W marcu 2022 r. Krajowa Rada Sądownictwa umorzyła postępowanie w sprawie wyrażenia zgody na dalsze zajmowanie stanowiska sędziego przez Alicję C. – sędziego Sądu Okręgowego.
Spóźniony wniosek
W uzasadnieniu zaskarżonej uchwały KRS wyjaśniła, że sędzia ta 20 stycznia 2022 r. oświadczyła wolę dalszego zajmowania stanowiska sędziego. Przy czym 14 kwietnia 2022 r. ukończyła 65 lat. Jednocześnie sędzia uczestniczka wniosła o przywrócenie terminu do złożenia oświadczenia woli dalszego zajmowania stanowiska sędziego, podnosząc, że jego uchybienie wynikło z sytuacji życiowej i zdrowotnej.
Krajowa Rada Sądownictwa, biorąc pod uwagę fakt, że sędzia Alicja C. powinna złożyć oświadczenie woli dalszego zajmowania stanowiska w terminie nie późniejszym niż na sześć miesięcy i nie wcześniejszym niż na dwanaście miesięcy przed ukończeniem 65 roku życia, przyjęła, że uczestniczka postępowania nie miała przeszkód w złożeniu wniosku w terminie. I z racji złożenia wniosku poza ustawowo wyznaczonym terminem umorzyła postępowanie.
W marcu 2022 r., Alicja C. wniosła odwołanie od niekorzystnej dla niej uchwały KRS. Zaskarżonej uchwale zarzuciła:
- bezzasadne umorzenie postępowania w przedmiocie dalszego zajmowania stanowiska przez sędziego osiągającego wiek uprawniający do przejścia w stan spoczynku, w sytuacji gdy wniosek o przywrócenie terminu do złożenia oświadczenia, był uzasadniony;
- podjęcie uchwały skutkującej faktycznym wydaleniem sędziego z zawodu, bez wszechstronnego rozważenia sprawy, mimo że sędzia spełnił warunki pozwalające na dalszą pracę, a w szczególności złożyła stosowne oświadczenie woli w terminie, w którym było to możliwe, przedłożyła zaświadczenia o stanie zdrowia stwierdzające, że jest zdolna, ze względu na stan zdrowia, do pełnienia obowiązków sędziego,
- dotychczasowa praca sędziego nie uprawnia do przyjęcia, że dalsze zajmowanie stanowiska sędziego nie jest uzasadnione interesem wymiaru sprawiedliwości oraz ważnym interesem społecznym.
Odwołująca się wniosła o uchylenie zaskarżonej uchwały i przekazanie sprawy Krajowej Radzie Sądownictwa do ponownego rozpoznania, a nadto o udzielenie zabezpieczenia poprzez wstrzymanie skuteczności zaskarżonej uchwały do czasu faktycznego zakończenia postępowania.
Oddalenie odwołania
Sąd Najwyższy 18 lipca br. nie przychylił się do tego odwołania i oddalił je. Zgodnie z art. 69 prawa o ustroju sądów powszechnych sędzia przechodzi w stan spoczynku z dniem ukończenia 65 roku życia, chyba że nie później niż na sześć miesięcy i nie wcześniej niż na dwanaście miesięcy przed ukończeniem tego wieku oświadczy Krajowej Radzie Sądownictwa wolę dalszego zajmowania stanowiska.
Krajowa Rada Sądownictwa może wyrazić zgodę na dalsze zajmowanie stanowiska sędziego, jeżeli jest to uzasadnione interesem wymiaru sprawiedliwości lub ważnym interesem społecznym, w szczególności jeśli przemawia za tym racjonalne wykorzystanie kadr sądownictwa powszechnego lub potrzeby wynikające z obciążenia zadaniami poszczególnych sądów.
Sędzia Alicja C. sformułowała w odwołaniu zarzut naruszenia art. 41 ustawy o KRS poprzez bezzasadne umorzenie postępowania.
Termin nie do przywrócenia
Sędzia sprawozdawca Elżbieta Karska przypomniała, że w orzecznictwie Sądu Najwyższego ukształtował się pogląd, zgodnie z którym termin zakreślony w art. 69 par. 1 p.u.s.p. jest szczególnym terminem prekluzyjnym. Wobec tego, wyrażenie przez Krajową Radę Sądownictwa zgody na dalsze zajmowanie przez sędziego stanowiska nie może nastąpić w przypadku złożenia wniosku po tym terminie (wyrok Sądu Najwyższego z 4 listopada 2003 r., III KRS 4/03, OSNP 2004/16/29).
Jednocześnie, jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z 14 grudnia 2004 r., termin do złożenia oświadczenia woli dalszego zajmowania stanowiska sędziowskiego „nie może (…) zostać przywrócony, gdyż nie istnieje żaden przepis (taki jak art. 265 k.p.), pozwalający na takie rozstrzygnięcie”.
Izba Kontroli podkreśliła że, „jeżeli sędzia nie złoży w terminie wniosku, to z dniem ukończenia 65 roku życia następuje skutek materialnoprawny polegający na przejściu w stan spoczynku. Dlatego też niemożliwe jest przywrócenie tego terminu”.
Podobnie wypowiedział się Sąd Najwyższy w wyroku z 6 lipca 2005 r., III KRS 3/05, określając dodatkowo konsekwencje zgłoszenia wniosku o przywrócenie terminu do złożenia oświadczenia woli dalszego zajmowania stanowiska sędziowskiego: „[prekluzyjne skutki niezachowania terminu do złożenia przedmiotowego wniosku, polegające na przejściu sędziego w stan spoczynku w terminie określonym przez ustawę, powodują bezprzedmiotowość (niedopuszczalność) wniosku o przywrócenie tego terminu”.
Sąd Najwyższy w tym składzie podzielił przytoczone poglądy, uznając, że sędzia Alicja C. nie złożyła Krajowej Radzie Sądownictwa w ustawowym terminie oświadczenia woli dalszego zajmowania stanowiska sędziego i odpowiednich zaświadczeń. A to w konsekwencji jest równoznaczne z brakiem wniosku. Okoliczność ta powoduje, że odwołanie podlega oddaleniu, a co za tym idzie rozważanie zarzutu naruszenia art. 33 ust. 1 ustawy o KRS stało się bezprzedmiotowe.
SN orzekał w składzie: Tomasz Demendecki, Joanna Lemańska i Elżbieta Karska - sprawozdawca.
Wyrok Izby kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych SN z 18 lipca 2024 r., sygn. akt I NKRS 32/22
Cena promocyjna: 179.4 zł
Cena regularna: 299 zł
Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 299 zł
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
