Trwa walka I Prezes Sądu Najwyższego z ławnikami. Prof. Małgorzata Manowska złożyła wnioski o odwołanie kilkudziesięciu ławników tego sądu.
- Pierwsza prezes Małgorzata Manowska sformułowała do tej pory 22 wnioski o usunięcie ławnika Sądu Najwyższego, na 30 osób pełniących tę funkcję. Wnioski dotyczą także ośmiu z dziewięciorga członków Rady Ławniczej SN – informuje Prawo.pl, Andrzej Kompa, przewodniczący Rady Ławniczej SN i dodaje, że ławnicy podejmują zmagania w obronie praworządności w SN, wyraźnie napotykające na opór obecnego kierownictwa sądu.
Odmowa odwołania przez Senat
Senacka Komisja Praw Człowieka i Praworządności wyraziła we wtorek, 24 września, negatywną opinię w sprawie wniosków Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego o wszczęcie procedury odwoławczej w stosunku do trojga ławników SN – Joanny Marty Lasko, Sławomira Majewskiego i Urszuli Szrek-Adamskiej - z powodu niewykonywania obowiązków ławnika.
Chodzi o to, że ławnicy ci odmawiają orzekania z tzw. neosędziami. Prawdopodobnie na jednym z posiedzeń planowanych w październiku Senat będzie głosował nad wnioskami Pierwszej Prezes Sądu Najwyższego Małgorzaty Manowskiej o odwołanie ławników Sądu Najwyższego. Wniosków tych jest już w sumie 18. Dotychczas senacka komisja negatywnie zaopiniowała wszystkie te wnioski.
Zobacz również: Prof. Olaś: Sprawa ławników to nie "Bajka z mchu i paproci"
Spór na sali sądowej wygląda tak, że ławnicy wnoszą nawet o wyłączenie sędziów ze spraw. Choć do tej pory nieskutecznie. Dotyczy to sędziów zasiadających w Izbie Odpowiedzialności Zawodowej i Izbie Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych SN.
Czytaj w LEX: Instytucja ławnika w Sądzie Najwyższym > >
Wyłączenie dwóch nowych sędziów
Ławniczka wniosła 2 września br. o wyłączenie SSN Marii Szczepaniec i SSN Pawła Wojciechowskiego od udziału w rozpoznaniu sprawy dyscyplinarnej.
Powołała się przy tym na wadliwe postępowania kwalifikacyjne tych sędziów przed sformułowaną z naruszeniem Konstytucji RP Krajową Radę Sądownictwa. Podważyła też legalność Izby Odpowiedzialności Zawodowej jako takiej, ukształtowanej w sposób naruszający art. 45 ust 1 Konstytucji RP, art. 47 Karty Praw Podstawowych UE, art. 19 ust 1 Traktatu o Unii Europejskiej i art. 6 ust. 1 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności. Zdaniem wnioskodawcy udział osób powołanych przez obecnie ukształtowaną Radę Sądownictwa w składzie Sądu Najwyższego nie zapewnia stronom prawa do niezawisłego sądu ustanowionego ustawą, w należytym składzie, ze wszystkimi tego prawnymi konsekwencjami.
Zobacz również w LEX: Przesłanki względne wyłączenia sędziego > >
Izba jest legalna
Wniosek ławniczki został pozostawiony bez rozpoznania. Sędzia sprawozdawca Marek Motuk zwrócił uwagę, że jest on niedopuszczalny z mocy ustawy.
Zgodnie z art. 42 par. 1 k.p.k. wyłączenie sędziego następuje na żądanie sędziego, z urzędu albo na wniosek strony.
Co więcej – stwierdza sędzia Motuk - art. 40 par. 1 pkt 1 k.p.k., stanowi, że sędzia jest z mocy prawa wyłączony od udziału w sprawie, jeżeli sprawa dotyczy tego sędziego bezpośrednio. Jeżeli sędzia uznaje, że zachodzi przyczyna wyłączająca go wyłącza się, składając oświadczenie na piśmie do akt, a na jego miejsce wstępuje inny sędzia. Literalne brzmienie przepisów zatem - w sposób jednoznaczny wskazuje, iż podmiotem uprawnionym do złożenia wniosku o wyłączenie sędziego jest strona postępowania. Ławnik, zasiadający w składzie orzekającym w danej sprawie, nie jest zatem uprawniony do formułowania takiego wniosku. A jedynym żądaniem w tym zakresie mu przysługującym jest „samowyłączenie” w postaci uprzednio wspomnianego złożenia oświadczenia wiedzy (sygnatura II ZO 75/24).
Zobacz również: Kodeks postępowania karnego. Komentarz: Art. 40 Iudex inhabilis
Raport Komisji: Praworządność zadawalająca
Jak wskazał sędzia Motuk, pozostałe wątpliwości wyrażone we wniosku są nieuzasadnione w świetle opublikowanego przez Komisję Europejską 24 lipca 2024 r. w Brukseli Sprawozdania na temat praworządności z 2024 r. w Polsce, z którego wynika m.in.: iż „Komisja pozytywnie oceniła reformy systemu środków dyscyplinarnych mającego zastosowanie do sędziów. W ramach Europejskiego Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności (RRF) Komisja stwierdziła, że Polska w zadowalającym stopniu osiągnęła dwa „nadrzędne kamienie milowe”, dotyczące wzmocnienia istotnych aspektów niezależności polskiego sądownictwa, w wyniku reformy systemu odpowiedzialności dyscyplinarnej sędziów obowiązującego od czerwca 2022 r. do lutego 2024 r. Oprócz tego polskie sądy mogą wszczynać procedury weryfikacji, czy sędzia spełnia kryteria niezawisłości wynikające z art. 19 TUE. Komisja uznała również, że Polska spełnia obecnie horyzontalny warunek podstawowy związany z Kartą praw podstawowych Unii Europejskiej”.
W świetle przytoczonego stanowiska Komisji Europejskiej nie wynika, iż wątpliwości wnioskodawczyni co do legalności Izby Odpowiedzialności |Zawodowej są uzasadnione – podsumował sędzia sprawozdawca.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
