Z kolei Związek Zawodowy Prokuratorów i Pracowników Prokuratury RP wskazuje na konieczność pilnej autopoprawki ustawy okołobudżetowej na rok 2024, tak by wynagrodzenia sędziów i prokuratorów, a także referendarzy i asesorów wyliczane były w 2024 r. w oparciu o ustawy ustrojowe - Prawo o prokuraturze i Prawo o ustroju sądów powszechnych.

Czytaj:  Szykują się wyrównania sędziowskich wynagrodzeń, w sądach już je liczą >>

Rząd chciał przyoszczędzić to teraz zapłaci

Batalia o wynagrodzenia sędziowskie i prokuratorskie trwa tak naprawdę od 2021 r. a jej efektem są pozwy prokuratorów i sędziów, i korzystne dla nich rozstrzygnięcia sądów powszechnych oraz - wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 8 listopada br. Przypomnijmy, TK orzekł, że ustalanie podstawy wynagrodzenia sędziów ustawą okołobudżetową na 2023 r. narusza gwarancję niezawisłości sędziowskiej i godności sprawowania urzędu. Chodzi o to, że w "budżetówce" na obecny rok po raz trzeci z rzędu ustalono podstawę do wyliczania wynagrodzeń sędziów, prokuratorów i powiązanych z ich płacami zawodów (np. referendarzy, asesorów) nie tak, jak to wynika z Prawa o ustroju sądów powszechnych czy Prawa o prokuraturze. Taką podstawą - w myśl ustaw ustrojowych - ma być  przeciętne wynagrodzenie w II kwartale roku poprzedniego, ogłaszane w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski” przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, na podstawie art. 20 pkt 2 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych - czyli 6156,25 zł. Tymczasem w ustawie okołobudżetowej na 2023 r. wskazano - 5444,42 zł.

Podobne rozwiązanie planowane jest na 2024 r. - w projekcie okołobudżetówki (który jest już w Sejmie) znowu zaproponowano stałą kwotę 6114,08 zł, gdy tymczasem zgodnie z ustawami ustrojowymi powinno to być już 7005,76 zł.

Czytaj też w LEX: Golik Cezary, Obowiązki prokuratora zawieszonego w czynnościach – kilka uwag wokół art. 150 § 1 zd. 2 ustawy Prawo o prokuraturze >

Zaczęło się to już w 2021 roku, kiedy to z powodu pandemii wynagrodzenia sędziów i prokuratorów zostały utrzymane na poziomie z 2020 roku. Z kolei w 2022 r. wynagrodzenie wyliczono na podstawie II kwartału, ale... 2020 roku, a nie 2021 r. W sądach są już setki powództw - prokuratorskich (we wrześniu było ich ponad 700), sędziowskich i referendarskich, dotyczących wypłaty należnego wynagrodzenia, w związku z uregulowaniem jego podstawy w ustawie okołobudżetowej. Co więcej, sądy wydają już w tych sprawach prawomocne wyroki - powołują się przy tym i na Konstytucję, i na poprzedni wyrok TK, który wskazywał, że nawet w trudnej sytuacji budżetu państwa wynagrodzenia sędziów powinny być bardziej chronione niż wynagrodzenia wszystkich innych funkcjonariuszy i pracowników sfery budżetowej. Sądy dostrzegają, że przesłanką do "zamrożenia" mogła być pandemia, ale w kolejnych latach - 2022 i 2023, nie było już ku temu uzasadnienia. Tylko w Poznaniu we wrześniu br. zapadło 7 wyroków uwzględniających powództwa prokuratorów, dotyczących wypłaty należnego wynagrodzenia w związku z niekonstytucyjnym zamrożeniem mechanizmu ich waloryzacji w 2022 roku.

Czytaj też w LEX: Dunikowski Paweł, Bezczynne i przewlekłe prowadzenie postępowania administracyjnego w kontekście uprawnień prokuratora >

 

Prokuratura potrzebuje ponad 200 mln zł na wyrównania

Do Ministra Finansów napisał właśnie Dariusz Barski, Prokurator Krajowy, nawiązując do wyroku Trybunału Konstytucyjnego. W piśmie, do którego dotarło Prawo.pl przypomniał, że w takiej samej sytuacji jak sędziowie są prokuratorzy - podstawę ich wynagrodzenia również ustalono ustawą okołobudżetową, w tej samej wysokości co w przypadku sędziów i wbrew ustawie ustrojowej czyli Prawo o prokuraturze. Wnosi o uruchomienie rezerwy celowej w wysokości 196 mln 326 175 zł na wyrównania. To zresztą nie wszystko - bo chodzi jedynie o kwotę na wyrównania od stycznia do października 2023 r., a na listopad i grudzień prokuratura szacuje, że będzie potrzebne po ok. 20 mln zł (za każdy miesiąc).

- Skutki omawianego orzeczenia nie są ograniczone wyłącznie do wynagrodzeń sędziowskich, lecz dotyczą innych grup zawodowych, których zarobki są ściśle powiązane z wynagrodzeniami sędziów. Dotyczy to w szczególności prokuratorów i asesorów prokuratorskich - napisał. I dodał, że TK w uzasadnieniu wyroku podniósł te powiązania, wskazując m.in., że wynagrodzenie zasadnicze prokuratorów rejonowych i okręgowych jest równe wynagrodzeniu sędziów rejonowych i okręgowych, a w przypadku prokuratorów regionalnych - wynagrodzeniom sędziów apelacyjnych itd.  

Prokurator Krajowy dodał również, że nierozwiązana jest kwestia wynagrodzeń prokuratorów wypłacanych w latach 2021, 2022 - tu też działały przepisy okołobudżetowe a efektem są prokuratorskie pozwy w sądach. - Mając na uwadze, że roszczenia w tym zakresie są przedmiotem licznych, skutecznych pozwów ze strony osób uprawnionych, zasadne jest wskazanie, iż dla zapewnienia możliwości realizacji tych roszczeń niezbędne będzie zabezpieczenie kwoty ok. 63 mln zł (za 2021 r.) i około 155 mln zł (za rok 2022) - podsumował.

Czytaj też w LEX: Sygit Bogusław, Wąsik Natalia, Odpowiedzialność dyscyplinarna prokuratora w świetle aktualnego orzecznictwa sądowego >

 

Rząd musi uruchomić środki na wyrównania

Jacek Skała, prokurator, przewodniczący Związku Zawodowego Prokuratorów i Pracowników Prokuratury, nie ma wątpliwości, że na podstawie obowiązujących przepisów rząd powinien natychmiast uruchomić środki na wypłaty wyrównań do nieprawidłowo naliczanych wynagrodzeń prokuratorów.

- Każdy dzień opóźnień to tak naprawdę straty dla Skarbu Państwa choćby z tytułu odsetek i kosztów obecnych oraz przyszłych procesów sądowych. Nie ma tu żadnej kolizji norm ustawy Prawo o prokuraturze i ustawy okołobudżetowej na 2023 r. Wystarczy dokonanie właściwej wykładni w oparciu o wyrok Trybunału, który wyraźnie wskazał, że przepisy dotyczące w sędziów stosuje się do prokuratorów i referendarzy sądowych - zaznacza.

Dodaje, że powinna być też natychmiastowa autopoprawka do projektu ustawy okołobudżetowej na rok 2024, co umożliwiłoby w styczniu naliczenie wynagrodzeń w sposób prawidłowy - zgodny z wyrokiem TK oraz ustawami Prawo o ustroju sądów powszechnych i Prawo o prokuraturze. - My, wobec nierozwiązania sprawy przez rządzących kontynuujemy akcję pozwów. W zaistniałej sytuacji rekomendujemy obejmowanie powództwami również roku 2023, którego dotyczy wyrok Trybunału.  Nieustannie działa nasza specjalistyczna komórka budżetowa, która zajmuje się wyliczeniami wysokości roszczeń. Wystarczy zwrócić do nas drogą mailową, aby otrzymać instrukcje, co do sposobu postępowania. Dla spraw zawisłych w sądach znaczenie nie do przecenienia ma stanowisko Prokuratury Krajowej, która w piśmie z dnia 15 listopada 2023 zwróciła się o zabezpieczenie na poczet roszczeń 200 mln zł za rok bieżący i kolejnych 218 mln zł za lata 2021-2022. Odbieramy to jako uznanie słuszności roszczeń prokuratorów choć wiemy, że w kasie prokuratury brak jest środków na wypłaty. Dlatego apelujemy do prokuratorów okręgowych, aby nie kwestionowali jak dotychczas in meritum słuszności roszczeń, gdyż wchodziliby w kolizję ze stanowiskiem Prokuratury Krajowej - podsumowuje prokurator Skała.

Czytaj też w LEX: Grygutis Jakub, Konstytucyjność wstrzymania waloryzacji wynagrodzeń sędziowskich >

Czytaj: W sądach już ponad 700 spraw dotyczących wynagrodzeń prokuratorów >>  

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.