w 2023 r. na podstawie ustawy okołobudżetowej a nie Prawa o prokuraturze. Prokurator Krajowy wnioskował jednak o 196 mln zł za okres od stycznia do października 2023 i kolejne 40 mln zł na listopad i grudzień.
W sądach są już setki powództw - prokuratorskich (we wrześniu było ich ponad 700), sędziowskich i referendarzy dotyczących wypłaty należnego wynagrodzenia, w związku z uregulowaniem jego podstawy w ustawie okołobudżetowej. Co więcej, sądy wydają już w tych sprawach prawomocne wyroki - powołują się przy tym i na Konstytucję, i na poprzedni wyrok TK, który wskazywał, że nawet w trudnej sytuacji budżetu państwa wynagrodzenia sędziów powinny być bardziej chronione niż wynagrodzenia wszystkich innych funkcjonariuszy i pracowników sfery budżetowej. Sądy dostrzegają, że przesłanką do "zamrożenia" mogła być pandemia, ale w kolejnych latach - 2022 i 2023, nie było już ku temu uzasadnienia. Tylko w Poznaniu we wrześniu br. zapadło 7 wyroków uwzględniających powództwa prokuratorów, dotyczących wypłaty należnego wynagrodzenia w związku z niekonstytucyjnym zamrożeniem mechanizmu ich waloryzacji w 2022 roku.
Wyroki na korzyść referendarzy i sędziów zapadły też już po wyroku TK i dotyczyły już 2023 r.
Czytaj też w LEX:
Grygutis Jakub, Konstytucyjność wstrzymania waloryzacji wynagrodzeń sędziowskich >
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
