Jak uzasadniał uchwałę podjętą w składzie trzech sędziów we wtorek 5 kwietnia, sędzia Józef Iwulski, sąd powszechny ma obowiązek zbadać, czy wadliwość procesu powoływania prowadzi, w konkretnych okolicznościach, do naruszenia standardu niezawisłości i bezstronności w rozumieniu art. 45 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, art. 47 Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej oraz art. 6 ust. 1 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności.
Tło problemu prawnego
Problem prawny postał na kanwie powództwa o odszkodowanie Krzysztofa O. przeciwko spółce akcyjnej Herkules.
Sąd I instancji rozpoznając powództwo pracownika uwzględnił je. Wobec tego spółka wniosła apelacje, a Sąd Apelacyjny w Gdańsku powziął wątpliwość, czy skład sądu jest właściwy, gdy w orzekaniu bierze udział osoba powołana na stanowisko sędziego w sądzie wyższym, na wniosek Krajowej Rady Sądownictwa ukształtowanej z uwzględnieniem art. 1 pkt 1 ustawy z dnia 8 grudnia 2017 r. o zmianie ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa, delegowana uprzednio do pełnienia obowiązków sędziego w sądzie wyższym?
Sąd postawił więc pytanie, czy nieważność postępowania w takiej sytuacji trzeba ogłosić z urzędu? I jaki skutek w orzecznictwie sądów powszechnych wywołuje uchwała trzech połączonych Izb Sądu Najwyższego z 23 stycznia 2020 r.
Czytaj: Skarżący kasacyjnie mogą czuć się zaniepokojeni>>
Adwokat Mateusz Janion, reprezentujący spółkę pozwaną opowiedział się za tym, aby w sądach powszechnych stosować szerszy test sprawdzający niezawisłość i bezstronność sądu, nie pomijając kryterium wynikającego z art. 6 Konwencji o ochronie praw człowieka czyli " sąd ustanowiony ustawą". - Akt delegowania sędziego pozostaje bez wpływu na to, czy sędzia orzekający jedoosobowo powołany przez nową KRS jest sędzią spełniającym standardy unijne, konwencyjne i konstytucyjne - dodał adw. Janion.
SN: Uchwała trzech Izb nadal jest ważna
W uzasadnieniu uchwały sędzia Iwulski stwierdził, że Sąd Najwyższy jest świadomy tego, co się działo po podjęciu uchwały połączonych trzech Izb Sądu Najwyższego. A więc wydania szeregu różnych rozstrzygnięć; zarówno Trybunału Konstytucyjnego ( wyrok U2/20), jak i trybunałów międzynarodowych. SN jest również świadomy różnych zmian legislacyjnych, które w tym czasie nastąpiły. Trybunał Konstytucyjny uznał, że uchwała trzech Izb SN jest niezgodna z Konstytucją oraz traktatami międzynarodowymi.
Czytaj: Sąd Najwyższy: Sędziowie powołani z udziałem nowej KRS nie mogą orzekać>>
- Jeśli przyjmiemy, że na skutek wyroku TK uchwała trzech Izb Sadu Najwyższego przestała istnieć, to stoimy w innym miejscu - zaznaczył sędzia sprawozdawca. - Sąd Najwyższy nie chce podejmować polemiki z rozstrzygnięciami Trybunału Konstytucyjnego, a Trybunał uznał, że uchwała SN z 23 stycznia 2020 r. została wydana przez centralny organ państwowy, tak jak stanowi art. 188 pkt. 3 Konstytucji i dlatego trybunał uznał, że ma uprawnienie do badania zgodności uchwały SN z Konstytucja i umowami międzynarodowymi. A zatem - według TK - doszło do utraty mocy obowiązującej aktu normatywnego, według art. 190 ust. 3 Konstytucji. SN nie podziela tej interpretacji - podkreslił sędzia Iwulski.
SN stwierdził też, że uchwała połączonych Izb jako orzeczenie sądu o specjalnym znaczeniu, jako interpretacja prawa - istnieje i wywiera skutki prawne. Między innymi uzyskała moc zasady prawnej, wiążąc wszystkie składy Sądu Najwyższego. Jeśli, któryś skład zamierza odstąpić od tej zasady, to przedstawia zagadnienie składowi całej Izby lub całego składu SN. Taka uchwała jednak nie zapadła. Ale - jak zaznaczył sędzia Iwulski - sądy powszechne taka uchwałą nie są związane. Mogą w granicach swojej niezawisłości orzekać według własnego sumienia i według prawa.
- Jeśli sąd powszechny zadaje pytanie prawne Sądowi Najwyższemu, jak należy rozumieć art. 379 pkt. 4 kpc, a przepis ten był przedmiotem uchwały trzech Izb, to każdy skład SN odpowiedzieć tak samo jak w uchwale ze stycznia 2020 r. - wskazał sędzia sprawozdawca.
Zdanie odrębne do uchwały zgłosił sędzia Krzysztof Staryk.
Cena promocyjna: 119.2 zł
|Cena regularna: 149 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 104.3 zł
