Według postanowienia  podjętego 12 kwietnia br. niedopuszczalne jest kwestionowanie orzeczenia sądu, w tym Sądu Najwyższego, jako wydanego przez sprzeczny z prawem skład sądu, jeśli sprzeczność ta miałaby polegać na zasiadaniu w składzie sądu sędziego powołanego przez nową Krajową Radę Sądownictwa. Izba nie podjęła jednak uchwały w tej sprawie.

Problem powstał w wyniku złożenia skargi nadzwyczajnej, a w rozpatrującym ją składzie SN zasiadało dwóch nowo powołanych sędziów. 

Izba Kontroli zgodziła się w ocenie tej sytuacji ze stanowiskiem Prokuratora Generalnego, który powołał się na wyrok Trybunału konstytucyjnego.

Czytaj: Czytaj: Sąd Najwyższy: Sędziowie powołani z udziałem nowej KRS nie mogą orzekać>>
TK: Uchwała trzech Izb Sądu Najwyższego niezgodna z Konstytucją>>
 

Prokurator Generalny: TK to wyjaśnił

Obecny na posiedzeniu zastępca Prokuratora Generalnego Robert Hernand wniósł o nieudzielanie odpowiedzi na pytanie skierowane do Izby Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych, gdyż według niego sprawę tę rozstrzygnął Trybunał Konstytucyjny 20 kwietnia 2020 r. Trybunał Konstytucyjny uznał wtedy, że uchwała trzech izb Sądu Najwyższego z 23 stycznia 2020 r. jest niezgodna z Konstytucją RP, prawem unijnym i Europejską Konwencją Praw Człowieka. Zdaniem TK odsuwanie sędziego od orzekania zawarte w uchwale jest nieznane systemowi prawnemu, gdyż podważa powołanie sędziego przez Prezydenta RP. 

- W tej sytuacji, gdy uchwała została wyeliminowana z obrotu nie należy do niej się odnosić - wskazał prok. Hernand. Co do drugiego pytania - to jego zdaniem niedopuszczalne jest  kwestionowanie orzeczenia sądu z uwagi na zasiadanie w składzie sądu sędziego powołanego przez nową Radę.

Niewłaściwa implementacja wyroku TSUE

Dodatkowo Sąd Najwyższy wskazał, że oprócz wspomnianego wyroku z 20 kwietnia 2020 r., U 2/20, wziąć pod uwagę należy również dwa inne wyroki Trybunału Konstytucyjnego, które zapadły 4 marca 2020 r., (P 22/19) oraz 2 czerwca 2020 r. (P 13/19), i które wyznaczyły konstytucyjne granice dopuszczalności wnioskowania o wyłączenie sędziego, odpowiednio na gruncie procedury karnej oraz cywilnej. Wyroki te ustaliły stan prawny wyraźnie odmienny od tego, jaki przyjęto w uchwale trzech połączonych Izb Sądu Najwyższego z 23 stycznia 2020 r. Dlatego, zdaniem Izby Kontroli, zmiana stanu prawnego, na gruncie którego zapadła uchwała SN mająca moc zasady prawnej powoduje, że wykładnia zawarta w takiej uchwale nie wiąże innych składów Sądu Najwyższego.

Sąd Najwyższy odniósł się jednocześnie do podnoszonej niekiedy w odniesieniu do uchwały trzech izb okoliczności, że w intencji składu ją podejmującego stanowiła ona implementację wyroku TSUE z 19 listopada 2019 r.

Wskazano w związku z tym na stanowisko Trybunału Konstytucyjnego, w myśl którego bada on również konstytucyjność aktów normatywnych, które służą implementacji prawa unijnego (wyrok TK z 27 kwietnia 2005 r., P 1/05, pkt 2.4). Przedmiotem rozstrzygnięć Trybunału jest bowiem zgodność norm krajowych z Konstytucją (wyrok TK z 5 października 2010 r., SK 26/08, pkt. 2.1) a formułowane w tym względzie rozstrzygnięcia nie odnoszą się do unormowań prawa unijnego. - Dlatego również uchwała SN określająca wykładnię prawa polskiego w związku z wykładnią prawa Unii dokonaną przez TSUE ma byt prawny samodzielny i odrębny od tego wyroku. Stwierdzenie przez Trybunał Konstytucyjny normatywnego charakteru uchwały trzech połączonych Izb SN, a następnie jej niekonstytucyjności, w żadnym razie nie może zostać uznane za kwestionowanie wyroku TSUE, są to bowiem dwa odrębne rozstrzygnięcia - ocenił sędzia sprawozdawca Paweł Książek. - Jednocześnie wyrok TSUE z 19 listopada 2019 r. powinien być wykonany w pełni, z poszanowaniem zasad Konstytucji RP, do czego doszło m.in. w uchwale z składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego mającej moc zasady prawnej z 8 stycznia 2020 r. (I NOZP 3/19)-  dodał.

Warto dodać, że trzech z 16 sędziów tej Izby było nieobecnych. Ponadto wszyscy sędziowie Izby Kontroli Nadzwyczajnej byli wyłonieni przez nową Krajowa Radę Sądownictwa.

 

Sygnatura akt I NZP 1/21,, postanowienie z 12 kwietnia 2021 r.