SR przyjął, że oskarżony w marcu 2015 r., znajdując się w stanie nietrzeźwości, prowadził samochód, a był już prawomocnie skazany w 2014 r. za prowadzenie pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości. W czasie popełnienia przestępstwa oskarżony był objęty zakazem prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych w ruchu lądowym, orzeczonym na okres 1 roku. SR uznał, że oskarżony dopuścił się przestępstwa z art. 178a § 4 k.k. Oskarżonemu wymierzono karę 3 miesięcy pozbawienia wolności oraz środek karny w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na okres 3 lat.

Kary za „jazdę pod wpływem”

Na podstawie art. 178a § 1 k.k., kto, znajdując się w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego, prowadzi pojazd mechaniczny w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. Zgodnie zaś z art. 178a § 4 k.k., jeżeli sprawca czynu określonego w § 1 był wcześniej prawomocnie skazany za prowadzenie pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego albo za przestępstwo komunikacyjne popełnione w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego albo dopuścił się czynu określonego w § 1 w okresie obowiązywania zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

Wyrok SO

Orzeczenie SR zaskarżył obrońca oskarżonego. SO przyjął, że brak było podstaw, by skazać oskarżonego za przestępstwo „kwalifikowane” z art. 178a § 4 k.k., skoro doszło już do zatarcia skazania z 2014 r. SO częściowo zmienił opis czynu, uznając, że oskarżonego można było skazać jedynie za typ „podstawowy”, a więc za przestępstwo z art. 178a § 1 k.k. W związku ze zmianą wyroku SO złagodził oskarżonemu karę, przyjmując, iż w miejsce kary pozbawienia wolności należało wymierzyć mu karę grzywny.

Kasacja na niekorzyść

Z orzeczeniem SO nie zgodził się Minister Sprawiedliwości – Prokurator Generalny, który stanął na stanowisku, że SO nie miał podstaw do zmiany na korzyść oskarżonego przyjętej kwalifikacji prawnej przestępstwa. SN uznał kasację za zasadną. W związku z tym uchylił zaskarżony wyrok i sprawę przekazał do ponownego rozpoznania.

Zatarcie skazania

SN wskazał, że skazanie oskarżonego z października 2014 r. uległo zatarciu z mocy prawa, a zatem SO zasadnie wyeliminował tę okoliczność z treści wyroku skazującego oskarżonego. Nie można jednak zgodzić się z SO, że zatarcie skazania oskarżonego za przestępstwo jazdy pod wpływem alkoholu wykluczyło jednocześnie uznanie go za winnego popełnienia przestępstwa z art. 178a § 4 k.k. Bezspornym jest bowiem to, że oskarżony popełnił przestępstwo z tego przepisu.

Bezprawne zachowanie oskarżonego

Z akt postępowania wynika, że oskarżony był uprzednio prawomocnie skazany wyrokiem SR z października 2014 r. na karę grzywny za przestępstwo z art. 178a § 1 k.k. Wyrokiem tym orzeczono wobec oskarżonego m.in. zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na okres 1 roku. Zakaz prowadzenia pojazdów obowiązywał oskarżonego do lipca 2015 r. Tymczasem w marcu 2015 r. oskarżony naruszył ten zakaz.

Obowiązujący zakaz prowadzenia pojazdów

SN wskazał, że prawo karne nie wyklucza tego, że mimo zatarcia skazania (z czym wiąże się fikcja niekaralności), sąd przypisze oskarżonemu odpowiedzialność za popełnienie przestępstwa uwzględniającego poprzedni wyrok karny. Zatarcie skazania nie może bowiem eliminować z opisu czynu zarzucanego oskarżonemu, okoliczności wynikających z poprzedniego skazania, jeśli oskarżony popełnił przestępstwo jeszcze przed zatarciem się tego skazania. Odmienne pojmowanie tej instytucji byłoby sprzeczne z interesem publicznym i ochronną funkcją prawa karnego, skoro ustawodawca zdecydował się na karanie za niestosowanie się do orzeczeń sądu.

Wyrok SN z 20.07.2017 r., IV KK 31/17, LEX nr 2334890