"Solidarność": Waloryzacja wynagrodzeń musi obejmować dodatki

Dodatek funkcyjny i stanowiskowy stanowią wynagrodzenie podlegające obligatoryjnej waloryzacji - uważa Międzyzakładowa Organizacja Związkowa NSZZ "Solidarność" Pracowników Sądownictwa i Prokuratury. W jej ocenie, jeśli planowany wzrost wynagrodzeń - o 20 proc. - tych składników nie obejmie pracownicy sądów i prokuratury - w ocenie związkowców - nie będzie podstawy do roszczeń wobec pracodawców.

- Uważamy, że w takich miejscach pracy jak sądy i prokuratura poszanowanie praw pracowniczych na drodze postępowań sądowych powinno być wyjątkiem, nie zaś regułą, co ostatnio niestety obserwujemy - zaznacza Solidarność w piśmie skierowanym do ministra sprawiedliwości Adama Bodnar. Przypomnijmy, chodzi tu o waloryzację wynikającą z ustawy budżetowej na 2024 r. i dotyczącą również urzędników, innych pracowników, asystentów sędziego, specjalistów OZSS i kuratorów.

Czytaj: Wynagrodzenia asystentów prokuratorów wzrosną o 20 proc. >>

Wytyczne pomijają dodatki funkcyjne i stanowiskowe

Związkowcy podkreślają, że z przekazanych sądom przez Ministerstwo Sprawiedliwości w zawiadomieniu o zmianie planu finansowego na 2024 r. z dnia 15 marca 2024 r. wytycznych wynika, że waloryzacji należy dokonać o jednakowy, procentowy wskaźnik wzrostu wynagrodzeń o 20 proc. dla wszystkich pracowników w grupach według stanu zatrudnienia i poziomu wynagrodzeń na dzień 31 grudnia 2023 r. Dodano, że w grupach urzędników, innych pracowników, asystentów sędziego i specjalistów OZSS uwzględnione zostały skutki roczne wzrostu o 20 proc. wynagrodzenia zasadniczego, dodatku stażowego i nagród jubileuszowych, z uwzględnieniem skutku na wakaty.

Co jednak istotne - zgodnie z tymi wskazaniami – nie są waloryzowane składniki wynagrodzenia obejmujące dodatki funkcyjne i stanowiskowe. - Pracodawcy na pytania naszej organizacji odwołują się do dyspozycji dysponentów oraz tego, że plany nie zostały zwiększone o środki pozwalające na waloryzację wynagrodzeń w tej części. W naszej ocenie zwiększenie wynagrodzenia obejmuje także dodatki funkcyjne i stanowiskowe - wskazuje związek.

Po pierwsze ustawa budżetowa

Solidarność podkreśla, że ustawa budżetowa nie określa expressis verbis, czy wynagrodzenie dotyczy wynagrodzenia zasadniczego, czy także innych jego składników.

- Jak wskazuje stanowisko doktryny „wobec braku definicji legalnej, wyjaśnienie tego terminu możliwe jest przez wykazanie jego właściwości. Kategoria ta charakteryzuje się tym, że wywodzi się ze stosunku pracy, jest obowiązkowa, okresowa, posiada wartość majątkową, spełniana jest na rzecz pracownika w zamian za świadczenie pracy. Uzupełniając wskazane cechy, można dodać, że wynagrodzenie za pracę ma charakter roszczeniowy, wypłacane jest periodycznie w terminach wyznaczonych przez prawo, ma też właściwości świadczenia wzajemnego i ekwiwalentnego. Ostatnia z wymienionych cech jest w prawie pracy rozumiana specyficznie. Miarą ekwiwalentności wynagrodzenia względem pracy jest współmierność świadczeń, nie zaś ich pełna równoważność ekonomiczna. Wskazuje się również na różne funkcje wynagrodzenia za pracę. Można wyodrębnić funkcję motywacyjną (bodźcową), dochodową (alimentarną), rynkową, partycypacyjną i kosztową - przypomniano.

Dodano, że zgodnie ze stanowiskiem wyrażonym w orzecznictwie określenie "wynagrodzenie za pracę" użyte przez ustawodawcę np. w art. 78 par. 1 Kodeksu pracy, obejmuje zgodnie z ugruntowanym orzecznictwem sądowym wszystkie jego składniki, a więc między innymi dodatek stażowy oraz dodatek funkcyjny.

I uchwała SN

- Na gruncie prawa do waloryzacji cenna wciąż wydaje się uchwała Sądu Najwyższego, która pochylając się nad terminem „wynagrodzenie pracownika wynikające z jego osobistego zaszeregowania” stwierdza, że „uwzględniając istotne cechy tego pojęcia wynikające z różnych przepisów kodeksu pracy można ogólnie określić wynagrodzenie za pracę jako świadczenie konieczne, o charakterze przysparzającomajątkowym, które zakład pracy jest obowiązany wypłacać okresowo pracownikowi w zamian za wykonaną przezeń pracę, świadczoną na skutek wiążącego go z zakładem pracy stosunku pracy, odpowiednio do rodzaju, ilości i jakości pracy”. Zdaniem Sądu Najwyższego „pracownicy na stanowiskach kierowniczych są wynagradzani według systemu czasowego w okresach miesięcznych. Otrzymują oni także dodatki funkcyjne. Dodatek ten różni się od wszystkich innych dodatków tym, że jest ściśle i bezpośrednio związany z funkcją wykonywaną przez pracownika - wskazuje Solidarność.

Dodając, że jest to stały składnik wynagrodzenia pracownika na stanowisku kierowniczym, gdyż dodatek funkcyjny stanowi nie tylko ekwiwalent za zwiększony nakład pracy, ale także za zwiększony zakres odpowiedzialności za działania własne i podległych pracowników, za stopień utrudnienia pracy itp. - Stanowi również ten element płacy, który jest związany z wynikami pracy pracownika na stanowisku kierowniczym, aczkolwiek związek ten nie zawsze przedstawia się jako bezpośredni i wyliczalny”. Zdaniem sądu związek między wynagrodzeniem zasadniczym i dodatkiem funkcyjnym a pełnioną przez pracownika funkcją kierowniczą upoważnia do postawienia tezy, że dodatek funkcyjny wraz z wynagrodzeniem zasadniczym pracownika na stanowisku kierowniczym stanowi minimum wynagrodzenia, który musi otrzymać taki pracownik, jeżeli przepisy przewidują dla zajmowanego przez niego stanowiska dodatek funkcyjny. Z oczywistych – naszym zdaniem – powodów ma to zastosowanie także do dodatku stanowiskowego - podsumowano.

Podstawa do waloryzacji jest

Związkowcy dodają, że skoro podstawą waloryzacji wynagrodzenia jest wyłącznie ustawa budżetowa i nie definiuje ona wynagrodzenia za pracę, należy skorzystać z jego rozumienia z ustawy kodeks pracy. - Zatem, stosując wykładnię celowością w zakresie rozumienia definicji wynagrodzenia, należy przyjąć, iż waloryzacji podlega wynagrodzenie ze wszystkimi jego składnikami. Nie można również zgodzić się z argumentem, iż skoro ustawa nie precyzuje pojęcia wynagrodzenia, należy stosować wykładnię zawężającą i waloryzować jedynie wynagrodzenie zasadnicze (bez dodatków) - zaznaczono.

Przypomniano również, że ze względu na zapis ustawy waloryzacyjnej podwyższenie wynagrodzeń dla pracowników państwowej sfery budżetowej następuje w ciągu 3 miesięcy po ogłoszeniu ustawy budżetowej. - Jeżeli nasze stanowisko jest słuszne, z upływem tego terminu po stronie pracowników powstanie roszczenie wobec pracodawców. Uważamy, że w takich miejscach pracy jak sądy i prokuratura poszanowanie praw pracowniczych na drodze postępowań sądowych powinno być wyjątkiem, nie zaś regułą, co ostatnio niestety obserwujemy - podkreślono.

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.