SN: sąd nie może wymierzyć oskarżonemu kary surowszej niż wynika to z przepisów

Sąd Najwyższy wskazał, że skoro w poprzednim stanie prawnym wyrokiem nakazowym sąd mógł wymierzyć oskarżonemu karę grzywny na maksymalnym poziomie do 100 stawek dziennych, to niedopuszczalne było wymierzenie jej w wysokości przekraczającej tę granicę.

Sąd Rejonowy w W. wydał w marcu 2012 r. wyrok nakazowy, którym skazał oskarżonego za popełnienie czynu z art. 178a § 1 k.k. na karę 150 stawek dziennych grzywny, ustalając wysokość jednej stawki na kwotę 10 złotych.

Zgodnie z art. 178a § 1 k.k. kto, znajdując się w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego, prowadzi pojazd mechaniczny w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

Kara grzywny

Na podstawie art. 33 § 1 k.k. grzywnę wymierza się w stawkach dziennych, określając liczbę stawek oraz wysokość jednej stawki; jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, najniższa liczba stawek wynosi 10, zaś najwyższa 540.

Kasacja na korzyść

Minister Sprawiedlwości - Prokurator Generalny wniósł od wyroku sądu rejonowego kasację na korzyść oskarżonego. Autor kasacji domagał się uchylenia wyroku i przekazania sprawy sądowi rejonowemu do ponownego rozpoznania. Zwrócił on uwagę, iż sąd dopuścił się obrazy przepisu art. 502 § 1 k.p.k. W świetle tej regulacji w brzmieniu obowiązującym do 15.04.2016 r., w postępowaniu nakazowym można było wymierzyć oskarżonemu karę grzywny - w wysokości nieprzekraczającej 100 stawek dziennych.

  Andrzej Marek,Jerzy Lachowski
  Prawo karne. Zarys problematyki>>

Rozstrzygnięcie SN

Sąd Najwyższy uchylił zaskarżony wyrok nakazowy i sprawę przekazał do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w W. Zdaniem Sądu Najwyższego, kasacja była oczywiście zasadna i zasługiwała na uwzględnienie.

Zbyt surowa kara

Sąd Nawyższy zgodził się z autorem kasacji, że wyrok sądu rejonowego (wydany w postępowaniu nakazowym) naruszył treść art. 502 § 1 k.p.k. Przepis ten określa zarówno rodzaj kar jakie może orzec sąd w wyroku nakazowym, jak też ich wysokość, w tym górną granicę możliwej do wymierzenia grzywny. Obraza w omawianej sprawie przez sąd rejonowy art. 502 § 1 k.p.k. skutkowała wymierzeniem oskarżonemu kary grzywny, która przekroczyła jej „górny pułap”.

Zmiana regulacji

Zgodnie z aktualnie obowiązującym art. 502 § 1 k.p.k. wyrokiem nakazowym można orzec karę ograniczenia wolności lub grzywnę w wysokości do 200 stawek dziennych albo do 200.000 złotych. W dawnym stanie prawnym, obowiązującym do 15.04.2016 r., sąd karny wydając wyrok nakazowy mógł orzec wobec oskarżonego karę grzywny na poziomie do 100 stawek dziennych albo do 200.000 złotych.

Oczywiste naruszenie przepisu

Sąd Najwyższy zaznaczył, że skoro w poprzednim stanie prawnym, sąd w wyroku nakazowym mógł skazać oskarżonego na karę grzywny, ustalając ilość stawek dziennych do górnej granicy 100, to kara wymierzona w wyroku Sądu Rejonowego w W. była oczywiście zbyt surowa. Sąd rejonowy skazał bowiem oskarżonego na karę karę grzywny w wysokości 150 stawek dziennych. Taki wymiar kary przekroczył maksymalną dopuszczalną granicę kary grzywny przewidzianą w art. 502 § 1 k.p.k. Z powodu wadliwego wyroku oskarżony poniósł więc dolegliwość, która w postępowaniu nakazowym nie powinna go była go dotknąć.

Mając na względzie wskazany, istotny błąd sądu rejonowego, kasacja podlegała uwzględnieniu.

Wyrok Sądu Najwyższego z 5.12.2017 r., II KK 381/17, LEX nr 2408314.