Prawo.pl pytało MS o sygnały płynące z sądów, że na razie może być problem z wypłatą ryczałtu, bo pieniędzy na ten cel nie zabezpieczono w planach finansowych sądów na 2023 r. Resort w odpowiedzi zapewnia jednak, że  informacje o rzekomych „problemach” są pozbawione podstaw. - Należy podkreślić, że nowelizacja ustawy o kuratorach sądowych, wprowadzająca ryczałt za korzystanie z aut prywatnych przez kuratorów, weszła w życie 5 kwietnia br. W myśl przepisów, ryczałt ten wypłaca się do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, na który został on przyznany. Pierwsza wypłata nastąpi do 20 maja br. Wówczas, zgodnie z przepisami, ma być wypłacony ryczałt za kwiecień - dodano. 

Czytaj: Przepis jest, z pieniędzmi krucho - sądy mają problem z ryczałtem dla kuratorów>>

Wersja poprawiona przez Senat

Przypomnijmy, Ministerstwo Sprawiedliwości we wstępnej wersji przepisy, którą zresztą w piśmie rozesłanym w kwietniu do prezesów sądów, chwaliło za "prostotę", proponowało by kuratorowi mógł zostać przyznany ryczałt, w związku z używaniem prywatnego samochodu do celów służbowych, ale w przypadkach wymagających ponadprzeciętnego używania auta. Wniosek taki miał kierować kierownik zespołu kuratorskiej służby sądowej, za pośrednictwem kuratora okręgowego, w ramach dostępnych środków finansowych w planie finansowym sądu, w dodatku na podstawie umowy o używanie samochodu prywatnego do celów służbowych, a kropkę nad "i", czyli decyzje, miał wydawać prezes sądu okręgowego. Ogólnopolski Związek Kuratorów Sądowych podkreślał jednak, że przepis będzie martwy, choćby ze względu na nieostre określenie "ponadprzeciętne używanie auta".

Czytaj w LEX: Nowe wyzwania Kuratorskiej Służby Sądowej. Przygotowanie kulturowe kuratorów sądowych do pracy z obcokrajowcami >

Ostatecznie przepis został poprawiony po poprawce Senatu. Według obowiązującej już wersji, w wypadkach wymagających używania pojazdu prywatnego do celów służbowych, w szczególności - jak wskazano  - w razie trudności w przemieszczaniu się z wykorzystaniem środków komunikacji publicznej, niezależnie od dodatku, o którym mowa w ust. 5 (dodatek za uciążliwość pracy w terenie), kuratorowi zawodowemu przyznaje się ryczałt na pokrycie zwiększonych kosztów dojazdów służbowych do wysokości 25 proc. kwoty bazowej. Dodano, że przyznaje go prezes sądu okręgowego w ramach środków finansowych dostępnych w planie finansowym sądu okręgowego, na wniosek kuratora zawodowego zatwierdzony przez kierownika zespołu kuratorskiej służby sądowej. Przy czym przyznanie ryczałtu wymaga zawarcia umowy o używanie pojazdu prywatnego do celów służbowych. 

Czytaj w LEX: Skarga na kuratora sądowego oraz tryb jej rozpoznania >

Skutki? Rocznie 21 mln zł 

Przy okazji, w swojej odpowiedzi MS oszacowało również skutki finansowe wypłaty ryczałtu - na ok. 21 mln zł rocznie. - To przeciętnie około 4 tys. zł rocznie (od 1,3 tys. zł przy 5 proc. ryczałcie do 6,5 tys. zł przy 25 proc. ryczałcie) w przeliczeniu na jeden etat kuratora - zaznaczyło.

Dodano, że ryczałt będzie realizowany w ramach środków posiadanych przez sądy powszechne w planach finansowych na 2023 rok. - Z wykorzystaniem dostępnych działań i narzędzi budżetowych, w tym m.in. przesunięcia środków w ramach apelacji i pomiędzy apelacjami. W razie potrzeby możliwe będzie wystąpienie do Ministra Finansów o uruchomienie środków z rezerwy celowej - zapewniono.

Sprawdź w LEX: Czy wyjazd kuratora do sądu stanowi podróż służbową? >

Na razie drobiazgowe sprawdzanie

Tymczasem - jak dowiedziało się nieoficjalnie Prawo.pl - Ministerstwo Sprawiedliwości zwróciło się do wszystkich prezesów Sądów Okręgowych o dane dotyczące ryczałtu. Chodzi m.in. o to: 

  • z iloma kuratorami zawodowymi zostały zawarte umowy o używanie pojazdu prywatnego do celów służbowych, z robiciem na poszczególne sądy rejonowe i wskazaniem ile to procent wszystkich kuratorów zatrudnionych w danym sądzie; 
  • ilu kuratorów zawodowych złożyło wniosek o przyznanie ryczałtu, 
  • oraz ile wniosków kuratorów zawodowych o przyznanie ryczałtu na pokrycie zwiększonych kosztów dojazdów służbowych zostało zatwierdzonych przez kierowników zespołów kuratorskiej służby sądowej (i oczywiście jak to się ksztłatuje w  rozbiciu na poszczególne sądy rejonowe i jaki stanowi odsetek kuratorów zatrudnionych w danym sądzie). 

Dodatkowo MS chce by takie statystyki były przesyłane do resortu, z częstotliwością do drugi dzień i do końca maja. 

Wcześniej zalecenia, jak liczyć 

W pierwszych tygodniach obowiązywania przepisu okazało się też, że są sądy mają problem ze stosowaniem przepisów. Przykładowo, część z nich przygotowała tabelki, które miały im ułatwić liczenie. Resort sprawiedliwości w swoich zaleceniach dla prezesów i dyrektorów sądów apelacyjnych wskazał, że docelowo wypłata ryczałtu będzie następować automatycznie w oparciu o przygotowywaną aktualizację systemu finansowo – księgowego. Do tego czasu sądu powinny jednak stosować następujące zalecenia: 

  • podmiotem właściwym do zawarcia umowy z kuratorem zawodowym o używanie pojazdu prywatnego do celów służbowych ma być prezes sądu okręgowego (zakłada się, że umowa będzie obejmować, co do zasady, okres danego roku budżetowego);
  • ryczałt na pokrycie zwiększonych kosztów dojazdów służbowych przyznawać ma prezes sądu okręgowego w umowie w ramach środków finansowych dostępnych w planie finansowym sądu okręgowego;
  • środki na przedmiotowe ryczałty będą ujmowane w planie finansowym sądu okręgowego na podstawie informacji przedstawianych przez sądy rejonowe z obszaru danego okręgu;
  • sąd rejonowy ma składać zapotrzebowanie na środki finansowe, które stanowić będzie podstawę do dokonania przez dyrektora sądu apelacyjnego zmiany w planie finansowym sądu okręgowego oraz sądu rejonowego, polegającej na przeniesieniu wydatków do sądu rejonowego z przeznaczeniem na wypłatę przedmiotowych ryczałtów;
  • w okresie obowiązywania umowy procedura wypłaty ryczałtów mają się odbywać się co miesiąc.

 

Czytaj w LEX: Nawiązanie stosunku pracy z kuratorem sądowym >>

Czytaj: Sądy mają problem z kuratorskim ryczałtem za korzystanie z prywatnego auta, MS przesłało zalecenia>>

Co więcej, w piśmie zaznaczono, że wysokość przyznawanego ryczałtu uzależniona jest od rodzaju i powierzchni obszaru właściwości sądu rejonowego, w którym swoje zadania realizuje kurator zawodowy:

  • wynosi do 25 proc. kwoty bazowej w przypadku sądu, w obszarze którego występuje przewaga gmin wiejskich i jednocześnie powierzchnia obszaru właściwości tego sądu wynosi powyżej 2000 km2;
  • do 20 proc. kwoty bazowej w przypadku sądu, w obszarze którego występuje przewaga gmin miejsko-wiejskich i wiejskich i jednocześnie powierzchnia obszaru właściwości tego sądu wynosi od 1001 km2 do 2000 km2;
  • do 15 proc. kwoty bazowej w przypadku sądu, w obszarze którego występuje przewaga gmin miejsko-wiejskich i wiejskich i jednocześnie powierzchnia obszaru właściwości tego sądu wynosi od 501 km2 do 1000 km2;
  • do 10 proc. kwoty bazowej w przypadku sądu, w obszarze którego znajduje się miasto (miasta) oraz niewielkie gminy miejskowiejskie oraz wiejskie i jednocześnie powierzchnia obszaru właściwości tego sądu wynosi do 500 km2
  • oraz do 5 proc. kwoty bazowej w przypadku sądu, we właściwości którego znajdują się wyłącznie obszary o charakterze miejskim.

 

Dodano, że w tym ostatnim przypadku "za przyznaniem ryczałtu może przemawiać brak komunikacji publicznej w danej części miasta albo znaczna odległość miejsca realizacji zadania od przystanku komunikacji publicznej (np. powyżej 1 km)".

Ministerstwo dodało, że powinny być też sztywne terminy jeśli chodzi o składanie i zatwierdzanie wniosku. I tak - z pisma wynika, że kurator zawodowy jednorazowo składa do kierownika zespołu kuratorskiej służby sądowej wniosek o wypłatę ryczałtu na pokrycie zwiększonych kosztów dojazdów służbowych – w terminie 3 dni od zawarcia umowy, a kierownik zespołu jednorazowo zatwierdza wniosek w terminie do 8 dni od dnia zawarcia umowy. Z kolei sąd rejonowy dokonuje wypłaty ryczałtu przyznanego kuratorowi zawodowemu w terminie do 20. dnia następnego miesiąca, jak wskazano - ewentualnie pomniejszonego proporcjonalnie o dni nieobecności w pracy.

 

Związkowcy z taką wykładnią się nie zgadzają 

Ogólnopolski Związek Zawodowy Kuratorów Sądowych ocenił, że określanie przez resort powierzchni i przypisywanie do niego odpowiedniego procentu kwoty bazowej uważa za pozbawione racjonalności oraz nieuprawnioną ingerencję w relację pracodawca - pracownik. 

- Przykładowo kurator wykonujący czynności zawodowe w terenie górskim może mieć niewielki powierzchniowo obszar pracy, ale z obiektywnych przyczyn, ponosić większe koszty związane z poruszaniem się pojazdem prywatnym po takim terenie. W naszej ocenie ustawodawca nie uprawnił ministerstwa do limitowania wysokości tego dodatku, a określił jego maksymalną wysokość pozostawiając w tym zakresie decyzyjność Prezesowi Sądu Okręgowego - dodaje. 
Związkowcy negatywnie odnoszą się do sugestii o ewentualnym pomniejszeniu w sposób proporcjonalny ryczałtu w sytuacji nieobecności kuratora w pracy. - Ta proponowana regulacja jest niezgodna z zadaniowym charakterem pracy kuratora sądowego określonego w art. 13 u.o.k.s. Jeżeli ryczałt byłby proporcjonalnie pomniejszony z uwagi na nieobecność w pracy, to z kolei kurator który zastępuje nieobecnego kuratora winien mieć ten ryczałt proporcjonalnie zwiększony. Występują także sytuacje, iż w przypadku krótkotrwałych nieobecności kurator i tak musi wykonać zadania tylko w krótszym czasie, wobec czego byłoby to niesprawiedliwe i krzywdzące - dodano. 

Wskazano, że w związku z powyższym OZZKS podejmie wszelkie możliwe działania, "nie wyłączając prawnych, w celu przeciwdziałania stosowaniu tej wykładni" w sądach okręgowych.

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.