W myśl art. 39 ustawy z dnia 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym (Dz. U. z 2007 r. Nr 16, poz. 94) przewoźnicy kolejowi, wykonujący przewozy pasażerskie na obszarze kraju, otrzymują z budżetu państwa dotację przedmiotową na wyrównanie utraconych przychodów z tytułu obowiązujących ustawowych ulg przejazdowych w krajowych przewozach pasażerskich w wysokości określonej w ustawie budżetowej. Stawki dotacji przedmiotowych dla przedsiębiorców świadczących określone rodzaje usług, w ramach kwoty dotacji określonej każdego roku w ustawie budżetowej, oraz szczegółowego sposobu i trybu udzielania i rozliczania tych dotacji określa Minister Finansów w drodze rozporządzenia.

Nowe rozporządzenie (Dz. U. Nr 188, poz. 1261) w zasadniczej części powiela uregulowania jeszcze obowiązującego rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 6 lutego 2007 r. w sprawie dotacji przedmiotowej do krajowych przewozów pasażerskich (Dz. U. Nr 27, poz. 179).

Niezmiennie po podstawy obliczenia należnej dotacji dla zrealizowanej sprzedaży biletów jednorazowych z ulgą 37%, 49%, 78%, 95% i 100% oraz biletów miesięcznych imiennych z ulgą 37%, 49% i 78% przyjęto wartość utraconych wpływów taryfowych z tytułu stosowania ulg przejazdowych, skorygowaną o zwroty niewykorzystanych i anulowanych biletów. Regulacją nie są też objęte bezpłatne przejazdy posłów i senatorów, które finansowane są ze środków budżetu państwa przez Kancelarię Sejmu i Kancelarię Senatu. Poza tym z podstawy obliczenia należnej dotacji wyłącza się wartość dopłat stosowanych w przypadku dokonania zmiany klasy wagonu lub kategorii pociągu przez podróżnego, który nie posiada uprawnień do określonej ulgi ustawowej, jednorazowych dopłat do pociągów objętych dopłatą oraz innych należności inkasowanych przez konduktorów w pociągach.

Stawka dotacji do przewozów pasażerskich w dalszym ciągu wynosić będzie 100% podstawy obliczenia należnej dotacji, z tym że kwota dotacji możliwej do wyasygnowania na ten cel nie może przekroczyć limitu wydatku określanego corocznie w ustawie budżetowej. Resort Finansów w uzasadnieniu do projektu rozporządzenia zwrócił uwagę, że realizacja nałożonych na przedsiębiorców obowiązków dotyczących honorowania przez przewoźników kolejowych obowiązujących ustawowych uprawnień do ulg taryfowych w krajowych przewozach pasażerskich jest niezależna od faktu, czy w budżecie państwa zostały zarezerwowane odpowiednie środki z przeznaczeniem na ten cel. W sytuacji złożenia przez przedsiębiorców wniosków o dotacje na kwotę przekraczającą wysokość środków zarezerwowanych na ten cel w ustawie budżetowej, w trakcie roku budżetowego istnieje możliwość zwiększenia limitu wydatków z przeznaczeniem na ten cel – na ogólnych zasadach wynikających z ustawy o finansach publicznych. Ponadto brakujące kwoty rekompensaty mają charakter wymagalny i mogą być dochodzone na drodze sądowej (tj. zobowiązania do wypłaty przedsiębiorcom rekompensat są traktowane, jako zobowiązania wymagalne Skarbu Państwa).

Resort Finansów podał jednak, że poziom dotacji przedmiotowej wyrównującej przewoźnikom kolejowym utracone przychody z tytułu honorowania ulg ustawowych w krajowych pasażerskich przewozach kolejowych został określony w 2008 r. na poziomie 370.000 tys. zł. Przedmiotowa dotacja została wykonana w 97,5% w stosunku do planu tj. w wysokości 360.880 tys. zł. Dotacje przedmiotowe zostały wówczas przekazane następującym kolejowym spółkom przewozowym: PKP Intercity S.A., PKP Przewozy Regionalne Sp. z o.o., PKP Szybka Kolej Miejska w Trójmieście Sp. z o.o., Warszawska Kolej Dojazdowa Sp. z o.o., KM-Koleje Mazowieckie Sp. z o.o., PCC RAIL S.A. W ustawie budżetowej na rok 2009 oraz w ustawie budżetowej na rok 2010 z dnia 22 stycznia 2010 r., wysokość środków zaplanowanych w części 39 – Transport, dziale 600 – Transport i łączność, rozdziale 60001 – Krajowe pasażerskie przewozy kolejowe, dotację przedmiotową na wyrównanie przewoźnikom kolejowym utraconych przychodów z tytułu honorowania ulg ustawowych w krajowych pasażerskich przewozach kolejowych określono na jednakowym poziomie tj. w wysokości 380.000 tys. zł.

Nowe rozporządzenie wejdzie w życie 1 stycznia 2011 r.

Artykuł pochodzi z programu System Informacji Prawnej LEX on-line